Morgunblaðið - 07.09.2016, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. SEPTEMBER 2016
Upplifðu haustið á hálendi Íslands
Gistihúsið Hrauneyjar og Hótel Háland eru aðeins
í 150km fjarlægð frá Reykjavík
50% afsláttur af gistingu allar helgar í september
vanum í fyrra eins og nærri má geta.
Allir grunnskólanemendur á Íslandi
fengu sólmyrkvagleraugu að gjöf frá
Stjörnuskoðunarfélagi Seltjarnar-
ness, Stjörnufræðivefnum og Hótel
Rangá.
Í tengslum við sólmyrkvann í mars
í fyrra komu fjögur skemmtiferða-
skip og höfðu viðdvöl í Reykjavík.
Pantanir komnar vegna al-
myrkvans sem verður 2026
 Ferill skuggans, sem er um 300 km á breidd, liggur yfir Ísland vestanvert
Morgunblaðið/Kristinn
Sólmyrkvinn 2015 Fylgst var með myrkvanum um allt land. Öll grunnskólabörn fengu sólmyrkvagleraugu að gjöf.
myrkvanum 2026 þannig í Almanaki
Háskólans: „Ferill skuggans, sem er
tæplega 300 km á breidd, liggur yfir
Ísland vestanvert. Í Reykjavík mun
almyrkvinn standa í 1 mínútu og 10
sekúndur, en á Ísafirði í 1 mínútu og
36 sekúndur. Á Norðfirði sést deild-
armyrkvi, og mun tungl hylja 95% af
þvermáli sólar þaðan séð.“
Síðast varð almyrkvi á sólu við Ís-
land 20. mars 2015. Ferill almyrkv-
ans lá aðeins um 70 km austur af
suðausturhluta Íslands. Í Fær-
eyjum og á Svalbarða sást almyrkvi
en á Íslandi sást verulegur deildar-
myrkvi. Í Reykjavík huldi tunglið
tæplega 98% sólar en 99,5% á Aust-
urlandi. Mikill áhugi var á almyrk-
Skipin heita Azores, Magellan, Voya-
ger og Marco Polo. Á fjórða þúsund
farþegar voru með þessum skipum,
sem sigldu um norðurslóðir, þar sem
fólki gafst kostur á að sjá sólmyrkva
og norðurljósadans á himni. Þá leigði
Icelandair erlendri ferðaskrifstofu
þrjár flugvélar með áhöfnum til sól-
myrkvaflugs
Almyrkvi á sólu
er einhver til-
komumesta
sjón sem fyrir
augu getur bor-
ið í náttúrunnar
ríki. Mörgum gefst þó aldrei
tækifæri til að sjá þetta fyrir-
bæri vegna þess hve sjaldgæft
það er, segir Þorsteinn Sæ-
mundsson í Almanaki Háskól-
ans. Þótt skuggi tunglsins falli á
jörðina um það bil 80 sinnum á
hverri öld, er þvermál skuggans
svo lítið að myrkva gætir ekki
nema á mjög takmörkuðu svæði
hverju sinni, segir Þorsteinn. Á
Íslandi sást almyrkvi síðast árið
1954. „Enginn þálifandi maður
hafði áður orðið vitni að al-
myrkva hér á landi, því að meira
en öld var liðin frá því að slíkur
atburður hafði gerst. Hins vegar
er ekki útilokað að einhverjir
þeirra sem horfðu á sól-
myrkvann 1954 muni lifa það að
sjá næsta almyrkva á Íslandi,
sem vænta má árið 2026,“ segir
Þorsteinn. Síðan verður löng
bið því þarnæsti almyrkvi á sólu
verður 14. júní 2151.
Síðast var al-
myrkvi 1954
ALMYRKVI Á SÓLU ER
TILKOMUMIKIL SJÓN
BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Ekki er ráð nema í tíma sé tekið.
Þetta má segja um skemmtiferða-
skipafyrirtækið Fred Olsen sem nú
þegar hefur pantað pláss fyrir tvö
skemmtiferðaskip í Reykjavík eftir
10 ár, eða nánar tiltekið í ágúst 2026.
Þessi forsjálni forráðamanna hins
norska skipafélags skýrist af því að
hinn 12. ágúst 2026 verður almyrkvi
á sólu og væntanlega munu farþegar
skipanna tveggja hafa mestan hug á
að sjá myrkvann. Líklegt er að fleiri
skip muni leggja leið sína til Íslands
í þessum erindagjörðum.
Að því er fram kemur á Stjörnu-
fræðivefnum verður sólmyrkvi þeg-
ar tunglið gengur milli sólar og jarð-
ar og myrkvar sólina að hluta til eða
í heild frá jörðu séð. Það gerist að-
eins þegar sólin, tunglið og jörðin
eru í beinni línu. Sólmyrkvar geta
því eingöngu orðið þegar tungl er
nýtt.
Sólmyrkvar geta verið þrenns
konar: Almyrkvar, deildarmyrkvar
og hringmyrkvar. Við almyrkva hyl-
ur tunglið sólina alla en við deildar-
myrkva hylur tunglið sólina að hluta
til. Við hringmyrkva fer tunglið allt
fyrir sólina en er of langt í burtu frá
jörðinni til að myrkva hana alveg,
Þorsteinn Sæmundsson lýsir al-