Fréttablaðið - 22.06.2017, Blaðsíða 28

Þann 15. júní 2017 staðfesti Hæstiréttur úrskurð héraðs-dóms um að svipting réttinda
Roberts Downey til að vera héraðs-
dómslögmaður skyldi felld niður.
Virðist dómnum ekki hafa verið
stætt á öðru þar sem Robert hafði
þann 16. september 2016 fengið
uppreist æru hjá forseta Íslands
og settum innanríkisráðherra, svo
og tókst lögmanni hans að útiloka
að dómarar tækju álit Lögmanna-
félagsins til greina þar sem hann
hafði ekki beint verið dæmdur fyrir
brot í starfi.
Þegar nafni Roberts Downey
er slegið upp á leitarvélum eða í
dómsskjölum er ómögulegt að finna
hvernig hann missti æruna og rétt-
indi sín til að stunda lögmannsstörf
en í stað þess koma ótal niðurstöður
um frægan leikara í Hollywood.
Ástæðan er sú að glæpirnir sem
hann var dæmdur fyrir voru framd-
ir undir öðru nafni. Þá hét hann
Róbert Árni Hreiðarsson.
Hvaða slóð er svo maðurinn að
fela með því að skipta um nafn?
Til að missa æruna samkvæmt
íslenskum lögum þarf einstakling-
ur að fremja svívirðilegan glæp og
refsing sem dæmd var þarf að vera
fjögurra mánaða fangelsi óskilorðs-
bundið hið minnsta. Róbert hlaut
þriggja ára óskilorðsbundið fang-
elsi fyrir gróf kynferðisbrot gegn
fjórum stúlkum á aldrinum fjórtán
til fimmtán ára en sjálfur var hann
þá um sextugt. Þremur árum síðar
þurfti hann svo að greiða fimmtu
stúlkunni skaðabætur fyrir sömu
sakir en var sá glæpur ekki metinn
til lengingar á fangelsisvistinni.
Hann sat inni í tvö ár.
Við tælingu á fórnarlömbum
sínum beitti Róbert blekkingum og
nýtti sér yfirburði sína vegna stöðu
sinnar og aldurs- og þroskamunar.
Hann var á þessum tíma með tvo
síma, fjögur símkort og á þeim
voru skráð nöfn hundraða stúlkna
og aldur þeirra fyrir aftan. Hann
nálgaðist líka stúlkurnar á msn-
samskiptaforritinu undir ýmsum
fölskum nöfnum m.a. gælunafni
sonar síns. Allt saman þaulskipu-
lagt. Auðveldast var fyrir hann að
tæla stúlkur sem stóðu höllum fæti
með peningum og áfengi.
Tilvitnun í dóminn:
„Að mati dómsins var brotavilji
ákærða einbeittur. Þá hélt hann
brotum sínum áfram eftir að honum
var kunnugt um að hann væri grun-
aður um kynferðisbrot gagnvart A.
Þá verður ekki hjá því litið að ákærði
var starfandi lögmaður er hann
framdi brotin en hann hefur m.a.
annast hagsmunagæslu fyrir brota-
þola í sakamálum og sinnt verjanda-
störfum í kynferðisbrotamálum.“
[...]
„Ákærði hefur í þessu máli verið
sakfelldur fyrir alvarlegt kynferðis-
brot gagnvart 4 stúlkum. Er brot hans
stórfellt og verður ótvírætt að telja að
hann sé ekki verður til að rækja þann
starfa að vera héraðsdómslögmaður
eða njóta þeirra réttinda. Með vísan
til þess, sbr. 2. mgr. 68. gr. if., laga nr.
19/1940, er ákærði sviptur réttindum
til að vera héraðsdóms lögmaður.
Í málflutningsræðu ákæruvalds
kom fram að við héraðsdómstól
lægi á þessari stundu fyrir ósk um
að ákærði yrði skipaður verjandi
manns, sem ákærður væri fyrir kyn-
ferðisbrot gegn barni. Dómurinn
hefur fengið þær upplýsingar stað-
festar frá viðkomandi dómstól. Í
ljósi þeirra mikilsverðu hagsmuna
sem í húfi eru þykir rétt, með vísan
til 2. mgr. 139. gr. laga nr. 19/1991,
að láta áhrif réttindasviptingarinnar
þegar koma til framkvæmda.“
Nú kemur maðurinn fram undir
enn nýju nafni, fær uppreist æru og
hlýtur lögmannsréttindi á þeim for-
sendum „...að það skipti hann miklu
máli að geta skilið við þann kafla í
lífi sínu sem hafi leitt til dóms.“ Lög-
maður hans birtist í fjölmiðlum
þann 17. júní og kvað Robert svo
endurhæfðan að hann hefði meira
að segja farið til sálfræðings og bætti
svo við að dómurinn hefði verið
þungur miðað við brotin. – „Allir
sem töldu það,“ sagði hann. Allir?
Það er ekki nema sanngjarnt að
það komi fram að sá sem skrifar
þessa grein er faðir einnar stúlk-
unnar sem brotið var á. Dóttir mín
og fjölskylda hennar hafa verið
að leita svara við þeirri spurningu
hvaða mat liggi að baki því að dóms-
málaráðuneytið, settur innanríkis-
ráðherra (núverandi forsætisráð-
herra) og forseti Íslands veiti manni
sem hefur í áratugi blekkt og svívirt
ungar stúlkur geti talist flekklaus
og fái að stunda störf við aðstæður
þar sem hann er aftur kominn í yfir-
burðastöðu gagnvart öðrum borg-
urum. Forsætisráðherrann segist
ekkert vita. Forsetinn setur nafn
sitt við þennan gjörning en ber enga
ábyrgð.
Hverjir eru þeir tveir valinkunnu
einstaklingar sem, samkvæmt
lögum, settu nafn sitt við að maður-
inn sé fullkomlega fær um að girnast
ekki börn framar? Það skal tekið
fram að Róbert viðurkenndi aldrei
við dóm að hann hefði gert nokkuð
rangt. Þvert á móti fannst honum á
sér brotið. Iðrun hefur hann aldrei
sýnt og við efumst um að hana sé
að finna í þeim skjölum sem dóms-
málaráðuneytið lagði fram til upp-
risu ærunnar, séu þau til.
Hér er pottur brotinn. Hér er allt
á skakk og skjön. Hér virðist valdi
misbeitt eða illa farið með. Þurfum
við kannski að leggja Nýju stjórnar-
skrána fram fyrir fólkið í landinu
svo forsetinn þurfi ekki að skrifa
undir eitthvað sem hann veit ekki
hvað er? Fyrst og fremst viljum við
heyra rök núverandi forsætisráð-
herra fyrir því vali sínu að veita
einmitt þessum manni uppreist
æru en ekki öðrum. Og við hvetjum
núverandi dómsmálaráðherra til að
gera allt sem í hennar valdi stendur
til að taka málið upp að nýju því það
virðist hafa farið í gegn án þess að
nokkur beri ábyrgð og enginn hafi
unnið við það.
Uppreist æra
án iðrunar og ábyrgðar
Bergur Þór
Ingólfsson
leikstjóri
Hér virðist valdi misbeitt
eða illa farið með. Þurfum
við kannski að leggja Nýju
stjórnarskrána fram fyrir
fólkið í landinu svo forsetinn
þurfi ekki að skrifa undir
eitthvað sem hann veit ekki
hvað er? Fyrst og fremst
viljum við heyra rök núver­
andi forsætisráðherra fyrir
því vali sínu að veita ein­
mitt þessum manni uppreist
æru en ekki öðrum. Og við
hvetjum núverandi dóms­
málaráðherra til að gera allt
sem í hennar valdi stendur
til að taka málið upp að nýju
því það virðist hafa farið í
gegn án þess að nokkur beri
ábyrgð og enginn hafi unnið
við það.
Hann stóð í sturtunni gegnt mér í Árbæjarlaug; þéttvax-inn um 35 ára, með mikið
rauðleitt skegg. Hakakross tattóver-
aður á brjóst, um 10 sm í þvermál.
Ég var hvumsa. Hvert var mitt
hlutverk við þessar aðstæður? Átti
ég að ræða við manninn og biðja
hann að hylja eitt helsta illskutákn
sögunnar – eða var það kannski lög-
varinn réttur hans að bera þetta á
brjósti sínu, öllum til sýnis? Ég var
ekki viss og gerði því ekkert.
Tímarnir eru þversagnarkenndir.
Djúpt er á friði og náungakærleika
milli fólks og landa. Daðrað er við
ófrið með hugsunarleysi, frekju og
lúmskum ógnunum. Klassískum
boðorðum og dygðum er ógnað. Í
loftinu svífur ósögð setning Þorgeirs
Hávarssonar í Gerplu „að vilja seint
rata í þann glæp að semja frið við
menn“.
Hvert er hlutverk skólakerfisins
við þessar aðstæður? Hvaða mögu-
leika hafa kennarar og nemendur til
að stuðla að skilningi og friði?
Puðað til friðar
Fræðimenn telja að einn helsti
ávinningur Kennedys í forsetastóli
hafi verið að leggja með nýstárlegum
hætti grunn að friði í heiminum. Í
nýútkominni bók sinni „To move
the World“ sýnir Jeffrey Sachs, pró-
fessor við Columbia háskóla, fram á
að þrotlaus elja og hugmyndaauðgi
Kennedys hafi líklega komið í veg
fyrir stórstyrjöld BNA og Sovétríkj-
anna vegna Kúbudeilunnar.
Kennedy útilokaði ekki stríðsátök
til að vernda hagsmuni Bandaríkj-
anna en hann taldi að of oft væri of
auðvelt að hefja stríð og því lyki því
ævinlega of seint og eftir of miklar
þjáningar. Ávinningur af stríði væri
alltaf keyptur dýru verði. Að hefja
ferli friðar og þróa sig í átt til friðar
væri hins vegar mun erfiðari og á
köflum óvinsælli athöfn – en um leið
ábatasamari til lengri tíma fyrir alla.
Leikjafræði friðarins væri flókin og
vogunin meiri.
Friðarboðskapur Kennedys er enn
í fullu gildi og á töluvert erindi við
okkur árið 2017. Um þessar mundir
erum við minnt á hvernig heimskan,
lygin, tortryggnin og sérhyglin geta
tekið yfir skynsemi, staðreyndir og
upplýsingu. Lýðskrumarar eru til-
búnir að spila á ótta fólks við „hina“
og óttann við að af þeim verði tekið.
Það eina sem Kennedy sagði að fólk
þyrfti að óttast væri óttinn sjálfur,
því að hann dregur máttinn úr fólki,
blindar það og forherðir.
Þýski friðarsinninn og guðfræð-
ingurinn Dietrich Bonhoeffer, sem
nasistar myrtu á síðustu dögum
stríðsins, sagði að viðleitni til að
koma á friði og halda frið væri enda-
laus barátta. Að stuðla að friði fæli
ekki í sér einfalda eftirgjöf hags-
muna. Þversögnin er sú að það er
lítill friður í þeirri þrotlausu vinnu
að koma á friði.
Skólastarf til friðar
Ég held að sérkennilegt andrúms-
loft um þessar mundir, leggi okkur
öllum, hvaða hlutverki sem við
gegnum, ríkulegar skyldur á herðar
til að stuðla að sátt og friði.
Aðalnámskrá gerir ráð fyrir
grunnþáttum menntunar sem eiga
m.a. að efla nemendur til þátttöku
í lýðræðissamfélagi. Í alþjóðlegu
skólasamhengi er nú mikið rætt um
„c-in fjögur“, eða helstu hæfniþætti
21. aldarinnar. Þeir eru gagnrýnin
hugsun (critical thinking), sam-
skipti (communication), samvinna
(collaboration) og sköpun (creati-
vity). Þessir hæfniþættir skipta máli
þegar rætt er um að efla frið í heim-
inum, jafnt milli landa sem og milli
einstaklinga.
Ég tel að menntakerfið hér á landi
– m.a. umfangsmikil stefnumótun,
byggð á framhaldsskólalögum frá
2008 og starfsemi einstakra skóla –
sé góður grunnur að upplýsingu og
uppeldi til friðar. Við sem störfum í
menntakerfinu höfum tækifæri til
að vefa „c-in“ fjögur af meira afli í
menntun unga fólksins. Það er svo
margt í samtímanum sem kallar á
gagnrýna hugsun, sköpun, aukin
samskipti og samvinnu. Við verðum
að meta að verðleikum stóra drauma
okkar allra um betri framtíð.
Í þeim skóla sem ég starfa við,
Borgarholtsskóla, voru á síðasta
vetri haldnir þrír stefnumótunar-
fundir; með nemendum, foreldrum
og starfsfólki. Þar unnu menn og
konur saman og beittu gagnrýninni
hugsun til að skapa skólastarfinu far-
sæla framtíð. Niðurstöður þessara
funda voru lesnar saman við stefnu-
mál ríkisstjórnarinnar í mennta-
málum. Í ljós kom sláandi sam-
hljómur milli þess sem stjórnvöld
leggja áherslu á og þess sem Borgar-
holtsskóli vinnur að. Á grundvelli
niðurstaðna þessara funda lögðu
starfsmenn til að unnin yrðu tiltekin
umbótaverkefni sem verður ýtt úr
vör í haust. Öll eiga þessi verkefni að
stuðla að skilningi, friði og náunga-
kærleika meðal fólks.
Skólafólk getur haft mikil áhrif til
friðar. Við eigum að skipta okkur af,
hlusta á sjónarmið, andæfa staðleys-
um og puða til friðar í samskiptum á
öllum sviðum.
Til friðar
Ingi Bogi
Bogason
aðstoðarskóla-
meistari Borgar-
holtsskóla
Öflug miðstöð skapandi greina hefur byggst upp með stofnun Menningar-
félags Akureyrar sem skilar menn-
ingarlegum verðmætum til sam-
félagsins.
Í lok maí kynnti Menningar-
félagið afrakstur stefnumótunar-
vinnu sem starfsfólk félagsins og
fulltrúar stjórna þeirra félaga sem
það mynda tóku þátt í. Félögin eru:
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands,
Leikfélag Akureyrar og Menning-
arfélagið Hof.
Efling atvinnu í sviðslistum
Í stefnunni er megináhersla lögð
á eflingu atvinnustarfsemi í sviðs-
list og sinfónískri tónlist á Akur-
eyri ásamt því að ýta frekar undir
aðdráttarafl Hofs og Samkomu-
hússins fyrir listviðburði, fundi og
ráðstefnur. Menningarfélag Akur-
eyrar er gróðurhús fyrir hugmyndir,
staður þar sem draumar geta ræst.
Rík áhersla er því á grasrótina og
að fóstra listræna hæfileika, með
það að leiðarljósi að sem flestir
angar lista- og menningarlífs dafni
og blómstri. Menningarfélagið vill
hlúa að frumsköpun og veita ungu
fólki tækifæri til að eiga stefnumót
við áhorfendur og skapa þannig ný
samfélagsleg verðmæti.
Segja má að upptaktur stefnu-
mótunarinnar hafi hafist strax við
stofnun MAk 2015 og unnið hefur
verið eftir þeim takti. Menningar-
félagið er óhrætt við að takast á við
áskoranir eins og frumflutning á
nýjum íslenskum verkum, bæði á
sviði leiklistar og sinfónískrar tón-
listar. Síðastliðinn vetur setti Leik-
félag Akureyrar upp fjölskyldusýn-
inguna Núnó og Júníu og sýndi með
því mikla áræðni, því það krefst
hugrekkis að bjóða upp á eitthvað
nýtt, eitthvað ókunnugt. Allar sviðs-
uppfærslur Leikfélags Akureyrar
undir hatti Menningar félagsins hafa
verið nýskrif, ný leikrit, leikgerðir
eða samsköpunarverkefni. Sin-
fóníuhljómsveit Norðurlands frum-
flutti verk eftir Kjartan Valdimars-
son og setti auk þess stórbrotna
kvikmyndatónlist Atla Örvars-
sonar í glæsilega umgjörð með
lifandi flutningi í Hamraborg við
mikla hrifningu áhorfenda. Sin-
fóníuhljómsveitin hefur markað
sér braut sem framsækin og áræðin
hljómsveit. Þorvaldur Bjarni Þor-
valdsson tónlistarstjóri tók nýverið
fyrir hönd Sinfóníuhljómsveitar-
innar á móti athafna- og nýsköp-
unarverðlaunum Akureyrarbæjar
fyrir frumkvöðlastarf í upptökum á
kvikmyndatónlist í menningarhús-
inu Hofi og sköpun nýrra tækifæra
fyrir tónlistarfólk.
Stóraukinn listrænn og
samfélagslegur ávinningur
Framtíðarsýn Menningarfélagsins
byggir á þeirri forsendu að aukið fé
verði sett í framleiðslu, en framlög
til reksturs Leikfélags Akureyrar
hafa staðið í stað frá 2007 og ekki
hefur heldur verið tekið tillit til verð-
lagsbreytinga hjá hinum félögunum
í fjárframlögum hins opinbera til
Menningarfélagsins. Aukið fram-
leiðslufé mun gera Leikfélagi Akur-
eyrar kleift að ráða til sín leikhóp og
tónlistarsviði Menningarfélagsins
mögulegt að veita atvinnutónlistar-
mönnum á Norðurlandi tækifæri til
að lifa á list sinni. Áætlanir vetrarins
hafa staðist og er reksturinn stöðug-
ur. Hinn rauði þráður í nýrri stefnu-
mótun er ekki einungis stóraukinn
listrænn og samfélagslegur ávinn-
ingur heldur einnig rekstur í sátt við
umhverfi og samfélag.
Skapandi aflvaki til framtíðar
Þuríður Helga
Kristjánsdóttir
framkvæmda-
stjóri Menningar-
félags Akureyrar Framtíðarsýn Menningar­
félagsins byggir á þeirri
forsendu að aukið fé verði
sett í framleiðslu, en framlög
til reksturs Leikfélags Akur­
eyrar hafa staðið í stað frá
2007.
2 2 . j ú n í 2 0 1 7 F I M M T U D A G U R28 s k o ð U n ∙ F R É T T A B L A ð I ð
2
2
-0
6
-2
0
1
7

0
4
:4
4
F
B
0
8
0
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
2
7
-2
A
9
0
1
D
2
7
-2
9
5
4
1
D
2
7
-2
8
1
8
1
D
2
7
-2
6
D
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
0
8
0
s
_
2
1
_
6
_
2
0
1
7
C
M
Y
K