Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.06.2016, Blaðsíða 42

42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.6. 2016
LESBÓK
Eva Rún Snorradóttir sendi ádögunum frá sér sína aðraljóðabók, Tappa á himninum,
en Heimsendir fylgir þér alla ævi
kom út fyrir þremur árum. Fram að
því hafði hún aðallega helgað sig
sviðslistum, er menntaður sviðshöf-
undur frá Listaháskólanum, starf-
aði með sviðslistahópnum 16 elsk-
endum og stofnaði síðan
Framandverkaflokkinn Kviss
búmm bang. Hún hefur eðlilega
verið að fást við texta sem lið í
sviðslist, en hún tók líka þátt í að
ritstýra kynjaritinu Kjaftfor og
gefa það út á sínum tíma.
Eva segir að það sé margt svipað
með skáldskap og sviðslistinni. „Ég
hef verið að skrifa frá því ég var lítil
og laumast með það, en mér finnst
við í Kviss búmm bang þannig séð
líka hafa verið að gera einskonar
ljóð, að velja einhver sýni úr veröld-
inni og stilla þeim saman, að draga
eitthvað fram.“
Ljóðin í Tappa á himninum eru
óvenjuleg sem ljóð, líkjast frekar
stuttum prósatextum eða örsögum,
sem draga upp mynd af lífi í út-
hverfi, nánar tiltekið Neðra-
Breiðholti, þar sem Eva ólst upp.
Heimsendir fylgir þér alla ævi
fjallaði líka um Breiðholtið, „var
umfjöllun um það hvernig er að
koma aftur á æskuslóðir og upplifa
þann heim aftur sem fullorðin og
það er því sami tónn í bókunum þó
þær séu efnislega ólíkar,“ segir
Eva.
„Þegar kona er barn er heimur-
inn einhvernveginn lagður fyrir
hana eins og samfélagið sé einhver
náttúra en þegar kona verður full-
orðin kemst hún að því að við erum
alltaf að taka þátt í að skapa þessi
norm og gildi og styrkja og viðhalda
á hverjum degi, þetta er allt tilbún-
ingur okkar. Það er svo rosalega
mikilvægt að átta sig á því vegna
þess að það passa ekki allir inn í fyr-
irframgefin form sem geta verið
mjög þröng og afmörkuð. Í gegnum
tíðina hef ég einmitt skrifað um það
að hafa verið lesbía inni í skáp sem
samfélagið bjó til utan um mig og
skilgreindi, og ég vissi varla hvað
það var því það var svo hulið. Þessa
fjarlægðarrýni á samfélagið höfum
við mikið notað, ég í skrifum og við í
Kviss búmm bang.“
– Stundum er ógn undir í ljóðun-
um eins og í ljóðinu Það er tappi á
himninum og í Ísjökum þegar per-
sónan í ljóðinu lýsir því er hún hleð-
ur vegg úr húsbúnaði á milli rúms-
ins og hurðarinnar, á milli „Mín og
annarra. Mín og hnífaskúffunnar.“
„Það fjallar líka um það hvað get-
ur gerst þegar maður passar ekki
inn í normið og þegar normið er svo
ruglað að það er aldrei rætt um það
sem kemur upp. Þá tekur allskonar
annarlegt að safnast upp innra með
þér og í ljóðinu er ég líka að fjalla
um ákveðinn geðsjúkdóm sem tók
að myndast í þessu ástandi, í leynd
og skömm og þögn.“
Tappi á himninum varð til á síð-
ustu tveimur árum og á rætur í ljóði
sem komst ekki í Heimsendir fylgir
þér alla ævi eins og Eva lýsir því.
„Þegar Heimsendir fylgir þér alla
ævi kom út áttaði ég mig á því að
það hefði týnst eitt ljóð, Stjörnu-
þokan, ljóð sem mér þótti mjög
vænt um. Það varð svo eins og fræ
að Tappa á himninum og fyrsta ljóð-
ið í henni er unnið uppúr því ljóði.
Ég hef lengi ætlað að skrifa um
mörk þess að vera stelpa og kona,
barn og fullorðin, það er svo mikið í
þeim mörkum og þau eru svo góð
leið til að kanna þennan félagslega
skapaða heim okkar. Ég er búin að
vera í tíu ár að nótera hjá mér og
vera með á bak við eyrað að mig
langi til að vinna með þessa hug-
mynd og þegar ég var búin með
Heimsendinn þá var mikið efni eft-
ir. Ég fann þó að ég þyrfti að gera
það á einhvern annan hátt, að fjalla
dýpra og meira, betur um þetta og
þá sem einskonar prósatexta. Mér
finnst líka mikilvægt að gera
reynsluheimi kvenna, unglings-
stúlkna skil, og eins að fjalla um
þetta tímabil, tíunda áratuginn, sem
er merkilegur á marga vegu.
Ég hef svo verið mjög mikið
spurð um það af hverju Tappi á
himninum sé skilgreind sem ljóða-
bók en ekki sem smásögur, nóvella,
sagnasveigur, eða eitthvað annað.
Fólk sem hefur lesið bókina hefur
mjög ólíkar skoðanir á forminu og
mér finnst það skemmtilegt. Ég er
vön því að vera á jaðrinum í list-
sköpun og þá bara gott að vera það í
þessu líka, þó það hafi ekki verið
skipulagt, það bara kom svona.“
Vön því að vera
á jaðrinum
Eva Rún Snorradóttir hefur starfað með sviðslistahópum, en líka fengist við
ljóðlist, enda segir hún margt svipað með skáldskap og sviðslistinni.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Andvaka, fyrsti hluti þríleiksins sem Jon
Fosse hlaut Bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs fyrir sl. haust, kom út í íslenskri
þýðingu Hjalta Rögnvaldssonar fyrir stuttu.
Næstu bækur þríleiksins, Draumar Ólafs og
Kvöldsyfja, verða gefnar út síðar á árinu.
Þríleikurinn segir frá Ása og Öldu, alþýðu-
fólki í Noregi á óræðum tíma sem leitar að
skjóli þar sem Alda er komin á steypirinn.
Jon Fosse er eitt kunnasta leikskáld Norð-
manna og hefur einnig sent frá sér verð-
launaðar skáldsögur, ljóðabækur, barnabækur og ritgerðasöfn. Á síð-
asta ári gaf Dimma úr söguna Morgunn og kvöld eftir Fosse sem var
einnig í þýðingu Hjalta Rögnvaldssonar.
Saga Ása og Öldu
Í skáldsögunni Ef þú vilt eftir danska rithöf-
undinn Helle Helle segir frá því er maður
villist í jóskum skógi að haustlagi en rambar
svo fram á konu sem er líka villt. Í ljósaskipt-
unum finna þau frumstætt skýli í skógar-
þykkninu og láta þar fyrir berast um nóttina
og langt fram á næsta dag. Smám saman fær
lesandinn að heyra lífssögur þeirra og sér að
þau eru ekki bara villt í skóginum, heldur
hafa þau líka villst í lífinu.
Helle Helle er meðal fremstu rithöfunda
Dana og hafa bækur hennar hlotið margar
viðurkenningar og verið þýddar á fjölda
tungumála. Ef þú vilt var tilnefnd til Bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs 2015. Silja Aðalsteinsdóttir þýddi.
Villt í jóskum skógi
Ótrúleg saga Indverja sem hjólaði til Svíþjóð-
ar á vit ástarinnar eftir sænska blaðamann-
inn Per J. Anderson er sönn saga sem segir
frá Pradyumna Kumar Mahanandia, eða
bara Píkei, sem elti ástina á hjóli frá Nýju
Delí til Borås í Svíþjóð – rúma sex þúsund
kílómetra. Píkei fæddist í smáþorpi í Odisha-
fylki. Hann varð síðar götulistamaður í Nýju
Delí og þar kynntist hann sænskri stúlku,
Lottu og með þeim tókust ástir.
Þegar Lotta snýr aftur heim til Svíþjóðar
ákveður Píkei að fara á eftir henni, kaupir
sér notað kvenmannshjól og leggur af stað, enda hefur hann enga
hugmynd um hve langt er til Svíþjóðar. Ísak Harðarson þýddi.
Ótrúleg saga Indverja
Bókaútgefendur hafa margir velt
því fyrir sér hvort hægt væri bjóða
upp á áskrift að rafbókum, eins-
konar rafrænt bókasafn, líkt og
Spotify gerir með tónlist.
Ýmis fyrirtæki hafa gert til-
raunir hvað þetta varðar, aðallega
vestan hafs, en flest lagt upp laup-
ana eftir skamma ævi.
Sænska fyrirtækið Storytel byrj-
aði sem hljóðbókafyrirtæki fyrir
rúmum áratug og hefur gengið
býsna vel á heimamarkaði, enda
gengur vel að selja hljóðbækur á
netinu. Storytel hyggst þó færa út
kvíarnar og keypti á dögunum
danska fyrirtækið Mofibo, sem býð-
ur rafbækur í áskrift.
Notendur Storytel voru um
200.000 en með kaupunum á Mofibo
bætast um 50.000 notendur við.
Líkt og fleiri áskriftaþjónustur, til
að mynda Nubico á Spáni og
Skoobe í Þýskalandi, hefur Mofibo
hefur ekki gengið ýkja vel, en eig-
andi Storytel treystir á það að bet-
ur muni ganga að selja samtímis
hljóðbækur og rafbækur í áskrift.
Fyrir um 2.500 kr. á mánuði er hægt að lesa eða hlusta á eins margar bækur og
maður kemst yfir hjá Storytel. Áskrift hjá Mofibo kostar tæpar 2.000 kr.
Storytel kaupir Mofibo
BÆKUR Í ÁSKRIFT
1. Notandi þarf að vera með fulla áskrift og
skráður á mbl.is
2. Það er gert á forsíðu mbl.is, efst í vinstra
horninu (Innskráning · nýskráning)
3. Þú færð Morgunblaðs-appið á App Store og
Play Store
4. Kennitala er skráð sem notandanafn
5. Lykilorð er það sama og á mbl.is
SVONA SKRÁIR ÞÚ ÞIG
Ef þú þarft frekari aðstoð hafðu þá samband
við okkur í síma 569 1100
VIÐBÓT FYRIR ÁSKRIFENDUR
v
Fáðu Moggann þinn hvar sem er og hvenær sem er
Nú fylgir Morgunblaðið í rafrænni útgáfu fyrir spjaldtölvur og snjallsíma
MOGGINN
ÁSKRIFENDUR ATHUGIÐ
*RAFRÆN ÚTGÁFA MORGUNBLAÐSINS, E-MOGGINN, FÆST BÆÐI FYRIR
IPAD OG ANDROID 2.2. OG NÝRRI ÚTGÁFUR.
**GILDIR FYRIR ÞÁ SEM ERU MEÐ FULLA ÁSKRIFT.
*
**