Víkurfréttir - 05.11.1999, Blaðsíða 10

Norskt fyrirtæki, Promeks
ASA, hefur sótt um lóð undir
kísilduftverksmiðju við Vita-
braut á Reykjanesi. Lóðin er
um 31 þús. fermetrar að stærð
og staðsett mitt á milli saltverk-
smiðjunnar og alkóhólverk-
smiðjunnar. A umsókninni
kemur fram að æskilegur byrj-
unartími framkvæmda sé 15.
nóvember 1999 og áætlaður
byggingartími sé fjórir mánuð-
ir. Skipulags- og byggingar-
nefnd Reykjanesbæjar sam-
þykkti á fundi sínum þann 28.
október s.l. að gengið verði frá
formlegu deiliskipulagi fyrir
viðkomandi lóð. Bæjarstjórn
samþykkti tillögu nefndarinnar.
íslenskt fyrirtæki fjárfestir í
hátækniiðnaði
Allied EFAhf. á um 16% hlut í
Promeks ASA. Allied EFA hf.
er samstarfsvettvangur Allied
Resource Corp. og EFA hf. um
fjárfestingar í framleiðslufyrir-
tækjum á sviði orkufreks iðn-
aðar, efnaiðnaðar og endur-
vinnsluiðnaðar. Hlutafé félags-
ins er 93 milljónir ísl.kr.
Allied EFA hf. hefur keypt
eignarhlut í þremur félögum
sem eru starfrækt í Noregi. Þau
heita Promeks ASA, SiNor AS
sem framleiðir einkristalla úr
mjög hreinum kísilmálmi en
einkristallarnir eru skornir í
kísilllögur sem notaðar eru við
gerð korta og kubba í tölvu- og
rafeindaiðnaði. Framleiðsluein-
ingar allra þessara fyrirtækja
em fremur litlar en em á sviði
hátækni, þar sem notuð er um-
talsverð raforka, varmaorka og
kælivatn. Staðsetning slíkra
framleiðslueininga á íslandi
getur verið mjög ákjósanleg.
Einkaleyfi Promeks ASA á
hágæða kísildufti
Fimm fyrirtæki eiga eignarhlut
í Promeks ASA. Asamt Allied
EFA hf. eiga ísraelskir, sænskir
og norskir aðilar hlut í
Promeks. Promeks ASA hefur
unnið í nánu samstarfi við önn-
ur norsk iðnfyrirtæki., að því
að þróa aðferð til að framleiða
kísilduft. Arangurinn af því
staifi er að nú býr Promeks yfir
einkaleyfi á nýrri aðferð til
þess að framleiða hágæða
kristallsfrítt kísilduft. Vinnslu-
kostnaður með Promeks að-
ferðinni er umtalsvert lægri en
hefðbundinn vinnslukostnaður
við framleiðslu á kísildufti.
Hagkvæmt þykir að nota jarð-
gufu við framleiðsluna en af
henni er nóg á Reykjanesi.
Skapar mörg ný störf
Um er að ræða tilraunaverk-
smiðju sem verður rekin í 8-12
mánuði áður en ákveðið verður
hvort hún verður stækkuð. I til-
raunaverksmiðjunni verða
framleidd um 500 tonn á ári af
kísildufti. Ef af stækkun verður
þá verður verksmiðjan gangsett
1 .júní 2002 og framleiðslan
verður um 20.000 tonn á ári.
Aætlaður fjöldi starfsmanna er
35 manns, fyrir utan þá sem
munu starfa við flutninga á
vegum fyrirtækisins. Arleg
velta er áætluð um 23 milljónir
dollara.
Hráefni
Fyrst um sinn mun Pomeks
einbeita sér að því að nota vik-
ur, úr Heklu, og innflutt kvars
sem hráefni, en hráefni til
vinnslunnar geta verið margs
konar. Svo sem kvars unnið úr
kvarsnámum í Noregi, kísilryk
frá járnblendiverksmiðjum,
ýmis kísilrík jarðefni svo sem
líparít og vikur. Ennfremur er
hugsanlegt að vinna kísilduftið
úr kísil sem fellur út við jarð-
gufuholur á Reykjanesi, en til-
raunir með þann kísil eru stutt
á veg komnar.
Vaxandi markaöur fyrir
kísilduft í heiminum
Heildarmarkaður á heimsvísu
fyrir kísilduft af þeirri gerð sem
Promekst hyggst framleiða, er
um 1.375.000 tonn á ári. Mark-
aðurinn fyrir kísilduft er vax-
andi og í örri þróun en er duftið
til rnargra hluta nytsamlegt.
Það er m.a. notað sem íylli- og
íblöndunarefni í gúmmí, máln-
ingu, skósóla, tannkrem, hjól-
barða og sem burðarefni fyrir
hvata til iðnaðamota.
Umhverfisáhrif
Verkfræðistofunni Hönnun hf.
var falið að kanna umhverfisá-
hrif af verksmiðjunni. Helstu
niðurstöður Hönnunar hf. voru
þessar:
„Til þess að segja með nokk-
urri vissu hvað gerist ef efni úr
ferlinum sleppa út í náttúruna
þyrfti að framkvæma áhættu-
greiningu. Það sem hægt er að
segja án frekari greininga er að
ekki er fyrirséð að þau efni sem
eru í ferli Promeks verksmiðj-
unnar skapi meiri hættu en þau
efni sem unnið er með í Kísil-
iðjunni [Mývatnssveit] með
núverandi hráefni.”
1 ljósi þessara niðurstaðna má
ætla að umhverfisáhrif kísil-
duftverksmiðjunnar ættu ekki
að koma í veg fyrir að staðsetja
hana á Reykjanesi. Ljóst er þó
að áður en til endanlegrar
ákvörðunar kemur um bygg-
ingu kísilduftverksmiðju í iðn-
aðarstærð, verður að fara fram
umhverfismat fyrir þá verk-
smiðju og áhættugreining.