Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2016, Blaðsíða 20

Helgarblað 22.–25. júlí 20164 Úttekt
Má ekki láta árásar-
manninn vinna
H
alldór Auðar Svansson
borgarfulltrúi steig fram
fyrir ári og greindi frá kyn-
ferðisofbeldi sem hann
varð fyrir. Þegar hann var
fjögurra eða fimm ára var hann
króaður af ásamt bróður sínum
af eldri strákum. Neyddu þeir
Halldór til að afklæðast inni á af-
girtu leikskólasvæði. Halldór var
hræddur og niðurlægður. Í sam-
tali við Pressuna sagði hann að til-
finningarnar eftir ofbeldið hefðu
setið fastar í honum. Heimurinn
var ekki lengur öruggur. Í þögn-
inni hefðu tilfinningarnar kraum-
að í algjörri einangrun fram á full-
orðinsár. Einnig hefði haft mikil
áhrif að vera sviptur sakleysinu á
þennan hátt. Afleiðingarnar voru
þunglyndi og félagslegir erfiðleik-
ar og brengluð tilfinning fyrir því
hvar mörkin liggja í samskiptum
við annað fólk.
Halldór vakti einnig athygli á því
hvernig forsendur geranda í kyn-
ferðisbrotamálum virðast stund-
um stjórna því hvort brot teljist
kynferðisbrot eða ekki. Einnig hafi
sést furðulegar lagatúlkanir sem
felast í því að kynferðisbrot telst
bara vera það ef það felur í sér kyn-
ferðislega örvun fyrir gerandann.
Hefur þetta verið gagnrýnt meðal
annars af manneskjunni sem skrif-
aði núverandi kynferðisbrotalög-
gjöf eða breytingar á henni.
Halldór er á góðum stað og
kveðst ekki hafa efni á að vera
bitur. Hann er í góðri stöðu og vill
nota hana til góðs.
Aðspurður hvað komi upp í hug-
ann þegar Druslugangan er nefnd
segir Halldór: „Þöggun um kyn-
ferðisofbeldi hefur ýmis skaðleg
áhrif á þolendur og samfélagið allt
en lúmskustu áhrifin felast kannski
í því að þolendur sem byrgja sitt
inni verða gjarnan andlega horn-
reka; mikilvægur hluti af þeim og
þeirra reynsluheimi er eitthvað
sem aldrei er fært í orð. Sjálfsmynd
okkar verður til út frá því að við
speglum okkur í öðrum en þegar
við gerum það ekki þá mótast hún
aldrei almennilega. Við stöðnum í
þroska og náum ekki að vaxa.
Þetta eitt og sér eru stundum
verstu afleiðingar ofbeldisins, ekki
síst ef það á sér stað í æsku. Þess
vegna er mjög mikilvægt, eins
erfitt og það getur nú verið, að gera
þann reynsluheim að vera þolandi
að normi í samfélaginu sem hægt
er að spegla sig í. Ofan á það bæt-
ist auðvitað að það að varpa ljósi
á ofbeldið og kalla gerendur til
ábyrgðar er langbesta leiðin til að
sporna við því að ofbeldið gerist á
annað borð.“ n
kristjon@dv.is
Lúmskustu áhrifin
að byrgja inni
É
g held að ef að þjóðfélagið
opnar á umræðuna þá fara
fleiri karlar að stíga fram,“
segir Ólafur Helgi Móberg
fatahönnuður. Ólafur Helgi
var á fyrsta ári í tískuhönnunarnámi
í Mílanó á Ítalíu þegar honum var
nauðgað. „Ég var þarna að kynnast
borginni og var úti á lífinu með
vinunum. Þegar ég var á heimleið
þá rekst ég á strák og ákveð að taka
áhættuna að tala við ókunnugan.
Svo setjumst við inn í lítinn garð og
hann vill að ég eigi við sig munnmök
sem ég neitaði. Þegar ég er að ganga
í burtu er ég tekinn hálstaki.“ Ólafur
Helgi segist hafa óttast um líf sitt og
ekki þorað öðru en að hlýða skipun-
um árásarmannsins. „Svo fór ég að
hugsa hvort hann myndi reyna að
drepa mig þegar hann væri búinn
að þessu og þá ákvað ég að stökkva
til og hlaupa í burtu. Ég vildi frekar
að hann dræpi mig við að flýja en að
bíða eftir að hann kláraði.“
Ólafur Helgi var alla nóttina að
komast heim, hann rakst á lögreglu-
þjóna sem vildu ekkert með hann
hafa og bentu honum að fara á lög-
reglustöð sem var hinum megin í
borginni. Þegar hann komst að lok-
um heim til sín þá hringdi hann í
vinkonu sína á Íslandi: „Á leiðinni
heim missti ég vonina um að ég gæti
tekist á við þetta og ætlaði ekki að
hringja í neinn. Ég man ekki hvað
varð til þess að ég hringdi í vinkonu
mína og hún leiddi mig í gegnum
hvað ég ætti að gera næst, hringja í
lögregluna, fara á sjúkrahús og svo
hjálpaði námsráðgjafi hjá skólan-
um mér að fara í gegnum kæruna.“
Ólafur Helgi tók sér veikindafrí
frá skólanum í nokkra mánuði en
enginn samnemenda hans trúði frá-
sögn hans þegar hann sneri til baka.
„Ég hélt einhvern veginn að ég
hefði aldrei tekið þetta það mik-
ið inn á mig. Þetta gerðist 2007, til
2012 fann ég að það var eitthvað að
hjá mér. Ég vissi ekki hvað það var,“
segir Ólafur Helgi. Á þessu fimm ára
tímabili var hann mjög þunglyndur,
sjálfsálit hans var í lágmarki og fór
hann því ekki mikið út úr húsi. „Ég
tengdi þetta ekki við nauðgunina
fyrr en 2012 þegar ég fór á bráða-
móttöku geðdeildar, ég vissi ekki
hvað var að mér. Þá heyrði ég orðið
áfallastreituröskun.“
Þaðan lá leiðin á Stígamót og er
Ólafur Helgi afar þakklátur fyrir mót-
tökurnar sem hann fékk þar. „Ég
fór bæði í einstaklingsmeðferð og
seinna meir í hópmeðferð fyrir karla,
sem var uppbyggjandi og gefandi.“
Hann segir oft erfitt fyrir karla
að brjóta ísinn þegar kemur að því
að ræða ofbeldi sem þeir hafa orðið
fyrir en það sé hægt að komast yfir
þessi miklu áföll. Stígamót eiga hrós
skilið fyrir að gefa út nýjan bækling
um karlmenn og nauðganir. „Maður
þarf bara að vera rosalega sterkur og
ekki láta árásarmanninn vinna þó
að nauðgunin eigi sér stað, þá getur
maður farið í meðvirkni með hon-
um, þó að þú hittir hann aldrei aftur,
má ekki leyfa honum að stjórna lífi
manns. Við erum rosalega hepp-
in á Íslandi hvað það er mikil hjálp
í boði.“
Í dag er Ólafur Helgi í starfsnámi
hjá Brúðarkjólaleigu Katrínar sam-
hliða námi í kjólasaumi í Tækniskól-
anum. Hann horfir björtum augum
á framtíðina og stefnir á að hanna
brúðarkjóla, ásamt búningum fyrir
leikhús og kvikmyndir. Ólafur Helgi
er einnig þekktur sem dragdrottn-
ingin Starína og var krýndur
Dragdrotting Íslands árið 2003: „Ég
er í draghóp sem heitir „Drag-súg-
ur“ og við höfum verið að skemmta
á Gauknum einu sinni í mánuði,
þannig að þar er einn draumur að
rætast,“ segir Ólafur Helgi glað-
beittur. n
ari@pressan.is
„Þöggun um kynferðis-
ofbeldi hefur ýmis skað-
leg áhrif á þolendur og
samfélagið allt“
„Maður þarf bara að
vera rosalega sterkur og
ekki láta árásarmanninn
vinna þó að nauðgunin
eigi sér stað, þá getur
maður farið í meðvirkni
með honum“
Halldór Auðar Svansson
Ólafur Helgi Móberg