Fréttablaðið - 30.11.2016, Síða 39

Svipmynd
juliet newson
„Ísland er ekki svo ólíkt Nýja-Sjálandi,
bara aðeins kaldara,“ þetta segir Juli-
et Newson. Hún er nýr framkvæmda-
stjóri Íslenska orkuháskólans við
Háskólann í Reykjavík. Hún er nýflutt
til landsins en hún hefur undanfarin
árin unnið í jarðvarmaiðnaði á Nýja-
Sjálandi og unnið hjá Alþjóðlega jarð-
varmasambandinu (e. International
Geothermal Association)
„Ég hef verið að vinna hér síðustu
þrjár vikur en kom til Íslands þann
fimmta nóvember. Aðlögunin hefur
hingað til ekki verið erfið. Starfið
hefur verið mjög áhugvert fram að
þessu og ég er virkilega að njóta þess.
Ég er enn þá að setja mig inn í starfið
þar sem það er mikið sem maður þarf
að læra,“ segir Juliet.
„Starfið snýr mikið að leiðandi
stöðu Íslands þegar kemur að endur-
vinnanlegri orku. Það snýst um að
gera nemendum okkar kleift að vera
hluti af umskiptunum yfir í endur-
nýjanlega orku. Þeir ættu að geta leitt
þessa yfirfærslu út um allan heim þar
sem við erum með marga alþjóðlega
nemendur.“
Að mati Juliet eru mikil tækifæri í
iðnaðinum. „Ég held að það sé mikil-
vægt að allur heimurinn skipti yfir í
endurnýjanlega orku. Við verðum
að gera það og við erum að undirbúa
nemendur okkar undir að vera hluti
af því.“
Starfið hjá Orkuháskólanum
er fyrsta langtímastarf Juliet utan
Nýja-Sjálands, hún hefur þó reynslu
af alþjóðavettvangi og hefur kennt
áfanga tengda jarðvarma í Suðaustur-
Asíu, Afríku og Ástralíu.
„Háskólar eru almennt áhugasamir
um þetta svið en ég held að það sé
mjög mikilvægt að hafa sterkan inn-
lendan iðnað, og enn þá mikilvægara
er að hafa góðan stuðning við rann-
sóknir og að ríkisstjórnir sjái hag
sinn í að rannsaka þennan iðnað,“
segir Juliet.
Sem fyrr segir flutti hún nýverið til
landsins. Maður hennar er Harry og
eiga þau þrjú uppkomin börn. Yngsti
sonurinn flutti með henni til Íslands
ásamt fjölskyldukettinum. Margir
myndu telja að þetta væri löng flutn-
ingaleið fyrir kött og er Juliet sam-
mála því. „Restin af fjölskyldunni
kemur innan árs, en eldri börnin mín
eru uppkomin þannig að þau koma
bara í heimsókn.“
Utan vinnunnar er Juliet og öll fjöl-
skyldan raunar mikið skíðafólk. „Ég
hef líka mjög gaman af siglingum af
því að ég er nýsjálensk, og mér finnst
gaman að róa á kajak. Ég var dugleg
að róa á kajak heima.“ Hún segist
spennt fyrir að iðka þessar íþróttir
á Íslandi sem og að halda áfram að
synda reglulega.
„Hingað til er vinnan frábær og ég
hef verið að kynnast Íslendingum,
ég tók nýlega þátt í GEORG Geother-
mal vinnustofunni og hitti nýverið
Konur í orkumálum í kokteil. Mér
er að byrja að líða eins og heima hjá
mér. Þetta hefur í það minnsta verið
góð reynsla fram að þessu,“ segir
Juliet. „Ég er kannski ekki komin
með íslenskuna á hreint, en ég ætla
að byrja í íslenskutímum í janúar
þannig að við sjáum til hvernig það
gengur, ég mun gera mitt besta.“
saeunn@frettabladid.is
Telur Ísland ekki svo
ólíkt Nýja-Sjálandi
Juliet Newson, nýr framkvæmdastjóri Íslenska orkuháskólans, flutti í byrjun
nóvember til Íslands. Hún er sérfræðingur í jarðvarmaiðnaði og er frá Nýja-
Sjálandi. Utan vinnunnar fer hún á skíði og stundar siglingar og sund.
Juliet er nýsjálensk og hefur áður kennt áfanga í Afríku, Ástralíu og Suðaustur-Asíu. FréttAblAðið/GVA
sem fyrir er á markaðnum. Sé horft
til þess er afsláttur útboðsgengis
miðað við N1 mun meiri eða
10-25% lægri en mat markaðarins
á N1. Félögin eru á margan hátt
ólík. N1 er með meiri sölu í sinni
starfsemi í öðru en olíuvörum og
er auk þess ríkara af fasteignum.
Sérfræðingar telja að fasteignir N1
séu talsvert verðmætari en bókfært
verð þeirra segir til um. Skeljungur
hefur valið þá leið að útvista smá-
sölustarfsemi á stöðvum sínum og
einbeita sér að sölu á eldsneyti. Í
smásöluverslun á Íslandi er félag-
ið í samstarfi við verslunarkeðjuna
10-11 sem sér um megnið af smá-
sölu á stöðvum Skeljungs
Meiri fjárfestingarþörf er einn-
ig fyrir hendi hjá Skeljungi en hjá
N1. Verðmöt Skeljungs taka tillit
til þessa. Markaðurinn metur N1
á yfir nífaldan rekstrarhagnað
fyrir afskriftir og fjármagnsliði
(EBITDA), en hjá Skeljungi er sami
margfaldari milli sjö og átta. Út frá
þeim mælikvarða er Skeljungur
því mun ódýrari. Munurinn liggur
fyrst og fremst í ólíkri starfsemi
félaganna.
búist við eftirspurn
Þeir sérfræðingar sem rætt hefur
verið við telja að eftirspurn verði
eftir bréfum Skeljungs. Verð
útboðsins sé sanngjarnt, en ekki
megi búast við mikilli sveiflu strax
eftir skráningu. Þeir benda á að
ekki sé mikils vaxtar að vænta í
sölu á eldsneyti. Fjölgun ferða-
manna haldi þó eitthvað á móti
sífellt sparneytnari ökutækjum.
Starfsemi Skeljungs er ekki bara
á Íslandi. Félagið rekur 11 bensín-
stöðvar í Færeyjum undir vöru-
merkinu Magn. Magn sinnir ekki
einungis eldsneytissölu fyrir öku-
tæki og smásölu, heldur er um
helmingur framlegðar félagsins af
olíusölu til húshitunar. Kostur þess
rekstrar er að hann er fyrirsjáanleg-
ur, stöðugur og stór hluti sölunnar
er greiddur fyrirfram. Styrking
krónunnar hefur ekki hjálpað að
undanförnu í þessum rekstri, en til
lengri tíma litið stuðlar starfsemin
að áhættudreifingu.
Við þetta bætist að í samræmi
við erlendar tekjur hyggst félagið
endurfjármagna sig og mun það
leiða til lægri fjármagnskostn-
aðar og betri afkomu. Búast má
við því að endurfjármögnunin hafi
jákvæð áhrif á arðgreiðslugetu
Skeljungs. Áætlanir stjórnenda
gera ráð fyrir að árlegur sparn-
aður af þessari ráðstöfun skili á
milli 110 og 140 milljónum króna
til félagsins.
Arðgreiðslufélag
Skeljungur hefur sinnt afgreiðslu
þotueldsneytis eftir að hafa unnið
þau viðskipti í útboði. N1 hafði
þessi viðskipti áður, en fram kom
hjá N1 að það að missa þessi við-
skipti hefði ekki mikil áhrif á
framlegð félagsins. Sú virðist líka
raunin. Sala þotueldsneytisins
virðist því bera lága framlegð, en
er líkleg til að vaxa að umfangi.
Sérfræðingar sem Markaðurinn
hefur rætt við segja að félagið ætti
að vera ágætur kostur fyrir fjárfesta
sem vilja stöðugt sjóðstreymi og
arðgreiðslur. Arðgreiðslustefna
félagsins er að 30 til 50% af hagnaði
félagsins verði komið til hluthafa
með arðgreiðslum eða niðurfærslu
hlutafjár. Stjórnendur gera þó ekki
ráð fyrir arðgreiðslu á næsta ári.
Stöðugt og fylgir hagvexti
Eins og fyrr segir búast sérfræðing-
ar við að áhugi á útboðinu verði
mikill. Félagið sé traust og stöðugt
og henti vel inn í vel dreifð eigna-
söfn. Fjárfestingu í hlutabréfum
fylgir alltaf áhætta, en starfsemi
félagsins er næm fyrir hagvexti
og hagvaxtarhorfur eru góðar
á Íslandi. Starfsemi í Færeyjum
eykur áhættudreifingu í gjaldmiðl-
um og staða félagsins á markaði í
Færeyjum er sterk.
Þegar fjárfestingar eru annars
vegar ber hver og einn ábyrgð á
sínum ákvörðunum og mikilvægt
að vera meðvitaður um áhættu af
slíkum fjárfestingum. Skeljungur
er sterkt og vel rekið félag og verð-
lagningin er að mati sérfræðinga
sanngjörn. Þeir sérfræðingar sem
Markaðurinn ræddi við telja ólík-
legt að bréfin rjúki upp og því ekki
miklar líkur á að útboðið sé til þess
fallið að krækja sér í jólabónus. Um
það er auðvitað ekkert hægt að
fullyrða, en fyrir fjárfesta með góða
áhættudreifingu er mat sérfræð-
inga að félagið sé ágætur kostur til
meðallangs eða lengri tíma.
Búast má við því að
endurfjármögnunin
hafi jákvæð áhrif á arð-
greiðslugetu Skeljungs.
Áætlanir stjórnenda gera ráð
fyrir að árlegur sparnaður af
þessari ráðstöfun skili á milli
110 og 140 milljónum króna
til félagsins.
Mikilvægt er að fylgjast vel með aukn-
um umsvifum lífeyrissjóða í útlánum
til heimila. Þetta er meðal þess sem
kemur fram í grein tveggja sérfræðinga
Fjármálaeftirlitsins og birtist í Fjár-
málum, vefriti FME. Greinarhöfundar
benda einnig á að færsla húsnæðislána
frá bönkum til lífeyrissjóða kunni að
auka áhættu lánasafns þeirra. Fast-
eignaverðtryggð lán lífeyrissjóða til
heimila og fyrirtækja jukust um 15,5%
á fyrri hluta þessa árs og nema nú 240
milljörðum króna.
Loftur Hreinsson, sérfræðingur í
áhættugreiningu, og María Finns-
dóttir, sérfræðingur í fjárhagslegu
eftirliti, rita greinina. Höfundar segja
lífeyrissjóðina bundna af lögum um
hámarksveðhlutföll og eignadreifingu
en önnur stjórntæki hafi ekki tilætluð
áhrif til að hamla útlánavexti þeirra.
Sveiflujöfnunarauki sem lagður er á
fjármálastofnanir hafi til að mynda
ekki áhrif á lífeyrissjóði. Greinarhöf-
undar taka þó fram að hegðun lífeyris-
sjóða til þessa hafi ekki gefið tilefni til
að hafa áhyggjur af áhrifum á fjármála-
stöðugleika.
Fram kemur í greininni að undan-
farin ár hafi lífeyrissjóðir aukið við
óhefðbundnar fjárfestingar, en erfitt sé
að meta áhættu vegna slíkra þátta. – hh
Fylgjast þarf með fasteignalánum
Þeir sérfræðingar sem
rætt hefur verið við telja að
eftirspurn verði eftir bréfum
Skeljungs.
Fasteignalán lífeyrissjóða vaxa hratt og er ástæða talin til að fylgjast með þróuninni.
markaðurinn 5M I Ð V I K U D A G U R 3 0 . n ó V e M b e R 2 0 1 6
3
0
-1
1
-2
0
1
6

0
4
:1
2
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
7
A
-C
8
F
C
1
B
7
A
-C
7
C
0
1
B
7
A
-C
6
8
4
1
B
7
A
-C
5
4
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
5
6
s
_
2
9
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K