Fréttatíminn - 30.12.2016, Qupperneq 36

36 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 30. desember 2017
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Þættirnir Rætur sem nú eru sýndir á RÚV vekja upp nostalgíu hjá mörg-um og er Guðrún Bjarna-dóttir þeirra á meðal.
Hún var níu ára þegar foreldrar
hennar leyfðu henni að vaka lengur
og fylgjast með upphaflegu seríunni
og efnið greyptist í huga hennar.
„Þessi mannvonska og frelsis-
svipting fannst mér alveg hræðileg.
Velmegunarbarnið ég með allt mitt
frelsi vissi ekki um öðruvísi frelsis-
sviptingu en fangelsi þegar menn
höfðu brotið af sér. Þarna sá ég eitt-
hvað sem ég hafði aldrei fengið að
sjá áður og velti mikið fyrir mér en
upp frá þessu hef ég haft mikinn
áhuga á Afríku og ferðast talsvert
þar um.“
Draumur Guðrúnar um að ferð-
ast til Afríku rættist þegar hún
var 17 ára en þá var hún stödd á
Kanarí með fjölskyldunni. Hún
suðaði lengi í pabba sínum um að
fá að fara yfir til Marokkó og á end-
anum fékk hún að fara í dagsferð
með hópi Þjóðverja og jók sú ferð
áhuga hennar á Afríku til muna.
Nokkrum árum síðar sá Guðrún
auglýsingu um námskeið fyrir
ungt fólk sem vildi fara á vegum
Ungliðahreyfingar Rauða krossins
til Gambíu í þróunarverkefni og
ákvað hún að sækja um. „Ég var
ekki mikill bógur á þessum árum
og hafði litla trú á að ég yrði valin
til að fara en skráði mig skjálf-
andi á beinunum á námskeiðið.
Helgin gekk út á leiki og verkefni
og svolítið mikinn hressleika og tjá-
skipti. Mér leist ekkert á þetta og
var næstum gengin út af feimni og
stressi en hugsaði svo með mér að
nú væri að duga eða drepast, ann-
að hvort gengi ég út eða alla leið.“
Lífið í Gambíu
Í janúar árið 1993 var hringt í Guð-
rúnu og hún beðin um að fara til
Gambíu. „Það liðu ekki margir
dagar þar til ég var komin í allt ann-
an heim í Vestur-Afríku. Við bjugg-
um í þorpi sem heitir Brikama og
okkar hlutverk var að styðja við
starfsemi Rauða krossins á ákveðnu
svæði.
Með ættingjum Kunta Kinte í Gambíu
Sjónvarpsserían Rætur kveikti Afríkuáhuga hjá
Guðrúnu Bjarnadóttur þegar hún var níu ára.
Hún hefur ferðast mikið um álfuna síðan og
meðal annars til Gambíu þar sem hún kynntist
Bintu Kinte, ættingja Kunta Kinte.
Það var í raun ekkert menningar-
sjokk að koma af því að við höfð-
um fengið góðan undirbúning og
maður var eiginlega við öllu bú-
inn. Hins vegar var undarlegt að
koma heim í velmegunina eftir sjö
mánuði í þróunarlandi. Í Gamb-
íu bjuggu á þessum tíma um ein
milljón manns. Gambíumenn eru
brosmildir og vinalegir. Við átt-
um auðvelt með að bjarga okkur
því flestir tala ensku nema inn til
landsins. Engin hungursneyð var
í landinu og ákveðinn uppgangur
en þó var fátækt og menntunarleysi
viðvarandi. Það var margt nýtt sem
maður kynntist í svona framandi
landi og trúarbrögðin eru ólík en í
Gambíu eru flestir múslimar og það
var alveg nýtt fyrir mér að upplifa
múslimatrúna. Réttindi kvenna og
barna eru lítil og urðum við vitni
að mörgu sorglegu í þeim efnum.
Karlmenn mega giftast allt að fimm
konum og þótti mér mjög áhuga-
vert að ræða við konurnar í dreif-
býlinu sem voru giftar inn í stórfjöl-
skyldu. Þær voru alsælar með þetta
kerfi en ef þær áttu von á barni þá
settu þær tærnar upp í loft og hinar
konurnar hugsuðu um heimilið og
börnin. Þessar stórfjölskyldur voru
einskonar félagsmálakerfi landsins
þar sem búin var til hagstæð eining
þar sem allir hjálpuðust að og í raun
voru ekki allar eiginkonur virkar
sem eiginkonur heldur giftar inn í
ákveðna stöðu og höfðu þá fram-
færslu frá eiginmanninum og höfðu
skyldur á móti.“
Hjálparstarfsiðnaður
Á þessum tíma var jarðhnetu- og
mangórækt, fiskveiðar í Gambíu-
ánni og túrismi aðalatvinnuvegir
Gambíu. Guðrún varð vör við túris-
mann í kringum Kunta Kinte á þess-
um tíma en spáði lítið í það.
Guðrún og Binte Kinte í Juffure.
Guðrún hefur ferðast mikið um
Vestur-Afríku, meðal annars
til Juffure, þorpsins þaðan sem
Kunta Kinte á að vera ættaður.
Þar kynntist hún Bintu Kinte vel,
var innvígð í fjölskylduna og fékk
nafnið Guðrún Kinte.
James Island sem heitir núna Kunta Kinte Island. Þarna voru þrælarnir látnir
dúsa í fangelsi fram að brottför yfir hafið. Eyjan er í Gambíuánni rétt fyrir utan
Juffure þorpið.
„Nokkrir af Kinte ættinni
eru á launaskrá hjá ríkinu
bara fyrir að vera þeir
sjálfir í þorpinu og sitja og
gera sig breiða.“