Dagblaðið Vísir - DV - 17.07.2015, Blaðsíða 32

Helgarblað 17.–20. júlí 201532 Menning
Plast, miðar og tæki ehf. Krókhálsi 1 110 Reykjavík s. 567 8888 www.pmt.is
ALLAR GERÐIR
LÍMMIÐA
Nánari upplýsingar á
www.pmt.is eða í síma 567 8888
Minningin í ljósmyndinni
Sigrún Alba Sigurðardóttir ræðir raunverulegar og skáldaðar minningar Ninu Zurier
F
yrsta minning Ninu er
af kjól. Hún horfir full
aðdáunar á mömmu sína,
þessa fallegu konu sem situr
alvarleg og prúðbúin í stof-
unni í Blönduhlíðinni – þetta hlýt-
ur að vera gamlárskvöld árið 1952.
Jólatréð er ennþá uppi og varp-
ar skugga á vegginn. En það sem
hún man skýrast er efnið í sparikjól
mömmu sinnar. Efni sem brakar í
þegar maður snertir það. Efni sem
má ekki hjúfra sig upp að – maður
má ekki káma fína kjólinn út – svo
yfirnáttúrulega fallegt en ósnertan-
legt.
Þannig gæti fyrsta minning Ninu
Zurier litið út ef hún hefði ver-
ið fædd í Reykjavík í stað Detroit
í Bandaríkjunum í byrjun sjötta
áratugarins. Myndin af prúðbúnu
konunni í Blönduhlíðinni er fyrsta
myndin í ljósmyndabókinni Ef ég
hefði verið … en í henni ímyndar
Nina sér hvernig barnæska henn-
ar hefði verið ef hún hefði alist
upp á Íslandi. „Þetta er einstök til-
raun með ímyndunaraflið og raun-
veruleikann,“ segir Sigrún Alba Sig-
urðardóttir menningarfræðingur í
inngangi bókarinnar sem kom út á
vegum Crymogeu á dögunum.
Ef ég hefði verið … Íslendingur
Nina Zurier er bandarískur ljós-
myndari. Hún er fædd í Detroit á
sjötta áratugnum en býr og starfar
í Kaliforníu ásamt eiginmanni sín-
um, myndlistarmanninum John
Zurier. „Þau komu fyrst til landsins
árið 2002, hafa komið reglulega síð-
an þá og unnið töluvert af list sinni á
Íslandi. Nina hefur sagt mér frá því
að fyrst þegar hún kom til Íslands
hafi henni fundist svolítið eins og
hún væri komin heim,“ segir Sigrún
Alba.
„Það var einhver tilfinning sem
fylgdi því að vera í Reykjavík – ég
veit ekki hvort það minnti á Detroit
æskunnar eða hvað það var. Fyrir
nokkrum árum var hún svo á Ljós-
myndasafni Reykjavíkur að skoða
myndaalbúm og filmukontakta og
fann þá myndir frá sjötta og sjöunda
áratugnum sem höfðuðu sterkt til
hennar. Hún fór að leika sér svolítið
með þá hugmynd hvernig líf hennar
hefði orðið ef hún hefði fæðst á Ís-
landi, hvort það hefði yfirhöfuð
verið frábrugðið því lífi sem hún
lifði í Bandaríkjunum og að hvaða
leyti. Upp frá því fór hún að fara
skipulega í gegnum safnið og fór
að búa til sögur um mögulegt líf sitt
ef hún hefði fæðst á Íslandi á sjötta
áratugnum,“ segir Sigrún.
Skáldaðar minningar
Á þennan hátt fæst Nina við eðli
minninga og samband þeirra við
ímyndunaraflið. Er hægt að skálda
minningar? spyr hún en þá kviknar
um leið önnur spurning: eru minn-
ingar kannski alltaf að einhverju
leyti skáldaðar? „Franski heimspek-
ingurinn Paul Ricoeur hefur skrifað
um það hvernig við notum ímynd-
unaraflið til að gefa minningun-
um innihaldsríka merkingu,“ segir
Sigrún. „Ímyndunaraflið er líkt og
draumarnir, þetta skapandi afl sem
gerir okkur mögulegt að takast á við
raunveruleikann.”
„Maður man ekki allt sem maður
hefur upplifað en það sem mað-
ur man er oft eitthvað sem hefur
vakið sterkar tilfinningar eða höfðar
til manns vitsmunalega – af því að
maður sér að það passar eða pass-
ar ekki við manns eigin sjálfsmynd.
Þannig byrjar maður að búa til frá-
sögn um eigið líf og setja minn-
ingarnar inn í þessa frásögn,“ segir
hún.
Upplifun sem er endurtekin í
huganum eða minning um tiltekna
staðreynd er í raun óskiljanleg ef
maður gefur henni ekki merkingu,
tengir minninguna ekki við þá frá-
sögn sem maður hefur búið til um
sjálfan sig. Nina gengur hins vegar
skrefinu lengra og býr til frásögn um
sig sjálfa sem á enga stoð í raunveru-
legum upplifunum hennar og skap-
ar minningar fyrir þetta ímyndaða
sjálf með því að rýna í ljósmyndir.
„Hún safnar ljósmyndum sem
byggja á raunverulegum atburðum,
raunverulegu lífi og raunveruleg-
um minningum annarra og skoðar
sig sjálfa í þeim – gerir sjálfa sig að
„hinum“. Þannig býr hún til sögu um
tilbúið líf sem á sér samt einhverja
stoð í raunveruleikanum. Hver
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
Sigrún Alba Sigurðardóttir veltir fyrir
sér samspili minninga og ímyndunarafls í
ljósmyndabókinni Ef ég hefði verið … eftir
Ninu Zurier.
Mynd ÞorMAr ViGnir GunnArSSon
„Hver mynd felur í
sér sögu sem gæti
verið frásögn frá hennar
lífi en er í raun frásögn úr
lífi annarra.
Hin fornfræga bókabúð Atheneum við
Nørregade í Kaup-
mannahöfn er að
leggja upp laupana,
eftir 141 árs rekstur.
Ástæðan er sögð vera samkeppni
frá vefbókabúðum sem hafa hríð-
lækkað verð á bókum eftir að
bókaverð var gefið frjálst í landinu
fyrir fjórum árum. Nú lítur út fyrir
að næturklúbbur muni opna í stað
bókabúðarinnar.
Slóvenska rokksveitin Laibach verður fyrsta erlenda sveitin til að leika á tónleikum í Norð-
ur-Kóreu frá stofnun alþýðulýð-
veldisins, þegar hún kemur fram á
tvennum tvö þúsund manna tón-
leikum í Pyongyang í ágúst. Það er
norski leikstjórinn Morten Traavik
sem skipuleggur tónleikana.
Þjóðarsafn afrískrar list-ar samþykkir
ekki hegðun Bills
Cosby.“ Þetta mun
koma fram í tilkynn-
ingu sem sett hefur ver-
ið upp við Smithsonian-safnið
í Washington. Grínistinn, sem
nýlega komst upp að hefði byrl-
að konu nauðgunarlyf, á rúman
þriðjung verkanna sem eru hluti
af sýningunni „Samtöl – afrísk og
afrísk-amerísk listaverk í sam-
ræðu“ sem stendur nú yfir í safn-
inu.
Kvikmyndagerðarmaðurinn Joe Gibbons hefur verið dæmdur í árs fangelsi fyrir 1.000 dollara
bankarán í New York-borg, en rán-
ið sagði hann hafa verið gjörn-
ingalistaverk. Gibbons tók gjörn-
inginn upp á myndband. Gibbons
hefur meðal annars sýnt fyrri verk
sín á Whitney-tvíæringum og í
Pompidou Center.
Bein mynd-bands-útsending
verður frá tónlist-
arhátíðinni KEX-
Port sem fer fram í
fjórða skipti í portinu á bak við
KEX hostel á laugardag. Tólf lista-
menn koma fram á tólf tímum,
meðal annars Gísli Pálmi, Sóley,
Agent Fresco og Valdimar.
Úr listheiminum
Fyrsta minningin
Prúðbúin kona á gamlarskvöldi hefði
getað verið fyrsta minning Ninu Zurier
ljósmyndara.
Mynd LiLý Guðrún TryGGVAdóTTir