SÍBS blaðið - 01.01.2007, Blaðsíða 10

10
F
r
á

S
ÍB
S
Í 3. tbl. SÍBS blaðsins árið 2005 birt-
ist grein um berkla í heiminum í dag
þar sem fram koma sláandi upplýs-
ingar um sjúkdóminn. Árlega veikjast
8 milljónir manna úr berklum. Aldrei
fyrr hafa svo margir látist úr berklum
eins og nú á dögum. Um 98% þeirra
sem veikjast búa í fátækari löndum
heims. Í 22 löndum eru 80% berkla-
sjúklinga í heiminum og víða er
vandamálið geigvænlegt. Flestir þeirra
sem veikjast af berklum eru á aldr-
inum 15-49 ára. Berklar eru sá sjúk-
dómur sem er dánarorsök flestra kvenna (yfir 5
ára) í hinum fátæku löndum. Af ofangreindum
ástæðum er í dag mest kapp lagt á baráttu við
berkla í fátækari löndum heims.
Í hinum vestræna heimi eru berklar ekki stórt
vandamál. Þrátt fyrir þá staðreynd að vanda-
málið sé að mestu bundið við hin fátæku lönd
er nú á dögum nauðsynlegt fyrir okkur á Vest-
urlöndum, og þar með Íslendinga, að halda
vöku okkar. Með auknum ferðalögum Íslend-
inga til landa þar sem berklar eru landlægir og
með innflutningi útlendinga til landsins eykst
hættan á smiti berkla milli manna hér á landi.
Á Lungna- og berklavarnardeild á Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins eru 1,6 stöðugildi lækna
sem vinna m.a. að berklavörnum og reykinga-
vörnum. Í gangi er vinna við skráningu allra
berklasjúklinga sem veikst hafa á Íslandi frá
1940 og jafnvel aftur til 1910. Þetta verkefni
er unnið í samstarfi við Íslenska erfðagrein-
H e l g i . H r ó ð m a r s s o n
Berklarnir – höldum vöku okkar
ingu og Landspítala háskólasjúkrahús. M.a. er
rannsakað gengi sjúkdómsins eftir ættum. Slík
heildarvinna við kortlagningu upplýsinga um
berklasjúklinga hefur ekki farið fram í öðrum
löndum. Þarna verður því um að ræða ein-
stakar upplýsingar sem varpað geta ljósi á það
hvers vegna sumum er hættara við að veikjast
af berklaveiki en öðrum.
Á Íslandi veikjast nú á dögum 12-14 á ári af
berklum og allir fá meðferð. Þetta þýðir að um
4 til 5 af hverjum 100 þúsund íbúum á Íslandi
veikjast af berklum árlega. Þeir sem veikjast
eru allir settir á lyfjameðferð og læknast.
Síðan árið 1990 hafa komið fram tvö tilfelli
fjölónæmra afbrigða af berklum á Íslandi. Báðir
þeir einstaklingar fengu bata.
Þeir útlendingar sem sækja um dvalar- og
atvinnuleyfi á Íslandi og koma frá löndum utan
Evrópusambandsins þurfa meðal annars að
fara í berklaskoðun. Reynist þeir hafa berkla-
bakteríuna í sér eru þeir settir á fyrirbyggjandi
meðferð ef þeir eru undir 35 ára aldri og annað
mælir ekki gegn meðferðinni.
Af um 30 þúsund innflytjendum hér á landi
hafa um þriðjungur eða 10 þúsund manns
berklabakteríuna í sér.
Það er skylda SÍBS sem samtaka berklasjúk-
linga á Íslandi að halda vöku sinni, fylgjast
með þróun berkla og berklavarna og upplýsa
um vitneskju sína. Það munu samtökin gera og
m.a. hefur verið komið á formlegu samstarfi
við lækna Lungna- og berklavarnardeildar á
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins.