Dagblaðið Vísir - DV - 29.04.2016, Blaðsíða 18

Helgarblað 29. apríl–2. maí 201618 Fréttir
Skólavörðust íg 5 - 101 Reykjavík - 551 1161
Ófeigur skartgripir og kvenfatnaður
ofeigur. is
Margar hjarðir í byggð
n Hreindýrstarfar og vetrungar leita niður á láglendi n Stofninn fer í sex þúsund dýr í sumar
T
öluverður fjöldi hreindýra
er nú í byggð á Suðaustur­
landi. Þegar ekið er austur
verður dýranna fljótlega vart
eftir að komið er yfir Jökulsá
á Breiðamerkursandi. Sjá má litlar
hjarðir allt austur að Höfn í Horna­
firði og raunar austar ef leið liggur
þangað. Þannig mátti til að mynda
í fyrrasumar sjá hátt í níutíu dýr á
Djúpavogi nokkuð fram eftir vori.
Skarphéðinn G. Þórisson, hrein­
dýrafræðingur Náttúrustofu Aust­
urlands, sagði í samtali við DV að
það hafi farið að bera meira á þessu
fyrir nokkrum árum. „Fyrst og fremst
eru þetta tarfar og vetrungar. Það er
ekkert skrýtið þó að þeir séu horaðir á
þessum tíma. Beljurnar er lengra inni
í landi, og hærra, enda styttist í burð.“
Særðir eftir fengitíma
Skarphéðinn segir að alltaf megi rek­
ast á dýr í byggð sem drepist, á þess­
um árstíma. Tarfarnir geta verið
særðir eftir fengitímann í vetur og
hafi þar af leiðandi átt erfitt upp­
dráttar. „Þessar hjarðir hafa nú
bara glatt menn og ferðamenn fyrir
austan. Dýrin geta verið áberandi
allt fram á sumar. Þetta er erfiðasti
tími ársins fyrir þau en nú horfir
þetta allt til betri vegar.“ Skarphéðinn
segir að þó svo að snjói þá geti hrein­
dýrin þefað uppi sína uppáhalds­
fæðu í gegnum snjóinn. Hreindýrin
eru sólgin í fléttur, þar sem þær er að
hafa og einnig lyng, runna og grös.
Hreindýrastofninn íslenski telur
nú um fimm þúsund dýr og mun að
öllum líkindum fara í um sex þúsund
dýr í sumar eftir að kálfarnir hafa
bæst í hjörðina.
Yfir dimmustu mánuði ársins er
alltaf nokkuð um að hreindýr verði
fyrir bílum. Þetta hefur heldur aukist
síðustu ár. Skarphéðinn segir að Vega­
gerðin hafi verið í samstarfi við Nátt­
úrustofuna og meðal annars sett upp
umferðarskilti til viðvörunar. Það er
hins vegar erfitt að bregðast við þegar
stór hjörð hleypur skyndilega í veg fyrir
stóran flutningabíl í hálku. Þá er hætt
við að illa fari. „Þegar uppbyggðum
vegum fjölgar í gegnum vetrarbeitar­
svæði dýranna aukast líkur á slysum.“
Skarphéðinn segir aðalatriðið að
menn séu meðvitaðir um þá vegar­
kafla þar sem búast má við hreindýr­
um og dragi úr hraða á þeim svæðum.
Dýrin dafna vel
Íslensku hreindýrin sem nú dafna
með ágætum á Austurlandi voru
flutt til landsins árið 1787. Þau eru
ættuð frá Finnmörk í Noregi. Skarp­
héðinn segir að þegar íslensku af­
komendurnir er bornir saman við
norsku forfeðurna þá megi sjá að
íslensk belja á besta aldri vegi um
fjörutíu kíló þ.e. fallþunginn. „ Okkar
dýr standa fyllilega jafnfætis bestu
dýrunum í Noregi. Slakari kýr í
Noregi vega ekki nema um þrjá­
tíu kíló. Það skiptir miklu máli fyrir
okkar stofn að þær skordýraplágur
sem herja á norsku dýrin eru ekki til
staðar hér.“ Vísar Skarphéðinn þar til
moskítóflugna og flugna sem kallast
„klegger“ og leggjast á dýrin og sjúga
blóð. Þessar plágur gera að verkum
að dýrin í Noregi eru löngum stund­
um á hlaupum undan skordýrunum.
Hér á landi eru dýrin laus við þessi
hlaup og geta nýtt tímann til að fita
sig fyrir veturinn. n
Eggert Skúlason
eggert@dv.is
„Okkar dýr standa
fyllilega jafnfætis
bestu dýrunum í Noregi
Erfiðasti tími ársins Það eru fyrst og fremst tarfar og vetrungar sem leita í byggð. Margir eru illa farnir eftir átök um fengitímann.
Spök hreindýr Þau kippa
sér ekki upp við ferðamann-
inn, hreindýrin fyrir austan.