Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.06.2016, Blaðsíða 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.6. 2016
Bandaríski auðkýfingurinn Donald Trumptilkynnti opinberlega í júnímánuði árs-ins 2015 að hann hygðist bjóða sig fram
til embættis forseta, valdamesta embættis
hins vestræna heims. Viðbrögð voru misjöfn;
þeir sem voru viðstaddir ávarp hans í Trump-
turninum í New York fögnuðu en andstæðinga
hans hryllti við tilhugsuninni um að sjá hann í
Hvíta húsinu. Enn fleiri, bæði vestanhafs og
hérlendis, voru eflaust í sporum undirritaðs;
við áttum erfitt með að sjá manninn fyrir okk-
ur í forsetastól og enn erfiðara með að taka
stefnumál hans og yfirlýsingar alvarlega. Nú
er liðið hartnær ár af stífri kosningabaráttu og
ljóst að skoðanir Trumps hafa notið talsverðs
hljómgrunns meðal bandarískra kjósenda.
Hann hefur svo gott sem tryggt sér útnefn-
ingu Repúblíkanaflokksins, þótt opinberar nið-
urstöður liggi ekki enn fyrir, og sumar kann-
anir hafa sýnt hann njóta meira fylgis en
líklegur andstæðingur hans, Hillary Clinton,
miðað við landsmeðaltal. Kannski er kominn
tími til að taka framboðið alvarlega og skoða
hvað það er í fari hans sem heillar svo stóran
hluta bandarísku þjóðarinnar.
Múr í boði Mexíkó
Ef stefnumál Donalds Trump eru skoðuð fer
mikið fyrir hinum víðkunna fyrirhugaða múr
meðfram suðurlandamærum Bandaríkjanna.
„Pay for the wall“ er til að mynda fyrsti hlekk-
urinn sem fjallar um stefnumál á vefsíðu fram-
bjóðandans og allt tal um múrinn uppsker
gjarnan fagnaðarlæti á fjöldafundum. Hug-
myndin snýst um að þvinga Mexíkó til að
borga fyrir meira en 1.600 kílómetra langan
steypu- og stálmúr milli landanna tveggja,
meðal annars með hækkuðum landamæra-
gjöldum.
Það hefur varla komið á óvart að Enrique
Pena Nieto, forseti Mexíkó, sagði í opinberri
yfirlýsingu að mexíkóska ríkið myndi ekki
undir nokkrum kringumstæðum fjármagna
slíkan múr. Fjármálaráðherra Mexíkó og tveir
fyrrverandi forsetar tóku í sama streng. Líkti
Nieto orðræðu Trumps við einræðisherra á
borð við Hitler og Mussolini. Ljóst er að
Trump þyrfti að ganga langt með fyrirhugaðar
þvinganir til að ná sínu fram, ef það er á annað
borð fræðilegur möguleiki á að svo verði.
Áætlað verð við framkvæmdirnar hefur
hækkað jafnt og þétt í ræðum Trumps síðast-
liðna mánuði. Í upphafi kosningabaráttunnar
sagði hann að múrinn myndi kosta um fjóra
milljarði Bandaríkjadala en nú virðist hann
hallast að tölu milli tíu og tólf milljarða. Raun-
verulegur kostnaður við byggingu múrsins,
eins og Trump hefur lýst honum, myndi hins-
vegar vera á bilinu fimmtán til tuttugu millj-
arðar Bandaríkjadala, samkvæmt heimildum
NSNBC, og þá er óreiknaður kostnaður við
viðhald. Þá reyndist frumvarp frá forsetatíð
George W. Bush um grindverk meðfram
bróðurparts landamæranna mun kostnaðar-
samara og erfiðara í framkvæmd en áætlað
var í upphafi, samkvæmt ráðamönnum hjá
landamæraeftirliti Bandaríkjanna, en sums
staðar var hætt við framkvæmdirnar og sami
peningur nýttur með öðrum hætti. Enda þótt
múrinn hljómi vel í eyrum stuðningsmanna
Trumps er ljóst að hann er harla óraunsær
kostur.
Seilist eftir fjárhagslegum stuðningi
Almenn óánægja með kosningakerfið í Banda-
ríkjunum og áhrif peninga og þrýstihópa-
starfsemi (e. lobbyism) á stjórnmál þar í landi
virðist líka vera byr undir vængi Trumps, ef
marka má viðtöl við slembiúrtak stuðnings-
manna hans. Í Bandaríkjunum er, eins og
frægt er, lenska að þiggja há pólitísk fjár-
framlög frá ríkum stuðningsmönnum síns
flokks. Orðræða þeirra sem styðja Trump
mærir frambjóðandann hins vegar sem „ósvik-
inn“ mann í tengslum við vilja fólksins sem láti
ekki segjast af peningaöflum og hagsmunum
þeirra. Trump er sko sinn eigin herra.
Yfirlýsingin „ég fjármagna mig sjálfur“ er
vinsæl meðal kjósenda og var sönn af hálfu
Trumps þar til nýlega, samkvæmt fréttaritara
BBC, Anthony Zurcher, sem greindi frá því í
vikunni að Trump væri farinn að seilast eftir
fjárhagslegum stuðningi fyrir framboð sitt á
svokölluðum fjáröflunarsamkomum. Um millj-
arður Bandaríkjadala er það sem þarf til að
fjármagna framboð á landsvísu, samkvæmt
umfjöllun BBC, og eru auðmenn á borð við
Sheldon Adelson spilavítaeiganda og Thomas
Boone Pickens, eigenda Pickens-orkufyrir-
tækisins og fleiri fyrirtækja, þegar búnir að
staðsetja sig í hópi líklegra fjárhagslegra bak-
hjarla framboðsins. Aðrir dyggir stuðnings-
menn Repúblíkanaflokksins á borð við Koch-
bræður svöruðu neitandi.
Reyndar hefur umrædd óánægja með
bandaríska stjórnmálamenningu ekki bara
verið byr undir vængi Trumps. Stuðnings-
menn Bernie Sanders, andstæðings Trumps á
vinstri vængnum sem oft fellur í skuggann á
Hillary Clinton, hópa sig margir bak við fram-
boðið undir þeim formerkjum að hann ætli að
binda enda á ítök peninga í pólitík. Beggja
vegna lengst frá bandarískri miðju birtast
frambjóðendur sem ná fylgi á þessum for-
sendum og höfða til stuðningsmanna sem vilja
„óslípaða“ menn í Hvíta húsið, menn sem
minna ekki á hefðbundna stjórnmálamenn og
þiggja ekki pólitísk fjárframlög.
Af hverju er
Trump svona
vinsæll?
Donald Trump nýtur meira fylgis vestanhafs en
margan hafði grunað í árdaga framboðsins.
Vinsælustu yfirlýsingar hans virðast reistar á sandi.
AFP
Margt í fari Trumps minnir ekki á hefðbundinn stjórnmálamann, sem virðist koma sér vel.
’
Mexíkó mun ekki borga eitt einasta sent
fyrir heimskulega múrinn hans Trump.
Felipe Calderon, fyrrverandi forseti Mexíkó
ERLENT
MATTHÍAS TRYGGVI
HARALDSSON
mth@mbl.is
FRAKKLAND
PARÍS Mikil úrkoma var á
viku. Áin Signa flæddi yfir
bakka sína svo um munaði.
Mörg helstu kennileiti
Parísar eru staðsett nálægt bökkum fljótsins, þar á
meðal franska þingið, Eiffel-turninn og Louvre-safnið.
TYRKLAND
ISTANBÚL Tyrknesk
yfirvöld voru ósátt við þá
ákvörðun neðri deildar
þýska þingsins að skilgreina
formlega sögulegt ofbeldi
DELÍKRÍT
Krítar. Fjögur grísk björgunarskip
tóku þátt í björgunaraðgerðum ásamt þyrlum. Bátnum
hvolfdi á alþjóðlegu hafsvæði 75 sjómílum sunnan við Krít.