Morgunblaðið - 02.11.2015, Qupperneq 10

10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. NÓVEMBER 2015
Svanhildur Eiríksdóttir
Reykjanesbær
Fyrir fáeinum árum máttigreina neikvæðan tón þeg-ar kom að árangri gunn-skólabarna í Reykjanesbæ
á samræmdum prófum og niður-
stöður gáfu tilefni til aðgerða. Starfs-
fólk fræðslusviðs Reykjanesbæjar
hóf 2010 að leggja áherslu á sóknar-
færi í málaflokknum, sérstaklega
þegar kæmi að læsi og stærðfræði í
leik- og grunnskólum. Þegar framtíð-
arsýn í menntamálum var sett fram
fyrir ári var ljóst að þær aðgerðir
sem farið var í virkuðu en þær fólust í
því að bæta námsárangur og um leið
einkunnir á samræmdum prófum.
Sem dæmi um góðan árangur má
nefna að 4. bekkingar tóku miklum
framförum í íslensku og hafa verið
með þeim hæstu á landinu, einnig í
stærðfræði. Landsmeðaltal náðist í
íslensku og stærðfræði í 7. bekk í
fyrra og nú er stefnan að ná því einn-
ig í 10. bekk. Þá hefur brottfall úr
Fjölbrautaskóla Suðurnesja stór-
minnkað á undanförnum árum.
Að sögn Guðnýjar Reynisdóttur
skólaráðgjafa og Gyðu Margrétar
Arnmundsdóttur, deildarstjóra sér-
fræðiþjónustu, hefur þessi góði ár-
angur einkum náðst með samtaka-
mætti þeirra sem koma að menntun
barnanna, en verkefnið nær einnig til
nágrannasveitarfélaganna Garðs og
Sandgerðis.
Öll í sama liði
„Allir sem hafa komið að þessu
verkefni hafa verið jákvæðir og lagst
á eitt að gera sitt besta. Skólastjórn-
endur, bæjaryfirvöld, kennarar og
foreldrar hafa unnið saman að því
markmiði að bæta árangur í læsi og
stærðfræði. Mikil samvinna er á milli
kennarahópa, skólastjórnendur deila
sín á milli þeirri þekkingu sem gefst
vel og foreldrar fá að fylgjast náið
með árangri barna sinna og geta
gripið strax inn í ef þarf. Við erum öll
í sama liði.“
Að sögn Gyðu hefur leshraði
barna mesta forspárgildið varðandi
árangur barna í lestri. Slakur lestur
leiði yfirleitt af sér aðra námserfið-
leika, sér í lagi á eldri námsstigum
þegar námsefni þyngist.
Guðný segir að samfélagið þurfi
að vera vakandi þegar kemur að
lestri barna því samkeppni við bókina
sé orðin svo mikil. „Rannsóknir hafa
sýnt að bókalestur er að minnka því
við höfum aðgang að svo mörgu og
samkeppnin er ströng. Ég held að
lausnin gæti verið fólgin í því að bjóða
bækur á annan hátt en bara á prenti.“
Greiningartæki mikilvæg
Þær aðferðir sem hafa verið not-
aðar í Reykjanesbæ eru regluleg
skimunarpróf í lestri og stærðfræði.
Meðal greiningartækja sem notuð
hafa verið er LOGOS, norskt lestrar-
greiningartæki sem sérstaklega er
notað til að skima eftir lesblindu frá 3.
bekk grunnskóla og upp úr.
„Við hófum að þýða og staðfæra
þetta tæki fyrir okkur 2006 og feng-
um háskólasamfélagið til liðs við okk-
ur, m.a. til þess að fá vissu um að tæk-
ið veitti rétta niðurstöðu. Við gáfum
það út 2008 og höfum nýtt það síðan.
Greiningartækin eru mikilvæg til að
hægt sé að rýna í niðurstöður hvers
og eins og grípa inn í um leið,“ segir
Gyða sem var ein af þeim sem komu
að þýðingu og staðfærslu. Leið til
læsis, sem er staðlað skimunarpróf
frá Námsmatsstofnun, er notað á
yngri stigum og niðurstöður þess
nýttar bæði í leik- og grunnskólum til
að gera starfið markvissara.
Að sögn Gyðu hafa margir leik-
og grunnskólar sýnt árangrinum í
Reykjanesbæ athygli og komið í heim-
sókn til að kynna sér aðferðirnar betur
og starfsfólk hefur farið víða um land
með kynningar. En hvernig kom það
til að Svíar sýndu verkefninu áhuga?
„Svíar eru að ganga í gegnum
það sem við gengum í gegnum fyrir
nokkrum árum, þ.e. niðurstöður
PISA sýna slakan árangur í lestri og
þeir vilja sporna við því. Háskólaráð-
ið í Stokkhólmi hafði samband við
Rannís sem benti m.a. á verkefni okk-
ar og þeim leist ljómandi vel á. Ég
held að ekki hafi síður skipt máli sú
staðreynd að við getum sýnt jákvæð-
ar niðurstöður vinnunnar, m.a. á ár-
angri 4. bekkinga í íslensku.“
Hafnfirðingar nýta reynsluna
Guðný segir að mörg sveitar-
félög á Íslandi hafi notfært sér að-
ferðir þeirra við eflingu læsis og kom-
ið í sínar stefnumótanir. Kollegar
þeirra í Hafnarfirði, sem einnig var
boðið að halda erindi á ráðstefnunni í
Stokkhólmi, séu að fara af stað með
verkefni sem byggt sé að stórum
hluta á þeirra vinnu.
Að sögn Ásthildar Bj. Snorra-
dóttur, talmeinafræðings og verk-
efnastjóra, og Eiríks Þorvarðar-
sonar, sálfræðings og fulltrúa
stýrihóps í læsi, sem fóru frá Hafnar-
firði á læsisráðstefnuna, kom bæði
fram hjá fulltrúum bæjarstjórnar og í
Lestur er lífsins leikur
Sá góði árangur sem Reykjanesbær hefur náð í læsi undanfarin ár hefur spurst víða og heimsóknir hafa verið tíð-
ar til bæjarfélagsins frá samstarfsfélögum sem vilja kynna sér aðferðir þar. Tveir starfsmenn fræðslusviðs voru ný-
lega í Stokkhólmi þar sem þeim var boðið að segja frá þessum góða árangri í læsi á læsisstefnu þar í borg.
Leið til læsis Guðný Reynisdóttir og Gyða M. Arnmundsdóttir með leikskólabörnum á Tjarnarseli sem koma í viku-
legar heimsóknir á bókasafnið. Þær heimsóknir eru mikilvægar vörður á leið til læsis.
Sagnagrunnurinn er kortlagður
gagnagrunnur úr helstu þjóðsagna-
söfnum Íslands. Á kortinu sjást jafnt
sögustaðir sagnanna sem og heimili
heimildarfólksins sem sagði þær.
Flestar sagnirnar eru úr þjóðsagna-
söfnum sem safnað var frá miðri 19.
öld fram á fyrri hluta 20. aldar.
Sagnirnar eru mislangar, mis-
skrýtnar og trúlega að margra mati
misskemmtilegar og koma hvaðan-
æva af landinu. Hér er ein í styttri
kantinum: „Það hefur verið sagt frá
umskiptingi einum að kerling nokkur
sem var með hann spurði hann einu
sinni: „Hvað ertu gamall, skömmin
þín?“ „Áttræður,“ svaraði drengur-
inn. Var þá reynt að koma honum upp
á altarið; en hann varð þá svo hár að
hann komst þar ekki fyrir.“
Vinna við skráningu sagnagrunns-
ins hófst 1999 að tilstuðlan Terry
Gunnell, prófessors í þjóðfræði við
Háskóla Íslands, en í fyrra voru gerð-
ar á honum miklar endurbætur.
Vefsíðan www.sagna-
grunnur.com/is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Tröll Íslenskar þjóðsögur tengjast
margar hverjar tröllum og álfum.
Íslensku
þjóðsagnirnar
kortlagðar
Frakkar samþykktu fyrr á árinu lög
sem banna sjúklega grannar fyrir-
sætur á tískusýningum og í auglýs-
ingum. Lögin eru liður í að sporna við
anorexíu og eru sambærileg við lög í
nokkrum öðrum löndum, t.d. á Spáni,
Ítalíu og í Ísrael. Samkvæmt lögunum
mega þær fyrirsætur sem mælast
með BMI-stuðul undir átján ekki
starfa sem fyrirsætur.
Bretar hafa enn ekki gengið svona
langt en í þinginu hafa verið umræður
um að banna tískufyrirtækjum að
ráða til starfa bæði stúlkur undir lög-
aldri og þær sem eru sjúklega grann-
ar. Þingið skipaði nefnd til að rann-
saka hvernig málum væri háttað og
ræða í því skyni við leiðandi tísku-
hönnuði og umboðsskrifstofur fyrir-
sætna. Tilmælum nefndarinnar um að
þeir kæmu til skrafs og ráðagerða um
lausn vandans var hins vegar fálega
tekið. Meiningin var til dæmis að
ræða við Victoriu Beckham, sem legið
Margar breskar tískufyrirsætur eru sjúklega grannar
Spóaleggir standa víða traust-
um fótum í tískuheiminum
Ekki til viðtals Tískuhönnuðurinn Victoria Beckham var gagnrýnd fyrir að
tefla fram allt of grönnum fyrirsætum á tískuvikunni í New York í haust.
Skannaðu kóðann
til að fara inn á
vefsíðuna.
„Skólastjórnendur deila
sín á milli þeirri þekk-
ingu sem gefst vel og
foreldrar fá að fylgjast
náið með árangri barna
sinna og geta gripið
strax inn í ef þarf.“
...sem þola álagið!
TRAUSTAR VÖRUR...
Raftæknivörur
Mótorvarrofar
og spólurofar
Það borgar sig að nota það besta!
E
i
n
n
t
v
e
i
r
o
g
þ
r
í
r
3
1
.3
0
1
Skynjarar Töfluskápar
Hraðabreytar Öryggisliðar
Aflrofar Iðntölvur
Dalvegi 10–14 • 201 Kópavogi • Sími: 540 7000 • www.falkinn.is