Morgunblaðið - 17.12.2016, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN 33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 2016
LISTHÚSINU
Listhúsinu við Engjateig, 105 Reykjavík, sími 551 2050 Opið virka daga kl. 11.00-18.00 og laugardaga frá kl. 11.00 til 16.00
Tilboðsdagar til jóla
- 25% afsláttur
af allri gjafavöru, vínyl gólfmottum og blómum
Opið laugardag frá kl. 11.00 til 16.00, sunnudag frá kl. 13.00 til 17.00
Sá ágæti blaðamað-
ur Ingveldur Geirs-
dóttir skrifaði stuttan
pistil í fimmtudagsblað
Morgunblaðsins, þar
sem ótrúlega mikið af
rangfærslum komst
fyrir í litlu plássi. Ingv-
eldur gerði m.a. bæði
Neytendasamtökunum
og Félagi atvinnurek-
enda upp að hafa talað
„gegn innlendri matvælafram-
leiðslu“ og þá skoðun að „miklu
betra væri að flytja allt inn“. Er þá
fátt eitt talið. Formaður Neytenda-
samtakanna hrakti sumar rang-
færslurnar í grein í Morgunblaðinu í
gær og bauð blaðamanninum í kaffi-
spjall.
Rétt er að ítreka að Félag at-
vinnurekenda hefur aldrei talað
gegn innlendri matvælaframleiðslu
og forsvarsmönnum þess dettur ekki
í hug að miklu betra væri að flytja
allar landbúnaðarafurðir inn. Ís-
lenzkur landbúnaður er verzluninni
mikilvæg atvinnugrein – raunar
kæmist hvorug greinin af án hinnar.
FA hefur margoft ítrekað þá stefnu
sína að hefðbundinn íslenzkur land-
búnaður njóti stuðnings, þótt félagið
vilji sjá ýmsar breytingar og taki til
dæmis undir tillögur Samráðsvett-
vangs um aukna hagsæld um að
forminu á þeim stuðningi verði
breytt.
Það sem FA hefur lagt áherzlu á
er að landbúnaðurinn
hafi samkeppni og
neytendur hafi val. Það
gerist með því að
lækka tolla á inn-
fluttum búvörum og
fella niður tæknilegar
viðskiptahindranir í
vegi innflutnings. Það
þarf ekki að draga í efa
að slíkt yrði áskorun,
en myndi jafnframt
efla hefðbundinn land-
búnað, líkt og þegar
tollar voru lækkaðir á
grænmeti og innlend grænmet-
isrækt tók stórt stökk fram á við í
vöruþróun og gæðum. Frjáls við-
skipti eru á endanum öllum til góðs,
jafnt verzluninni, neytendum og
bændum – og þarf ekki að stilla
hagsmunum þeirra upp sem and-
stæðum eins og blaðamaðurinn ger-
ir.
Að því sögðu er Ingveldi Geirs-
dóttur boðið í annað kaffispjall, á
skrifstofu Félags atvinnurekenda,
svo hún geti haft það sem sannara
reynist.
Annar kaffibolli
handa Ingveldi
Eftir Ólaf
Stephensen
» Það sem FA hefur
lagt áherzlu á er að
landbúnaðurinn hafi
samkeppni og neyt-
endur hafi val.
Ólafur Stephensen
Höfundur er framkvæmdastjóri Fé-
lags atvinnurekenda.
Ísland hefur nú skrif-
að undir skuldbindingar
í loftslagsmálum með
undirritun Parísarsam-
komulagsins. Að mínu
mati þýðir skuldbinding
að eitthvað verði örugg-
lega gert en ekki bara
stefnt að með hálfum
hug. Skuldbindingarnar
fela í sér að lágmarki
40% minnkun á losun
gróðurhúsalofttegunda fyrir árið
2030, miðað við útblástur ársins
1990. Þetta snýst um kolefni fyrst og
fremst, þ.e. ósjálfbæran bruna á
jarðefnaeldsneyti sem við tökum úr
iðrum jarðar og fleytum upp í loft-
hjúpinn í óhóflegu magni. Margir
misskilja stöðu Íslands og halda að
við stöndum sérstaklega vel að vígi
vegna yfirburðastöðu í hreinum
orkugjöfum enda öll hitun og raf-
orkuframleiðsla landsins kolefnisfrí.
Þetta er alrangt því að þegar að
kemur að skuldbindingum Íslands
má segja að góð staða þrengi mögu-
leika okkar til aðgerða. Við getum
ekki lokað neinum kolaorkuverum
eða dregið úr olíukyndingu af því
þetta er hreinlega ekki til staðar.
Ekki er heldur hægt að horfa til
stóriðjunnar af þeirri einföldu
ástæðu að hún er komin í sér samn-
ingapakka og stendur fyrir utan
skuldbindingar Íslands. Þetta þýðir
einfaldlega að við verðum að minnka
olíunotkun og þar eru bifreiðar og
sjávarútvegur langstærstu notend-
urnir.
Skoðum aðeins stöðuna í þessum
flokkum árið 1990 og
2015. Árið 1990 not-
uðu fiskiskip 207 þús-
und tonn af olíu en
2015 ekki nema 144
þúsund tonn. Olíu-
notkun og þar með út-
blástur frá fiskiskip-
um hefur því minnkað
um 31% nú þegar.
Aðra sögu er að segja
um bifreiðar. Árið
1990 notuðu bifreiðar
164 þúsund tonn af ol-
íu en árið 2015 var
þetta komið upp í 259 þúsund tonn.
Sem sagt ekki minnkað frá 1990
heldur aukist um 58%. Ljóst er að
girða þarf í brók í samgöngumálum
enda stutt í árið 2030.
Hvernig tókst útgerðinni þetta?
Hvað sem mönnum finnst um kvóta-
kerfið er alveg ljóst að það hefur
skilað betri eldsneytisnýtni á afla-
einingu. Galopið aðgengi að tak-
markaðri auðlind leiðir oft til þess að
allt of margir eyða allt of mikilli orku
í að ná í allt of lítið af verðmætum.
Útvegsfyrirtæki hafa náð miklum
árangri í bættri eldsneytisnýtni með
mikilli útsjónarsemi og hafa hvergi
slegið af þótt olíuverð hafi lækkað til
muna. Árangur fyrri ára má að
mestu þakka tæknilegu aðhaldi í
rekstri enda voru fjárfestingar í nýj-
um skipum afar takmarkaðar um
langt skeið. Nú streymir hins vegar í
flotann fullt af glænýjum skipum þar
sem mikil áhersla er lögð á orku-
nýtni þrátt fyrir að fjárhagslegur
hvati hafi minnkað með lágu olíu-
verði. Allt bendir til að nýju skipin í
flotanum muni gulltryggja áfram-
haldandi minnkun á eyðslu og út-
blæstri fiskiskipaflotans. Ýmsir bíla-
eigendur kvarta undan íblöndunar-
skyldu á umhverfisvænna eldsneyti,
sem einmitt var sett á til að mæta
gríðarlegri jarðefnaeldsneytis-
notkun í samgöngum. Sjávar-
útvegurinn hefur engar slíkar skyld-
ur en velur samt að prófa og styðja
við framleiðslu á umhverfisvænni
olíu. Samherji á Akureyri hefur t.d.
stutt vel við lífdísilframleiðslu Orkn-
eyjar, sem hluthafi en aðallega sem
notandi.
Sjávarútvegurinn hefur náð góð-
um árangri í útblástursmálum og er
líklegur til að skila 40% samdrætti
fyrir 2030. Þetta eru góðar fréttir
því í raun er að mörgu leyti erfiðara
fyrir sjávarútveginn að ná árangri
en fyrir bifreiðaeigendur. Útvegs-
fyrirtæki geta ekki keypt rafskip
eins og ökumenn geta keypt rafbíla,
sjómenn geta ekki hjólað á miðin líkt
og við getum í vinnuna og engir
strætótogarar ganga á hafi úti. Eins
er endurnýjun bílaflotans hraðari en
fiskiskipaflotans og á meðan stór
hluti núverandi fiskiskipa verður
enn að veiða árið 2030 verða 90% nú-
verandi bifreiða horfin fyrir nýjar.
Eins gott að þær verði sem flestar
keyrðar á umhverfisvænna eldsneyti
en nú.
Sjávarútvegurinn og loftslagsmál
Eftir Sigurð
Friðleifsson » Við verðum að
minnka olíunotkun
og þar eru bifreiðar og
sjávarútvegur lang-
stærstu notendurnir.
Sigurður Friðleifsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Orkuseturs.