Morgunblaðið - 10.06.2016, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 2016
SVIÐSLJÓS
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Meginlínurnar í fiskveiðiráðgjöf
fyrir næsta ár eru þær að yfirleitt
eru litlar breytingar frá síðasta
ári. Nokkrar undantekningar eru
frá þessu, eins og hvað varðar
löngu og íslensku sumargotssíld-
ina. Almennt eru flestir nytja-
stofnar við landið í ágætu jafn-
vægi og nýting þeirra hófleg,
þannig að breytingar í stofnstærð
og ráðgjöf markast af óvissu í
vexti og stærð uppvaxandi ár-
ganga. Þetta er meðal þess sem
fram kom í máli sérfræðinga á
Hafrannsóknastofnun á kynning-
arfundi í gær. Samkvæmt ráðgjöf-
inni verða aflaheimildir í þorski
auknar um fimm þúsund tonn og
ráðgjöfin er óbreytt í ufsa en
aflahámark í ýsu lækkar um 1.800
tonn.
Lægri meðalþyngd þorsks
Hrygningarstofn þorsks hefur
stækkað á undanförnum árum og
hefur ekki verið stærri í fjörutíu ár.
Veiðihlutfall hefur lækkað og er
það lægsta á því tímabili sem gögn-
in ná yfir. Nýliðun hefur verið
fremur stöðug síðan 1998 en mun
lægri en hún var árin 1955-1985.
Stækkun stofnsins er því fyrst og
fremst afleiðing minnkandi sóknar,
segir í frétt frá Hafró.
Áætlað er að viðmiðunarstofn
þorsks minnki nokkuð árið 2017
þegar slakur árgangur frá 2013
bætist í veiðina. Hann fari síðan
vaxandi á árunum 2018-2019 þegar
árgangar frá 2014 og 2015 koma
inn í veiðina, en þeir eru yfir lang-
tímameðaltali.
Meðalþyngd eftir aldri í afla hef-
ur aukist undanfarin ár og var árið
2015 nálægt langtímameðaltali
(1955-2015). Þyngdir 3-9 ára í
stofnmælingum árið 2016, sem eru
notaðar til að spá um þyngdir í við-
miðunarstofni árið 2016, eru nokk-
uð lægri en verið hefur síðustu ár-
in. Vegna þessa er mat á
viðmiðunarstofni í ársbyrjun 2016
nú um 9% lægra en fram kom í síð-
ustu skýrslu. Lægri meðalþyngd en
í fyrra leiðir til þess að aukning í
ráðgjöf er minni en ýmsir hags-
munaaðilar höfðu vænst.
Stór árgangur ýsu 2014
og stærri ufsastofn
Hrygningarstofn ýsu hefur
minnkað á undanförnum árum en
er yfir varúðar- og aðgerðarmörk-
um aflareglu og er veiðihlutfall ár-
in 2014 og 2015 metið það lægsta á
stofnmatstímabilinu. Árgangar
2008-2013 eru allir metnir litlir en
árgangur 2014 stór og 2015 ár-
gangurinn nálægt meðaltali. Áætl-
að er að viðmiðunarstofninn verði í
lágmarki 2017 en stækki eftir það
þegar árgangur 2014 bætist við
hann.
Samkvæmt aflareglu verður afla-
mark í ýsu 34,6 þúsund tonn á fisk-
veiðiárinu 2016-2017, sem er 1.800
tonnum lægra en aflamark yfir-
standandi fiskveiðiárs.
Ufsastofninn hefur stækkað und-
anfarin ár og er hrygningarstofninn
nú nálægt meðaltali áranna 1980-
2015. Nýliðun áranna 2009-2015 er
frekar jöfn og 20% yfir meðaltali
áranna eftir 1980. Veiðihlutfall árið
2015 var undir settu marki.
Á síðasta fiskveiðiári náðust út-
hlutaðar aflaheimildir í ufsa ekki og
stefnir í að svo verði einnig á yf-
irstandandi fiskveiðiári. Samkvæmt
aflareglu verður aflamark í ufsa 55
þúsund tonn á fiskveiðiárinu 2016-
2017, sem er það sama og á þessu
fiskveiðiári.
Hrygningarstofn gullkarfa hefur
vaxið ört síðan 2004 og er vel yfir
skilgreindum varúðar- og aðgerð-
armörkum. Veiðidánartala hefur
verið nálægt settu marki undanfar-
in fimm ár. Samkvæmt aflareglu
verður aflamark 52,8 þúsund tonn
á fiskveiðiárinu 2016-2017, eða 1,8
þúsund tonnum hærra en ráðlagt
aflamark yfirstandandi fiskveiði-
árs.
Mikill samdráttur í löngu
Blikur eru á lofti hvað varðar
lönguna, en þar er lagt til að afla-
mark lækki úr 15 þúsund tonnum á
þessu fiskveiðiári í 9.343 á því
næsta.
Í ástandsskýrslunni segir að
framreikningar bendi til að hrygn-
ingarstofn löngu muni minnka
vegna lélegrar nýliðunar árin
2012-2015 og afli muni þar af leið-
andi minnka á komandi árum.
Stofnmatið í ár metur veiðidánar-
tölu hærri og hrygningarstofn
minni en stofnmatið 2015. Tals-
verð óvissa er sögð í stofnmatinu,
sem helgist af óvissu í inntaks-
gögnum.
Ákvörðun um leyfilegan heildar-
afla fiskveiðiárið 2016/2017 verð-
ur væntanlega gefin út fyrir lok
mánaðarins, en á næstu dögum
verður farið vel yfir skýrslu Haf-
rannsóknastofnunar og hún rædd
við hagsmunaaðila og ríkisstjórn.
Þetta kemur fram í tilkynningu
frá Gunnari Braga Sveinssyni
sjávarútvegsráðherra.
Haft er eftir ráðherra að aukn-
ing í þorski sé mjög góðar fréttir
fyrir íslenskt samfélag „og við
getum horft björtum augum til
framtíðar. Flestir fiskstofnarnir
við Ísland hafa á undanförnum ár-
um verið að styrkjast jafnt og þétt
og þessi árangur sannar svo ekki
verður um deilt mikilvægi ábyrgr-
ar veiðistjórnunar sem byggð er á
vísindalegum grunni,“ er haft eftir
Gunnari Braga.
Jákvæðir þættir
Jens Garðar Helgason, formað-
ur Samtaka fyrirtækja í sjávar-
útvegi, segir að þar á bæ hafi
menn haft væntingar um meiri
aukningu í þorski heldur en
Hafrannsóknastofnun leggur til.
„Í heildina eru jákvæðir þættir í
skýrslunni og margir stofnar
nokkuð stöðugir eða sterkir og
þar verður aukning. Ýsan er að
gefa aðeins eftir núna, en horfur
með hana eru góðar til lengri
tíma. Við höfum hins vegar
áhyggjur af þróuninni í löngu og
íslenska síldin er líka niður á nið-
urleið. Á þessu stigi er engin ráð-
gjöf í loðnunni, það bíður hausts-
ins, en þar eru menn vægast sagt
hóflega bjartsýnir,“ sagði Jens
Garðar.
Er ráðgjöfin lá fyrir í gær áætl-
aði SFS að tekjuaukning af aukn-
um veiðiheimildum umfram sam-
drátt gæti numið tæpum milljarði
króna. Mestu munar um aukningu
í þorski, sem gæti skilað um
tveimur milljörðum, en einnig er
aukning í ráðgjöf fyrir karfa og
grálúðu. Á móti kemur mikill sam-
dráttur í löngu og íslenskri sum-
argotssíld, en einnig í ýsu, svo
dæmi séu nefnd.
Gríðarleg vonbrigði
Á heimasíðu Landssambands
smábátaeigenda er fjallað um ráð-
gjöfina undir fyrirsögninni „Von-
brigði“. Í stuttum texta segir síð-
an: „Stofnunin leggur til 2,1%
aukningu í þorski, að hámarksafl-
inn aukist um 5 þúsund tonn,
verði 244 þúsund tonn. Þetta eru
gríðarleg vonbrigði og tillagan
ekki í neinu samræmi við afla-
brögð og upplifun sjómanna.“
Gunnar Bragi
Sveinsson
Jens Garðar
Helgason
 Verðmæti gætu aukist um tæpan milljarð
Ákvörðun um leyfilegan
afla fyrir mánaðamót
Hrygningarstofn þorsks
ekki verið stærri í 40 ár
 Staða helstu nytjastofna er almennt sterk  Aukning um 5 þúsund tonn í þorski
á næsta fiskveiðiári  Viðmiðunarstofn ýsu í lágmarki 2017 en stækkar eftir það
Tillögur um aflahámark
Fiskveiðiárið 2016-17
Í þúsundum tonna
Heimild: Hafrannsóknastofnun
* Ráðgjöf í úthafskarfa, norsk-íslenskri síld, kolmunna og makríl er væntanleg í haust.
** Í úthafskarfa, grálúðu og loðnu er miðað við ráðgjöf ICES um aflamark, en hlutur Íslands er innan sviga.
Tegund
Tillaga
2016/2017
Tillaga
2015/2016
Aflamark
2015/2016
Þorskur 244 239 239
Ýsa 34,6 36,4 36,4
Ufsi 55 55 55
Gullkarfi 52,8 51 48,5
Litlikarfi 1,5 1,5 1,5
Djúpkarfi 12,922 10 10
Úthafskarfi — 9,5 10 (2,5)**
Grálúða 24 22 22 (12,4)**
Skarkoli 7,33 6,5 6,5
Sandkoli 0,5 0,5 0,5
Langlúra 1,11 1,1 1,1
Þykkvalúra 1,087 1,3 1,3
Steinbítur 8,811 8,2 8,2
Hlýri 1,128 0,9 —
Síld 63 71 71
Norsk-ísl. síld — 317 —
Loðna 0 173 173,3 (101)**
Kolmunni — 776 —
Makríll — 667 —
Gulldepla 30 30 —
Blálanga 2,04 2,6 2,6
Langa 9,343 16,2 15
Keila 3,78 3,4 3
Gulllax 7,885 8 8
Skötuselur 0,711 1 1
Hrognkelsi 2,03 2 —
Humar 1,3 1,5 1,5
Rækja-gr.sl. — 2,1 2,1
Rækja-dj.sl. 4,1 4 4
Hörpudiskur 0 0 0
Kúfskel 0,1 32,5 —
Beitukóngur 0,75 0,75 —
Hrefna 0,224 0,229 0,229
Langreyður 0,146 0,154 0,154
*
*
*
*
*
?
?
?
?
?
Hafrannsóknastofnun Ólafur S. Ástþórsson, settur forstjóri, Björn Ævarr Steinarsson, Þorsteinn Sigurðsson og Guðmundur Þórðarson kynntu ráðgjöf
um hámarksafla á næsta ári og skýrslu um ástand helstu nytjastofna. Almennt eru flestir nytjastofnar við landið taldir vera í ágætu jafnvægi.
Ráðgjöf um aflamark í íslensku
sumargotssíldinni fyrir næsta
fiskveiðiár er 63 þúsund tonn,
eða átta þúsund tonnum
minna en í ár. Stofninn hefur
lent í hremmingum síðustu ár,
fyrst sýkingu og síðan miklum
síldardauða í Kolgrafafirði.
Gert er ráð fyrir að hrygning-
arstofninn muni ná lágmarki
2017 vegna lítilla árganga frá
2011 og 2012, en stofnþróunin
er talin óviss.
Í ástandsskýrslunni segir
m.a.: Sýkingarhlutfall af völd-
um frumdýrsins Ichthyophonus
hoferi í 2003–2006 árgöngum
síldarinnar er enn hátt, eða um
30–40%. Sýkingarhlutfall í
2007–2009 árgöngunum hefur
hins vegar verið að hækka síð-
ustu tvö ár. Eins greindist sýk-
ing í tveggja ára síld norð-
anlands í vetur. Ljóst er að
nýsmit á sér stað þótt það sé
minna en árin 2009–2010.
Merki um nýsmit í stofninum
hafa annars ekki verið telj-
anleg síðan 2011.
Enn sýking í
íslenskri síld
SAMDRÁTTUR UM 8 ÞÚS. T.