Morgunblaðið - 10.06.2016, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2016
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Á sama tíma og íslenska knatt-
spyrnulandsliðið leggur lokahönd á
undirbúning sinn fyrir Evrópumótið í
knattspyrnu býr samfélagið á Íslandi
sig einnig undir knattspyrnuveisl-
una. Af því tilefni hefur verið m.a.
verið sett upp EM-torg á Ingólfs-
torgi þar sem knattspyrnu-
áhugamenn geta fylgst með leikj-
unum á risatjaldi auk þess sem
stöðug dagskrá verður meðan á
mótinu stendur.
Þá má nefna það að hægt verður
að horfa á valda leiki í Gamla bíói,
sem nefnt verður EM-höllin meðan á
mótinu stendur.
Í Annecy í Frakklandi undirbýr
knattspyrnulandsliðið sig eftir
fremsta megni. Í kringum liðið eru
hvorki fleiri né færri en 23 starfs-
menn, jafn margir og leikmennirnir í
hópnum. Má þar m.a. nefna þrjá
sjúkraþjálfara, tvo lækna, fimm
njósnara og einn kokk.
Að sögn Ómars Smárasonar, upp-
lýsingafulltrúa KSÍ, má búast við því
að 50 blaðamenn muni fylgja lands-
liðinu í mótinu, þar af um helming-
urinn erlendir blaðamenn.
Fundar með liðinu um matinn
Einar Björn Árnason, kokkur
landsliðsins, hefur yfirumsjón með
mataræði leikmanna og segir að-
spurður að hlutverk hans sé að
tryggja gæði matarins. „Að tryggja
það að vel sé gengið frá hráefninu til
að þeir fái hollan og fjölbreytilegan
mat,“ segir Einar, en hann hefur yfir-
umsjón með kokkunum á hótelinu í
Annecy sem dvalið er á. „Ég fundaði
með liðinu þar sem ég tilkynnti að ég
væri þarna fyrst og fremst fyrir hönd
strákanna. Starfsfólkið á hótelinu ber
gríðarlega virðingu fyrir mér og ég
reyni að bera sömu virðingu fyrir
því,“ segir Einar Björn og bætir við:
„Það veitir því öryggi að ég sé með og
að það sé verið að spá í þetta,“ segir
Einar. Hann var liðinu einnig innan
handar í undankeppninni. „Mesta
reynslan fyrir mig var að fara til
Tyrklands því þar var ég með fjóra til
fimm kokka með mér, en enginn
þeirra talaði ensku. Það var til-
tölulega erfitt að útskýra hráefnið
með hljóðum og leikrænum til-
burðum,“ segir Einar og hlær. Hann
segir að stöku sinnum geri strákarnir
sérstakar kröfur. „Þá verð ég við
þeim. En aðalmálið er að hráefnið sé í
lagi og að þetta sé ferskt. Megnið af
vinnu minni var búið þegar ég fór út
því undirbúningurinn snýr að því að
raða saman réttu magni af fitu, pró-
teini og kolvetni,“ segir Einar. Til
þess fékk hann næringarfræðing til
að aðstoða sig. Spurður hvort hann
passi upp á það að enginn fari á
McDonald’s þegar þeir fá frídag seg-
ir hann það óþarfi. „Það gerir það
enginn, þeir eru svo hrifnir af matn-
um mínum,“ segir Einar og hlær.
Torgið tilbúið og maturinn í lagi
 Samfélagið undirbýr sig fyrir EM  23 manna starfslið statt ytra  Kokkurinn hefur yfirumsjón
með því að matargerð sé í lagi  Stefnir í metfjölda utankjörfundaratkvæða í forsetakosningum
Morgunblaðið/Eggert
EM-torgið Ingólfstorgið er að verða klárt fyrir útsendingar á breiðtjaldi. Hráefnið í lagi Einar Björn Árnason, kokkur landsliðsins, sér um matinn.
Í gær opnaði Perlan fyrir utankjörfundaratkvæðagreiðslu í forsetakosn-
ingunum. Samkvæmt upplýsingum frá kjörstjórn eru óvenju margir búnir
að kjósa utan kjörfundar. Sem dæmi má nefna að um 315 höfðu kosið um
miðjan dag í gær og í heild hafa um 2.500 manns kosið. Ku það vera við-
kvæði margra að þeir hyggist fara á Evrópumótið í knattspyrnu og því
séu þeir að kjósa svo snemma. Kosningarnar fara fram 25. júní og sam-
kvæmt upplýsingum frá kjörstjórn hafa aldrei eins margir kosið svo
löngu fyrir kosningar. Hins vegar þarf þó að gera þann fyrirvara á töl-
unum að nú kýs allt höfuðborgarsvæðið saman ólíkt sem var í forseta-
kosningu 2012 þegar Reykjavík var sér kjördæmi.
Stefnir í metatkvæðagreiðslu
UM 2.500 UTANKJÖRFUNDARATKVÆÐI VERIÐ GREIDD
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Vísinda- og tæknimönnum Orku-
veitu Reykjavíkur (OR), Háskóla Ís-
lands o.fl. tókst að binda allt að 95%
af gróðurhúsalofttegundinni koltví-
sýringi sem steintegund í basalt-
berglögunum við Hellisheiðarvirkj-
un. Ferlið tók einungis tvö ár en áður
var talið að það tæki aldir eða árþús-
undir. Frá þessu
er greint í vís-
indaritinu
Science í dag.
Niðurstöðurnar
gefa til kynna að
fundið sé öflugt
vopn gegn lofts-
lagsvandanum.
Greinin fjallar
um CarbFix-
loftslagsverkefn-
ið sem unnið hef-
ur verið að við Hellisheiðarvirkjun
frá árinu 2007. Jürg Matter, einn
margra vísindamanna sem komu að
verkefninu, er aðalhöfundur. Verk-
efnisstjóri CarbFix er dr. Edda Sif
Pind Aradóttir, vísindamaður á Þró-
unarsviði OR. Í fréttatilkynningu
OR segir að fyrirtækið hafi verið
helsti bakhjarl verkefnisins. Fjöldi
vísindamanna auk iðnaðarmanna og
tæknifólks OR, og síðar Orku nátt-
úrunnar, komu að verkefninu. Dr.
Edda Sif verkefnisstjóri sagði ekki
síst merkilegt hvað bindingin í berg-
inu hefði reynst vera hröð.
„Við leystum koltvísýringinn upp í
vatni sem dælt var niður í jörðina.
Þegar vatnið kemst í snertingu við
ungt og hvarfgjarnt basaltið leysist
bergið upp og við það losna efni eins
og kalsíum, magnesíum og járn út í
vatnsmassann. Efnin bindast upp-
leysta koltvísýringnum og mynda
m.a. karbónat-steindir,“ sagði Edda.
Ein helsta steindin sem myndast er
kalsíumkarbónat en ein tegund þess
er silfurberg.
Niðurstöðurnar sem nú eru
kynntar eru úr tilraunaniðurdælingu
utan jarðhitasvæða. Hraði efna-
hvarfanna skýrist því ekki af jarð-
hita. Því hærri sem hitinn er því
hraðari verða efnahvörfin.
Gæti nýst víða um heim
Víða um heim hefur koltvísýringi
verið dælt niður í jörðina sem loft-
tegund. Þá taka efnahvörfin miklu
lengri tíma. Galdurinn er því annars
vegar að blanda koltvísýringnum í
vatn svo efnahvörfin fari strax af
stað. Hins vegar að velja mjög hvarf-
gjarnt berg sem inniheldur mikið af
efnum sem geta myndað karbónöt.
Edda sagði að aðferðina mætti
nýta víða um heim til að eyða gróð-
urhúsalofti. Niðurdæling vatns teng-
ist ýmsum iðnaði og sá búnaður gæti
nýst til að losna við gróðurhúsaloftið.
Koltvísýringnum er blandað í vatn
undir þrýstingi og dælt niður á mikið
dýpi þar sem er mikill þrýstingur.
Væri þrýstingurinn á vökvanum
minnkaður myndu loftbólur mynd-
ast líkt og þegar flaska með gos-
drykk er opnuð.
Edda sagði að samstarfsaðilar
verkefnisins hefðu ákveðið að sækja
ekki um einkaleyfi á aðferðinni. Búið
er að birta aðferðafræðina við nið-
urdælinguna svo hver sem er getur
beitt aðferðinni.
Þessi aðferð við bindingu koltví-
sýrings er mun ódýrari en aðrar við
förgun gróðurhúsalofts. Áætlað er
að kostnaður við bindingu hvers
tonns af koltvísýringi með þessari
aðferð sé um 3.500 krónur. Það er
helmingur til fjórðungur af því sem
áætlað er að aðrar aðferðir kosti.
Vænleg aðferð til að
eyða gróðurhúsalofti
 Koltvísýringurinn bast berginu á aðeins tveimur árum
Ljósmynd/CarbFix
Borkjarni Hér má sjá steingerðan koltvísýring í borkjarna sem aflað var á
Hellisheiði til að staðfesta bindingu koltvísýrings (CO2) í basalti.
Dr. Edda Sif Pind
Aradóttir
Sveitarstjórn Bláskógabyggðar
hafnaði því á síðasta fundi að tilnefna
fulltrúa í nefnd til að skoða kosti þess
og galla að öll sveitarfélög í Árnes-
sýslu sameinist í eitt. Öll hin sveit-
arfélögin hafa samþykkt tillöguna og
tilnefnt sína fulltrúa.
„Það þýðir ekki að láta slá sig út af
laginu. Við reiknum með að koma
saman við lok sumarleyfa og ákveða
næstu skref,“ segir Gunnar Þor-
geirsson, oddviti Grímsnes- og
Grafningshrepps, sem átti frum-
kvæðið að tillögunni. Hann viður-
kennir að áherslan verði önnur, þeg-
ar eitt sveitarfélag taki ekki þátt.
„Við sáum fyrir okkur að Árnessýsla
yrði eitt sveitarfélag. Bláskóga-
byggð er talsvert landstórt sveitar-
félag og er með okkur í mörgum
samstarfsverkefnum,“ segir Gunnar.
Hvatinn að athugun á kostum og
göllum sameiningar var einmitt sá að
bæta stjórnsýsluna og draga úr
kostnaði. Sveitarfélögin í Árnessýslu
vinna saman að ýmsum verkefnum í
formi byggðasamlaga og samninga.
Þær hugmyndir eru uppi að stjórn-
sýslan yrði skilvirkari og nær íbúun-
um ef eitt sveitarfélag myndi annast
þessi verkefni.
Ekki skuldbindandi
Fimm fulltrúar af sjö í sveitar-
stjórn Bláskógabyggðar felldu til-
lögu um þátttöku í viðræðunum, einn
fulltrúi studdi hugmyndina og einn
sat hjá. Bryndís Á. Böðvarsdóttir
sem greiddi atkvæði með því að
sveitarfélagið tæki þátt lét bóka að
hún harmaði þá ákvörðun sveitar-
stjórnar að vilja ekki tilnefna fulltrúa
í nefndina, eins og önnur sveitarfélög
Árnessýslu hefðu gert. „Að taka þátt
í þessu samstarfi setur engar kvaðir
á sveitarfélagið þar sem eingöngu á
að skoða kosti og galla þess að sam-
eina Árnessýslu í eitt sveitarfélag.“
Bláskógabyggð varð til á sínum
tíma með sameiningu Biskups-
tungnahrepps, Laugardalshrepps og
Þingvallahrepps. helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Laugarvatn Sveitarstjórn Bláskógabyggðar hefur ekki áhuga á viðræðum.
Bláskógabyggð
hafnar þátttöku
 Sjö sveitarfélög af átta halda áfram