Morgunblaðið - 26.10.2016, Qupperneq 1

M I Ð V I K U D A G U R 2 6. O K T Ó B E R 2 0 1 6
Stofnað 1913  251. tölublað  104. árgangur 
K ristján Þór Júlíussonheilbrigðisráðherra seg-ir að í undirbúningi
sé að byggja fimm ný hjúkr-
unarheimili á næstu tveimur
til þremur árum. Með þessu sé
unnið skipulega að því að mæta
vaxandi þörf aldraðra. Alls
fjölgar hjúkrunarrýmum um
214 og er áætlaður bygginga-
kostnaður 5,5 til 6 milljarðar
króna. Þá hefur aðbúnaður íbúa
í 150-200 öðrum hjúkrunarrým-
um batnað verulega.
Framkvæmdum við
byggingu þriggja nýrra hjúkr-
unarheimila lauk á liðnu ári,
með samtals 70 hjúkrunar-
rýmum, þ.e. á Egilsstöðum (30),
Bolungarvík (10) og Ísafirði
(30). Þessi heimili hafa öll ver-
ið tekin í notkun. Þegar saman
eru talin þessi rými og ný rými
sem þegar liggur fyrir að verði
byggð, liggur fyrir að með
þessum nýframkvæmdum rísa
heimili víðs vegar á landinu
með samtals 404 hjúkrunar-
rýmum.
Framlög til öldrunarstofnana
aukin um 6,7 milljarða
„Við erum að vinna skipulega í
því að auka þjónustu við eldri
borgara og hafa framlög til
öldrunarstofnana verið auk-
in um 6,7 milljarða í tíð minni
sem heilbrigðisráðherra. En við
höfum um leið skotið styrkari
stoðum undir rekstur hjúkr-
unarheimila, meðal annars
með því að ríkið yfirtók lífeyr-
iskuldbindingar. Ég er sér-
staklega hreykinn af því að
í liðinni viku var staðfestur
rammasamningur um rekstur
og þjónustu hjúkrunarheim-
ila – í fyrsta skipti. Markmið-
ið er að tryggja góða þjónustu,
auka gegnsæi greiðslna fyrir
veitta þjónustu og bæta eftirlit,“
segir Kristján Þór sem bendir
jafnframt á að framlög ríkisins
verði aukin um 1,5 milljarða
króna á ári.
Kristján Þór neitar því að
gengið hafi verið of langt í að
gera eldri borgurum kleift að
búa heima. Heimahjúkrun
og heimaþjónusta sé hluti af því
að tryggja sjálfstæði aldraðra
sem vilja og hafa tök á því að
búa á sínu eigin heimili. Sam-
þætta þurfi betur þjónustu
heimahjúkrunar og heilsugæsl-
unnar og það verði aðeins gert
með því að efla heilsugæsluna.
Á undanförnum árum hafi ver-
ið tekin stór skref í þessa átt.
Að geti búið eins lengi
heima og kostur er
„Við eigum að hafa það sem
sameiginlegt markmið að
eldri borgarar eigi raun-
hæfa möguleika á því að búa
heima eins lengi og kostur
er. Það kallar ekki aðeins á
virka heilsugæslu og sam-
þættingu hjúkrunar- og fé-
lagsþjónustu heldur einnig á
bætta stoðþjónustu og aukin
dagdvalar-, skammtíma- og
endurhæfingarúrræði. Um leið
verðum við að sinna sérstak-
lega forvörnum fyrir aldraða
og tryggja tímabæra íhlutun
sem bætir getu og styður eldri
borgara til að búa sem lengst
heima.“
Kristján Þór vill ekki útiloka
að grípa eigi til bráðabirgðar-
áðstafana vegna skorts á hjúkr-
unarrýmum, en varar um leið
við reynslunni: „Það hefur
oft reynst okkur Íslending-
um erfitt að vinna okkur út
úr bráðabirgðalausnum – við
ýtum vandanum oft bara lengra
á undan okkur. En auðvitað
verður heilbrigðiskerfið að vera
sveigjanlegt þannig að það geti
og hafi möguleika á að bregðast
við vanda, sem oft er tímabund-
inn. Við getum ekki sætt okkur
við að kerfið sé svo ósveigjan-
legt að einstaklingar falli milli
skips og bryggju, þegar þeir
glíma við heilsuvanda.“
Styrkari stoðum hefur verið skotið undir rekstur hjúkrunarheimila
Hjúkrunarrýmum fjölgar
um rúmlega 400 á næstu árum
Blað Samtaka e ld r i s já l f s tæðismanna
Miðvikudagurinn 26. október 2016 Ábyrgðarmaður: Halldór Blöndal Prentun: Landsprent
Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra.
n Mér þykir vænt um þessa mynd. Hún
er af Ólafíu Pétursdóttur ömmusystur
minni þar sem hún gengur vestur Lauf-
ásveginn og leiðir frænku sína Krist-
ínu, dóttur Ragnhildar Helgadóttur. Hún
klæddist peysufötum og bar þetta sjal
þegar hún gerði sér dagamun. Myndin er
sennilega tekin þegar Ólafía var áttræð
fyrir alþingiskosningarnar 1967.
Ólafía bjó upp á lofti í bakhúsinu á
Laugavegi 66 ásamt stjúpa sínumBjarna
Magnússyni, sem ég kallaði „afaminn afa“
lítill drengurmeð sérstakan hreim væntumþykju í röddinni
er mér sagt. Hann var ern og hress framundir nírætt, þegar
honum varð fótaskortur á lóðinni og lærbrotnaði. Hann lá
rúmfastur eftir það og dó á 92. aldursári 1952. Ólafía hugs-
aði vel um hann en fékk konu til að hjálpa sér stund úr
degi, - báðar hátt á sjötugsaldri. Allt gekk þetta vel og ekki
sem settist á Alþingi, var einn af stofnend-
um hans. Auður Auðuns var fyrsta konan
sem varð borgarstjóri í Reykjavík árið 1959
og síðan fyrsti kvenráðherrann árið 1970.
Ragnhildur Helgadóttir var fyrsta konan
sem kjörin var forseti á Alþingi í Neðri deild,
sem þá var aðalmálstofa þingsins, árið
1961. Hún var fyrsta konan sem gegndi ráð-
herradómi heilt kjörtímabil frá 1983-87. Sal-
ome Þorkelsdóttir var fyrsti forseti Alþingis
1991-1995 eftir að Alþingi varð einmálstofa.
Og í forystu flokksins í dag eru tvær öflugar
konur ásamt Bjarna Benediktssyni þær Ólöf Nordal vara-
formaður og Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir ritari.
Ég sakna Ragnhildar Helgadóttur frænkuminnar, en
hún lést 29. janúar sl. Hún var ein þeirra kvenna sem
mörkuðu spor í baráttunni fyrir jafnrétti kynjannameð
störfum sínum á Alþingi, sem ráðherra ogmeð því að
n Nýlega var gengið
frá fyrsta heildstæða
samningnum um þjón-
ustu hjúkrunarheim-
ila. Hingað til hafa flest
hjúkrunarheimilin
verið rekin fyrir dag-
gjöld sem ríkið hefur
lagt til án samninga, í
mörgum tilfellum áratugum
saman. Þetta eru því tímamót
fyrir bæði veitendur og notend-
ur þjónustunnar. Svokölluð
kröfulýsing er lykilatriði samn-
ingsins en undanfarið hefur
ríkisvaldið í auknum mæli sett
fram svokallaðar kröfulýsingar
veita skal öldruðum á
hjúkrunarheimilun-
um. Þessu ber að fagna
enda er mjög mikilvægt
að þjónustan sé vel
skilgreind til að allir
hagsmunaaðilar átti
sig á til hvers sé ætlast.
Það er í þágu hagsmuna
þeirra sem njóta þjónustunnar
og aðstandenda þeirra en ekki
síður þeirra sem veita þjón-
ustuna. Með nýju samningun-
um fæst aukið gegnsæi og betri
sýn á það hvaða þjónustu á
nákvæmlega að veita og ekki
síður hvaða þjónustu ekki ber
Gömul kona í peysufötum Tímamótasamningur umþjónustu hjúkrunarheimila
Blað Sambands eldri
sjálfstæðismanna
er í miðopnu
Morgunblaðsins í dag.
FURÐAN
ALLTAF TIL
STAÐAR
FÁGÆTIR
FLÆKINGS-
FUGLAR
ÓPERAN ÉVGENÍ
ONEGIN
Í ELDBORG
ROÐATÍTAN 14 MENNING 34DAGLEGT LÍF 12
Nærri 100 manns komu að björgunaraðgerð-
um þegar rúta með 42 innanborðs valt í hálku
á Mosfellsheiði í gærmorgun. Tilkynning um
slysið barst kl. 10.18 og var þá allt tiltækt lið
sent á vettvang. Þar var kalsaveður, slydda og
aðstæður mjög erfiðar, segir Ásgeir Þór Ás-
geirsson yfirlögregluþjónn, sem stýrði aðgerð-
um. Allt gekk þó snurðulaust og segist Ásgeir
sáttur við það hvernig hlutirnir gengu fyrir
sig. Aðgerðir á vettvangi tóku hálfa þriðju
klukkustund. Vegurinn yfir Mosfellsheiði var
lokaður fram undir klukkan 15 í gær vegna
slyssins, bæði vegna rannsóknar á slysstað og
þess tíma sem tók að draga rútuna upp, en
hún var flutt á stórum vagni til Reykjavíkur.
Alls fóru 17 manns úr rútunni með sjúkra-
bílum á bráðadeild Landspítalans í Fossvogi.
Liggja átta á sjúkrahúsinu, þar af einn alvar-
lega slasaður, sagði Jón Magnús Kristjánsson
yfirlæknir í samtali við Morgunblaðið í gær-
kvöldi. Viðbúnaðaráætlun spítalans var virkj-
uð vegna þessa og sérstaklega var litið til þess
að nægar birgðir væru tiltækar í Blóðbank-
anum.
Þetta er eitt stærsta og alvarlegasta rútu-
slys sem orðið hefur hér á landi, að sögn
Ágústs Mogensen hjá Rannsóknarnefnd sam-
gönguslysa. Menn þar munu nú kanna tildrög
slyssins og hvert ástand rútunnar var, en hún
var ekki komin á negld dekk.
Farþegar rútunnar voru flestir Kínverjar.
Þeir sem ekki fóru á sjúkrahús fengu aðhlynn-
ingu á hjálparstöð Rauða krossins í Mos-
fellsbæ, en margir voru í andlegu uppnámi eft-
ir slysið eða með minniháttar meiðsl.
Sjálfboðaliðar Rauða krossins voru fólkinu til
halds og trausts og fylgdu því á hótel. Því
býðst svo önnur aðstoð eftir atvikum og þörf
hvers og eins.
Víðtækum björgunaraðgerðum í gær var
stýrt frá nýrri stjórnstöð almannavarna höfuð-
borgarsvæðisins sem er í björgunarmiðstöð-
inni við Skógarhlíð í Reykjavík. Sigríður Björk
Guðjónsdóttir lögreglustjóri segir vinnuna og
aðstöðuna þar strax hafa sannað gildi sitt.
Fólk sem sinnti björgunaraðgerðum getur
þess líka að á flugslysaæfingu á Reykjavíkur-
flugvelli nú í byrjun mánaðarins hafi fengist
ágæt reynsla í því hvernig bregðast skuli við
hópslysum. Hafi sú þjálfun og þekking sem
þar fékkst komið sér vel í þessum aðgerðum á
Mosfellsheiðinni í gær. sbs@mbl.is »6
Með alvarlegustu rútuslysum
Morgunblaðið/Júlíus
 42 í rútuslysi á Mosfellsheiði  Átta á sjúkrahúsi  Hálka og erfiðar aðstæður við björgunarstörf
Mosfellsheiði Rútan á hliðinni og björgunaraðilar að störfum á vettvangi. Þetta er með umfangsmestu hópslysum hér á landi á seinni árum. 42 voru í rútunni og voru 17 fluttir á Landspítalann.
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
„Um leið og rykið sest og nýtt fólk
verður í ríkisstjórn eigum við von á
að öðruvísi verði horft á málin,“
sagði Pétur Örn Sverrisson, lög-
maður tveggja fjárfestingarsjóða
sem eiga aflandskrónueignir á Ís-
landi, í Financial Times í gær.
Í fréttinni kemur fram að von fjár-
festingarsjóðanna sé sú að hægt
verði að endursemja um betri kjör
en þau sem nú standa til boða við
nýja ríkisstjórn, þ.e. ef Sjálfstæðis-
og Framsóknarflokkur eiga ekki
sæti í stjórninni. Bjarni Benedikts-
son fjármálaráðherra segir að ekki
hafi farið fram nein samræða um
breytt kjör til sjóðanna frá síðasta
útboði. „Það eina sem mér dettur í
hug er að veik margra flokka ríkis-
stjórn gefi sjóðunum von um að ein-
hvers konar hræðsluáróður gæti
fælt menn til að endurskoða þá af-
stöðu sem verið er að fylgja,“ segir
Bjarni við Morgunblaðið.
Sigurður Ingi Jóhannsson for-
sætisráðherra segir afstöðu sjóð-
anna óþægilega. Hún komi í sjálfu
sér ekki á óvart. „Þeir hafa lýst því
yfir að stjórnarflokkarnir og þá sér-
staklega Framsóknarflokkurinn séu
helstu óvinir þeirra á Íslandi. Það er
auðvitað óþægilegt að þeir líti svo á
að önnur ríkisstjórn verði meðfæri-
legri en sú sem verið hefur,“ segir
Sigurður. Katrín Jakobsdóttir, for-
maður VG, segir að breið samstaða
hafi verið um málið á þingi og á ekki
von á því að breytt verði um stefnu.
„Óþægileg afstaða“
 Aflandskrónueigendur vænta breytinga hjá nýrri stjórn
Stjórnmál Frá fundi formanna
stjórnarandstöðuflokkanna.
MSegja enga breytingu... »2
Morgunblaðið/Golli
Íslenskt frí-
merki frá 19.
öld seldist á
uppboði hjá
Bruun & Ras-
mussen í
Kaupmanna-
höfn í gær á 13
sinnum hærra
verði en byrj-
unarverðið
var. Upprunalegt verð var 2.000
krónur danskar en frímerkið var síð-
an selt á 26 þúsund krónur danskar,
eða rúmar 430 þúsund krónur ís-
lenskar.
Frímerkið er 10 aura með mynd af
þáverandi konungi Íslands og Dan-
merkur, Kristjáni IX. Stimpill frí-
merkisins þykir einstakur. »4
Frímerki á
430 þúsund
Frímerkið verðmæta
hjá Bruun.