Ráðunautafundur - 15.02.1997, Blaðsíða 33

25
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1997
Kynbætur sauðfjár
Jón Viðar Jónmundsson
og
Sigurgeir Þorgeirsson
Bœndasamtökum Islands
Um kynbætur sauðfjár hefur margoft verið fjallað mjög ítarlega á síðustu tveim áratugum á
ráðunautafundum. Þar hefur einnig verið fjallað í smáatriðum um ýmsa þætti í framkvæmd
ræktunarstarfsins. Þessu erindi er því ekki ætlað að gefa yfirlit um stöðu þekkingar eða ná-
kvæma framkvæmd einstakra þátta. Þess í stað verður bent á nokkra mikilvægustu þættina við
framkvæmd ræktunarstarfsins. Vikið að þeim atriðum sem við teljum ástæðu til að huga nánar
að til að ræktunarstarfið verði enn virkara og skili enn meiru en það gerir nú.
Ástæða er til að benda á að á samdráttarskeiði sauðfjárræktar hér á landi síðustu 10-15
árin hefur mikið dregið úr allri rannsóknarstarfsemi sem snýr að kynbótum sauðfjár í saman-
burði við það sem áður var. Á allra síðustu árum hefur því ekki heyjast mikil ný þekking hér á
landi í þessum efnum. Rétt er samt að benda á að vegna sérstöðu þessarar greinar í samanburði
við aðrar búfjárgreinar (að hrossarækt undanskilinni) verðum við ætíð verulega háðir eigin
þekkingaröflun og þess vegna þörf að sinna öflugu rannsóknarstarfi eigi þessi grein að þróast
hér á landi. í þeim efnum má ekki sofna Þymirósarsvefni heldur er átaks þörf.
Verulegur hluti þeirrar gífurlegu framleiðniaukningar sem orðið hefur á þessari öld í
vestrænum landbúnaði á uppruna sinn í ræktun miklu afkastameiri og öflugri búfjárkynja og
fóðurjurta en áður voru til. Kynbætur hafa þá sérstöðu í samanburði við margvíslegar aðrar
umbætur að sá ávinningur sem eitt sinn næst skilar sér ekki aðeins einu sinni heldur hjá öllum
kynslóðum sem á eftir koma á meðan ræktunarmarkmið em óbreytt. Allar rannsóknir sýna því
að fjárfesting í markvissu ræktunarstarfi gefur mikinn afrakstur þegar horft er til lengri tíma
og fáir eða engir fjárfestingarmöguleikar í landbúnaði þola þar samanburð.
Þegar við lítum á þróun í fjárræktarfélögunum á síðustu fjórum áratugum sjáum við að
framleiðniaukning eftir hveija kind hefur verið á bilinu 0,7-1,0% á ári. Um leið hefur þátttaka
í þessu starfi margfaldast þannig að ætla má með fullri vissu að í heildina hafa framfarir verið
enn meiri. Þó að við höfum enga nákvæma greiningu á hve stór hluti þessara breytinga verður