Fréttatíminn - 13.01.2017, Blaðsíða 18

18 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 13. janúar 2017
Þótt engin ástæða sé til að ef-ast fyrirfram um getu nýrr-ar ríkisstjórnar verður að segjast að hún leggur ekki
af stað með mikinn byr í seglum.
Engin ríkisstjórn í lýðveldissögunni
hefur verið mynduð með jafn lítið
kjörfylgi að baki sér. Samanlagt
fylgi flokkanna þriggja var aðeins
47 prósent. Meirihluti kjósenda
kaus aðra flokka. Stuðningur við
ríkisstjórnina er auk þess veikur
meðal fylgismanna flokkanna. Það
á við um Sjálfstæðisflokkinn og
Bjarta framtíð, kannski síður Við-
reisn. Það er því ekki hægt að ætla
að þessi 47 prósent kjósenda standi
heils hugar að baki stjórninni. Og
ólíklega vegur stuðningur kjósenda
annarra flokka þetta upp.
Skoðanakönnunarfyrirtækin
hafa enn ekki mælt stuðning al-
mennings við þessa ríkisstjórn. Á
árum áður byrjuðu ríkisstjórnir
yfirleitt með meiri stuðning en sem
nam atkvæðamagni flokkanna sem
að þeim stóðu. Fólk var tilbúið að
styðja ríkisstjórnir í trausti þess að
þeim myndi farnast vel, vaxa með
verkum sínum. Þessi hefur ekki
verið raunin hin síðari ár.
Síðustu ríkisstjórnir hafa byrj-
að með stuðning um helmings
þjóðarinnar og sá stuðningur hefur
fljótlega lekið niður í um þriðjungs
fylgi. Þegar þangað er komið hefur
ráðherrunum reynst erfitt að koma
málum sínum í gegnum þingið.
Þótt ríkisstjórnir hafi haft þing-
meirihluta dugir það illa til þegar
enginn byr er í seglum þeirra. Góð
mál auka ekki fylgi þeirra og erfið
mál verða óleysanleg.
Aðeins um 14 prósent lands-
manna segjast treysta Alþingi. Það
er afleit staða og nánast ómögulegt
fyrir þá sem þar starfa að vinna mál
sín í sátt við þjóðina. Það er erfitt
að vinna upp traust þegar það hef-
ur tapast. Til að setja þessa stöðu í
samhengi má minna á að Richard
Nixon naut enn yfir 20 prósenta
trausts bandarískra kjósenda þegar
hann sagði af sér. Hann mat það
svo að hann væri svo rúinn trausti
að hann kæmi engu í verk.
Það er því ekki að furða þótt al-
þingismönnum gangi illa að finna
samhljóm með þjóðinni og skapa
hér samstöðu. Þar dugir ekki að
bæta anda innanhúss. Það liggur á
alþingismönnum að byggja upp á
ný samtal við þjóðina.
Veik ríkisstjórn með lítið fylgi
sem leggur af stað í slíku andrúmi
þarf ekki bara að vanda sig fyrstu
mánuðina heldur þarf hún að hafa
lukkuna með sér.
Næstu misseri munu einkennast af
kjaradeilum á Íslandi. Þær stéttir
sem fengu skýrastan samanburð
við lífskjör á hinum Norðurlöndun-
um eftir Hrun hafa þegar háð harð-
ar kjaradeilur. Undir þeim kraumar
krafan um að launakjör og önnur
lífskjör hér verði sambærileg við
það sem launafólk á Norðurlöndun-
um býr. Til þess að svo megi verða
þarf að hækka hér laun, bæta skatt-
kerfið, efla heilbrigðiskerfið, lækka
vexti, styrka húsnæðiskerfið og
margt fleira.
Þessar kröfur munu breiðast út
til allra stétta. Það er óumflýjan-
legt. Það hefði því verið eðlilegt ef
ný ríkisstjórn hefði verið mynduð
um þessi verkefni; hvernig bæta má
hér lífskjör almenns launafólks og
móta samfélagið að hagsmunum
þess og þörfum.
Þetta er ekki að sjá af stjórnar-
sáttmálanum nýja. Þar eru ekki
lagðar til lagfæringar á skattkerfinu
aðrar en þær að lækka trygginga-
gjald. Auknar tekjur ríkissjóðs
vegna arðgreiðslna úr bönkun-
um og annarra einskiptistekna
munu því að stærstu leyti fara til
þess að forða helstu kerfunum frá
Hruni. Slíkar tekjur ættu að renna
til sérstakra verkefna. En á meðan
tekjuhlið ríkissjóðs er ekki lagfærð
fara þær til þess að fresta þeim lag-
færingum, sem á endanum munu
snúast að því að hækka skatta á fyr-
irtæki og fjármagn.
Það er oft sagt að Íslendingar séu
merkilega sammála um hvers kon-
ar samfélag þeir vilja byggja upp.
Það er samfélag þar sem fólk býr
við frelsi og öryggi; samfélag sem er
líkt því sem aðrar þjóðir í nágrenni
okkar búa við. Vandi Íslendinga er
að þeir koma sér ekki saman um
hvaða leið ber að fara til að komast
að þessu marki. Það er þjóðarsátt
um uppbyggingu velferðarkerfisins
en alls engin sátt um hvernig ber að
fjármagna þá uppbyggingu.
Það má vera að endalaust verði
deilt um fjármögnun ríkisins. En
á það reynir ekki fyrr en fólk ræð-
ir þau mál. Bleiki fílinn í síðustu
kosningabaráttu voru skattar. Allir
flokkar ræddu fjálglega aukin út-
gjöld en enginn flokkur lagði fram
heilsteypta áætlun um lagfæringar
á skattkerfinu eftir þau skemmdar-
verk sem unnin voru á því á
tímabili nýfrjálshyggjunnar.
Og því miður er fátt sem bendir
til að núverandi ríkisstjórn muni
taka það verkefni að sér. Til þess
er hún of tengd þessu fallandi hug-
myndakerfi, of veik í andanum og
með of lítinn byr í seglin til að ráða
við erfið mál.
Gunnar Smári
VEIK STJÓRN
MEÐ LÍTINN
BYR LEGGUR Í
ÓLGUSJÓ
lóaboratoríum lóa hjálmtýsdóttir
16.999 kr.
MIAMI f rá
T í m a b i l : a p r í l - m a í 2 0 1 7
16.999 kr.
SAN FRANCISCO f rá
T í m a b i l : f e b rú a r - m a rs 2 0 1 7
16.999 kr.
LOS ANGELES f rá
T í m a b i l : f e b rú a r - m a rs 2 0 1 7
5.999 kr.
BRISTOL f rá
T í m a b i l : j a n ú a r - m a rs 2 0 1 7
5.999 kr.
EDINBORG f rá
T í m a b i l : j a n ú a r - m a rs 2 0 1 7
8.499 kr.
FRANKFURT f rá
T í m a b i l : j a n ú a r - m a rs 2 0 1 7
Við
fljúgum!
*Verð miðast við flug aðra leið með sköttum ef greitt er með Netgíró.
XX