Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.2016, Blaðsíða 24

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
24 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Helgarblað 29. apríl–2. maí 2016
Breiðustu bökin eru
ekki að borga sinn skerf
Í raun allt sem
mælir með þessu
Ég gat ekki með nokkru
móti stjórnað sjálfri mér
Nýja Ísland er að verða til
Gylfi Magnússon hagfræðingur um aflandsvæðinguna fyrir hrun. – Morgunvaktin, Rás 1 Jóna Júlíusdóttir vill umbætur í menntunarmöguleikum öryrkja. – DVBjarney Lára Sævarsdóttir endaði á gjörgæslu eftir neyslu LSD. – DV
N
ýja Ísland er að verða til. Það
er kvalafullt og það mun taka
tíma en Nýja Ísland er við
sjóndeildarhringinn. Það
kemur úr átt sem enginn átti von á.
Þau eldsumbrot sem Nýja Ísland rís
úr eiga uppruna sinn í fjarska. Á eld-
fjallaeyjunni Tortola. Bitra öskuna
leggur um vit landsmanna og glóandi
hraunmolar hitta mann og annan.
Krafan á Nýja Íslandi er tvíþætt.
Aukið gegnsæi og meiri jöfnuður.
Þetta eru hógværar kröfur. Með valdi
sínu í vetrarbyrjun mun almenning-
ur kjósa sér stjórnmálamenn sem
þurfa með skynsemi og af sanngirni
að bregðast við þessum kröfum.
Þegar við hugum að mótun Nýja
Íslands væri óskandi að okkur tæk-
ist að gera það í einhvers konar sátt.
Við þurfum að losna við heiftina. Því
miður munum við sem þjóð ekkert
læra af Panama og Tortola. Börnin
okkar munu hiklaust gæla við hug-
myndir um aflandsfélög verði slíkt í
boði. Manneskjunni er græðgi í blóð
borin. Í mannkynssögunni er slóð
græðgi eins og rauður þráður ofinn
milli kynslóða.
Það væri óskandi að nýju vald-
hafarnir sem senn taka við gleymi
sér ekki í að gera upp við fortíðina.
Framtíðin er svo miklu áhugaverðara
og mikilvægara verkefni, í það
minnsta fyrir allan almenning. Komi
hins vegar upp sú ótrúlega staða að
meiri áhugi verði á fortíðinni og að
grafa upp möguleg brot og siðleysi
fyrrverandi stjórnvalda er hætt við
að framtíðin renni hjá og tækifærin
gufi upp. Þeir sem stöðugt horfa sér
um öxl fá hálsríg þegar upp er staðið.
Nýju valdhafarnir þurfa ekki að
bíða nema nokkra mánuði eftir því
að Nýja Ísland verði numið. Gott
væri að nota þann tíma til að opin-
bera með hvaða hætti meiri jöfnuði
verði náð og gegnsæi tryggt. Þar sem
ljóst er að stjórnarskránni þarf að
breyta verulega er líka áhugavert að
sjá með hvaða hætti það á að gerast
og hversu hratt. Það verður ekki auð-
velt að auka jöfnuð eða gegnsæi.
Enda af hverju ætti það að vera auð-
velt? Við erum að tala um að breyta
þjóðfélagsgerðinni okkar og það er
stórt verkefni. En reynum og sjáum
hvert við komumst. Bara í lokin, smá
skilaboð til forsvarsmanna Nýja Ís-
lands: Vandið ykkur og hugsið vel
um okkur! n
„Bylur hæst í tómri
tunnu“
Á meðal þess sem umfjöllun
Kastljóss um Panama-skjölin
hefur leitt í ljós er að Vilhjálmur
Þorsteinsson, núna hvort tveggja
fyrrverandi gjaldkeri Samfylk-
ingarinnar og fyrrverandi stjórn-
armaður Kjarnans, átti félag á
aflandseyjunni Tortola frá árinu
2001 og fram að bankahruni.
Áður hafði Vilhjálmur þverneitað
að eiga „aflandsfélag“ í „skatta-
skjóli“ heldur ætti hann aðeins
félag í „EES-landinu Lúxemborg.“
Líklega hefur ein mynd því
sjaldan lýst betur hinum ís-
lenska málshætti „Bylur hæst í
tómri tunnu“ en sú sem var tek-
in af Vilhjálmi, ásamt þeim Ill-
uga Jökulssyni og Birnu Þórðar-
dóttur, að berja í olíutunnu á
Austurvelli fyrir skemmstu. Þar
mótmælti Vilhjálmur galvaskur
tengslum ráðherra við aflandsfé-
lög í skattaskjóli.
Spenna til 2020
Andrés Magnússon, fjöl-
miðlarýnir Viðskiptablaðsins, er
oft glöggur. Hann
bendir á að nú sé
búið að birta 18
nöfn af þeim 600
íslensku nöfnum
sem er að finna í
Panamaskjölun-
um. Andrési telst til að nafna-
birtingunum ljúki í mars árið
2020.
Þrif ehf. | Lækjasmári 86 | 201 Kópavogur | Sími: 8989 566 | www.þrif.is | thrif@centrum.is
Fyrirtæki og húsfélög, gerum
tilboð ykkur að kostnaðarlausu
Bjóðum sérhæfða þjónustu fyrir
íbúðir sem eru í túristaleigu
Hefur þú þörf fyrir
þrif
Leiðari
Eggert Skúlason
eggert@dv.is
„Því miður
munum við sem
þjóð ekkert læra af
Panama og Tortola.
H
eilbrigðisráðherra hefur lagt
fram frumvarp um að þak
verði sett á greiðsluþátttöku
sjúklinga við lækniskostn-
að upp á 95 þúsund krónur.
Lyfjakostnaður er ekki inni í þessari
jöfnu en þar var innleitt svipað kerfi
fyrir nokkrum árum og þak sett á
lyfja kostnað upp á 65 þúsund krón-
ur. Ætlunin er ekki að setja aukna
fjármuni í þetta verkefni heldur að
jafna kostnaði á milli sjúklinga sem
vissulega er þarft mál. Allir sem fylgst
hafa með fréttum af óheyrilega háum
kostnaði langveikra sjúklinga hafa
skilning á þeirri meginhugmynd.
Hins vegar hefur greiðsluþátttaka
sjúklinga tvöfaldast á
undanförnum þrjátíu
árum og við því þarf
að bregðast.
Nýleg skýrsla,
sem unnin var fyrir
Öryrkjabandalagið,
sýnir að ekki þarf
mikla fjármuni í hinu
stóra samhengi til að
lækka þetta þak svo
um munar. Fyrir sex
og hálfan milljarð
mætti gera þá þjón-
ustu gjaldfrjálsa sem
hinu nýja kerfi er
ætlað að ná til. Það
væri stórkostlegur
áfangi því kostnaður
við læknisþjónustu
er raunverulegt vandamál fyrir allt of
marga og það eru allt of mörg dæmi
um að fólk fresti eða sleppi læknis-
heimsóknum vegna þess að það hef-
ur ekki efni á þeim. Slíkt á ekki að
þekkjast í einu af ríkustu samfélögum
heims sem hefur lagt kreppu að baki.
Inni í kerfinu sem nú er til um-
ræðu eru síðan ekki þættir sem tví-
mælalaust eiga heima þar eins og
tannlækningar og sálfræðiþjónusta
en hvort tveggja á að vera hluti af al-
mennri heilbrigðisþjónustu. Aukið
aðgengi að sálfræðiþjónustu getur
til dæmis skipt sköpum ef ná á ár-
angri í geðheilbrigðismálum sem eru
mikið áhyggjuefni, ekki síst hjá ungu
fólki. Þá hefur lengi verið markmið að
bæta tannheilsu Íslendinga og mikil-
vægt skref að því markmiði er að
tannlækningar verði hluti af hinu al-
menna kerfi.
Einhver kynni að spyrja hvar ætti
að taka fjármunina. Svarið er að það
er vel gerlegt að afla tekna til að ná
þessum markmiðum – til dæmis má
endurskoða álagningu veiðigjalda
sem hafa verið lækkuð um tugi millj-
arða á þessu kjörtímabili. Taka má
upp auðlegðarskatt á nýjan leik en
hann skilaði rúmum tíu milljörðum
á ári hverju. Og þá er ekki minnst á
skattaundanskot en embætti Ríkis-
skattstjóra áætlar að þau nemi 80
milljörðum á ári hverju. Með aukinni
áherslu á skattrannsóknir og skatt-
eftirlit má áætla að verulega sé hægt
að auka tekjur ríkisins og tryggja um
leið sanngjarna þátttöku allra í sam-
félaginu.
Heilbrigðismálin eru ofarlega í
huga Íslendinga. Nægir þar að minna
á að 86 þúsund manns hafa skrif-
að undir kröfu um aukin framlög til
heilbrigðisþjónustunnar. Ljóst er líka
að útgjöld til þessa málaflokks eiga
eftir að aukast, þó ekki væri nema af
lýðfræðilegum ástæðum. Því skiptir
miklu máli að forgangsraða fjármun-
um vel sem renna til heilbrigðisþjón-
ustunnar. Forgangsverkefni er að gera
þjónustuna gjaldfrjálsa en verkefnin
eru vissulega mörg. Meiri fjármuni
þarf að leggja í rekstur Landspítalans
og uppbyggingu húsnæðis. Þá skiptir
máli að efla sjúkraflutninga um land
allt. En fyrsta skrefið á að vera að allir
geti sótt sér læknisþjónustu án tillits
til efnahags. Það er eitt af því sem
gerir samfélagið betra. n
Gjaldfrjáls heilbrigðisþjónusta
Katrín Jakobsdóttir
FormaðurVG
Kjallari
„Ekki þarf
mikla fjármuni í
hinu stóra samhengi til
að lækka þetta þak svo
um munar.