Morgunblaðið - 23.03.2017, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. MARS 2017
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Enn og afturhefurhryðju-
verk verið framið
í einni af stór-
borgum Evrópu.
Að þessu sinni var það Lond-
on, höfuðborg Bretlands, sem
varð fyrir barðinu á öfga-
mönnum þegar bíl var ekið á
miklum hraða yfir fólk á
Westminster-brú við breska
þinghúsið, áður en ökumað-
urinn keyrði á grindverk,
réðst að fólki með tveimur
hnífum, og reyndi að komast
inn í þinghúsið.
Áður en hann komst þang-
að inn skaut lögreglan hann
en honum tókst áður en hann
var felldur að stinga til ólífis
einn lögreglumann sem
reyndi að aftra honum inn-
göngu. Tugir annarra, sumir
með mjög alvarlega áverka,
voru fluttir á sjúkrahús, og að
minnsta kosti þrír vegfar-
endur féllu.
Rýma þurfti nágrenni
breska þingsins og þingmenn
sjálfir biðu í þingsalnum
löngu eftir að fundi hafði ver-
ið slitið vegna árásarinnar.
Theresa May forsætisráð-
herra var þó sögð örugg.
Henni var ekið á ofsahraða í
burtu frá þinghúsinu strax
eftir árásina, en lögreglan í
London var fljót að lýsa því
yfir að hún liti á verknaðinn
sem hryðjuverk, þar til annað
kæmi í ljós.
Við fyrstu sýn er árásar-
aðferðin keimlík þeim, sem
íslamskir öfgamenn beittu
bæði í Nice í Frakklandi og
Berlín í Þýskalandi, þar sem
farartæki er ekið inn í hóp al-
mennra borgara á fjölförnum
stað, sem geta sér litla björg
veitt þegar ökutækið kemur
æðandi. Bílárásir af þessu
tagi eru hins vegar ekki ein-
skorðaðar við íslamista, þó að
tengsl við slíkar öfgar séu tal-
in líklegasta útskýringin á
árásinni á þessu stigi máls-
ins.
Þegar þetta er ritað er ekki
mikið vitað um árásarmann-
inn. Það sem yfirvöld örygg-
ismála á Vesturlöndum hafa
óttast eru þeir sem starfa
einir og eru ekki, formlega í
það minnsta, á vegum neinna
sérstakra hryðjuverka-
samtaka. Mun erfiðara er að
verjast árásum slíkra „ein-
fara“ en þegar skipulagður
hópur reynir að fremja ill-
virki sín.
En hvernig sem í þann pott
er búinn er ljóst að skotmark-
ið var ekki valið af handahófi,
sjálft þinghús
Breta og nágrenni
þess, vagga þing-
ræðisins og einn
af upphafsstöðum
þess lýðræðis,
sem Vesturlönd kenna sig
við. Árásin sem slík var því
bein árás á lýðræðið og þau
gildi sem Vesturlönd standa
fyrir, ekki aðeins í Bretlandi,
heldur um víða veröld. Tíma-
setning árásarinnar vekur
einnig athygli og er tæpast
tilviljun. Í gær var eitt ár lið-
ið frá hryðjuverkaárásunum í
Brussel, höfuðborg Belgíu,
þar sem höfuðstöðvar
Evrópusambandsins og
Atlantshafsbandalagsins eru
staðsettar.
Þá er Westminster-brú,
þar sem árásin hófst, vinsæll
áfangastaður þeirra sem
ferðast til London, þaðan
sem fá má best útsýni yfir
bæði Thames-á og Big Ben-
turn þinghússins. Árás-
armaðurinn, eða -mennirnir
ef hann átti sér vitorðsmenn,
gat því átt von á því að fregn-
irnar af ódæði sínu myndu
berast fljótt og vel til um-
heimsins og vekja óhug hvar-
vetna.
Því miður er viðbúið að það
hafi tekist því að þetta atvik
mun óhjákvæmilega vekja
ótta og óöryggi meðal al-
mennra borgara, líkt og árás-
ir síðustu misseri hafa gert.
Ríki Evrópu hafa mörg verið
sett á hæsta viðbúnaðarstig
vegna þeirra. Lundúnabúar
hafa hins vegar áður þurft að
glíma við alvarlegar áskor-
anir og komið sterkari und-
an. Þeim mun fylgja sá sam-
hugur sem fylgt hefur íbúum
Parísar, Brussel, Nice, Berl-
ínar og fleiri borga Evrópu í
kjölfar hryðjuverkanna þar.
Sá samhugur er og verður
mikilvægt veganesti á þeirri
vegferð sem framundan er.
Ennfremur er mikilvægt,
eins og Theresa May lagði
áherslu á í ávarpi sínu fyrir
utan Downingstræti 10 í gær-
kvöldi, að láta ekki árás sem
þessa hindra fólk í að lifa
áfram sínu hefðbundna lífi.
Þess vegna mun breska þing-
ið starfa með hefðbundnum
hætti í dag og eru það mik-
ilvæg skilaboð til þeirra sem
vilja ráðast gegn vestrænum
gildum. Þeir verða að skilja
og skynja að þrátt fyrir að
þeir geti vakið óhug og ótta
með illvirkjum sínum, þá
geta þeir ekki náð tökum á
þeim þjóðfélögum sem þeir
hatast við.
Enn eitt hryðju-
verkið framið í
hjarta Evrópu}
Árás á lýðræðið
og gildi Vesturlanda
F
yrstu fréttir af sölu á tæplega
þriðjungi hluta í Arion banka
vöktu jákvæð viðbrögð margra.
Enda telst það til stórtíðinda að
svo stór hlutur í íslensku fyrirtæki
af þessari stærð skipti um hendur. Lengi á und-
an höfðu verið fluttar af því fréttir að unnið
væri að sölu bankans og það gerði þá atburða-
rás enn meira spennandi að meirihlutaeigandi
bankans hafði skuldbundið sig til að vinna að
sölu hans og ljúka henni fyrir mitt næsta ár.
Undanfarna mánuði virtist af fjölmiðlaum-
fjöllun að dæma að takturinn væri að herðast
og senn drægi til tíðinda af sölunni. Til eru þeir
fjölmiðlar hér á landi sem fluttu ítrekað af því
fréttir að sala til íslenskra lífeyrissjóða væri á
lokametrunum. Búið væri að semja um helstu þætti, svo
sem að miðað yrði við 80 aura á hverja krónu eigin fjár,
sjóðirnir myndu að líkindum greiða með ríkisskuldabréf-
um úr safni sínu og hluturinn sem þeir myndu kaupa væri
á bilinu 20-30%.
Á meðan á þessum frásögnum annarra fjölmiðla gekk
aflaði Morgunblaðið áreiðanlegra upplýsinga úr lífeyris-
sjóðakerfinu. Sú saga var á aðra lund. Æ ofan í æ höfðu
verið gerðar atlögur að því að draga lífeyrissjóði að samn-
ingaborðinu við takmarkaðan áhuga þeirra. Eins og
Morgunblaðið hefur skýrt frá strönduðu þessar þreif-
ingar jafnan. Meginástæða þess var að verðið þótti hátt
og við blasti að taka þyrfti erfiðar ákvarðanir í rekstri
bankans til að tryggja að arðsemi fjárfestingarinnar yrði
ásættanleg.
Það var því nokkuð óvænt þegar í síðustu
viku tóku að kvisast frásagnir af því að sala á
nær þriðjungi bankans væri á lokasprett-
inum. Afrakstur þess kom svo í ljós á sunnu-
dagskvöld þegar tilkynnt var um stærstu
hlutabréfaviðskipti útlendinga hérlendis frá
upphafi.
Í ljós kom að kaupendur þessa hlutar eru
allir hluthafar í seljandanum, Kaupþingi.
Tveir þeirra meira að segja tveir hinir
stærstu og höfðu nú allir fjórir fært hags-
muni sína úr einum vasa í annan. En hvaða
máli skiptir það þótt ryki sé slegið í augu
fólks?
Það er áleitin spurning sem vaknar í fram-
haldinu um hvort mögulegt sé að þarna hafi
eigendur Kaupþings ákveðið að hrinda í framkvæmd at-
burðarás sem fallin sé til að auka líkur á og hraða því að
bankinn seljist. Hvað sem menn segja þá bíða þessir eig-
endur Kaupþings eftir því að geta losað fé sitt og innleyst
hagnað sinn og haldið sína leið. Það mætti því álykta sem
svo að þetta hafi verið tilraun af þeirra hálfu til að hraða
leiðinni að markmiði sínu, enda teknir að bila í trúnni á að
stjórnendur íslenskra lífeyrissjóða láti tilleiðast að taka
þátt í kaupum á bankanum og leysa þá út með gjöfum og
þakka þeim fyrir komuna.
Eftir stendur spurningin, hvers vegna tóku fjölmiðlar
þátt í að afflytja fréttir af sölu bankans til lífeyrissjóða á
undanförnum mánuðum og vikum, þegar örfá símtöl
hefðu getað leitt í ljós að fyrir þeim var ekki fótur?
jonth@mbl.is
Jón Þórisson
Pistill
Nýju fötin keisarans
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
F
orsvarsmenn Reykjavík-
urborgar, Kópavogs,
Hafnarfjarðar, Mos-
fellsbæjar, Garðabæjar
og Seltjarnarness hitt-
ust í fyrradag á fundi með Þorsteini
Víglundssyni, félags- og húsnæðis-
málaráðherra, aðstoðarmönnum
hans og sérfræðingum ráðuneytisins
til að ræða stöðuna í húsnæðismálum
á höfuðborgarsvæðinu. Fundinn
sátu einnig svæðisskipulagsstjóri
Samtaka sveitarfélaga á höfuðborg-
arsvæðinu (SSH) og forstjóri Íbúða-
lánasjóðs.
Á fundinum var m.a. ákveðið að
Samtök sveitarfélaga á höfuðborg-
arsvæðinu skipi þrjá fulltrúa í starfs-
hóp fjögurra ráðherra um aðgerðir í
húsnæðismálum.
Þorsteinn sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær, að stjórnvöld
vildu samstarf við SSH um að vinna
hratt og örugglega áþreifanlegar til-
lögur að tíu til tólf verkefnum, sem
myndu skila raunverulegum árangri
inn á þetta svið. „Það er krísa á fast-
eignamarkaðnum og stjórnvöld ætla
því að taka höndum saman við sveit-
arfélögin, til þess að ná raunveruleg-
um árangri. Við vitum að mark-
aðnum verður ekki snúið á punkti, en
sem betur fer eru mörg verkefni í
pípunum, þótt enn vanti talsvert upp
á að við náum jafnvægi,“ sagði Þor-
steinn.
Þorsteinn sagði að horft væri til
áþreifanlegra verkefna sem stjórn-
völd gætu gripið til, til þess að liðka
fyrir, sér í lagi fyrir byggingu hag-
kvæmra og lítilla íbúða. „Það viljum
við gera í samstarfi við sveitarfélögin
og leita leiða til þess að tryggja betra
jafnvægi í framboði inn á markaðinn,
og að lengra sé horft fram á veginn í
þeim efnum,“ sagði ráðherra.
Hann bendir á að nú sé verið að
breyta lögum um Íbúðalánasjóð og
þar eigi að styrkja enn frekar grein-
ingarhlutverk sjóðsins. Jafnframt
þurfi að taka sameiginlega utan um
húsnæðisáætlanir á höfuðborg-
arsvæðinu, en í dag sé það þannig að
hverju sveitarfélagi fyrir sig sé skylt
að gera húsnæðisáætlun. „Við erum
að leggja það til að slík verkefni
verði sameiginleg hjá sveitarfélög-
unum á þessum samvöxnu íbúða-
svæðum.
„Þá viljum við kanna hvernig
við getum mögulega endurskoðað
vaxta- og húsnæðisbætur til þess að
styðja betur við tekjulægstu hópana
og eins hvort við getum einfaldað
skipulagslöggjöf, til þess að liðka
fyrir nýbyggingum í þéttingarverk-
efnunum, því þar eru verkefnin allt
of tímafrek, m.a. út af mjög flóknu
skipulagsferli,“ sagði Þorsteinn.
Ráðherra segir að með vorinu
eigi verkefnalisti starfshópsins að
liggja fyrir og hópurinn eigi á kom-
andi misserum að hrinda í fram-
kvæmd verkáætlun, þétt og örugg-
lega.
Ármann Kr. Ólafsson, bæjar-
stjóri Kópavogs, er formaður SSH.
„Samstarf sveitarfélaga á höfuð-
borgarsvæðinu við ríkisstjórnina í
þessum málum leggst mjög vel í
mig,“ sagði Ármann í samtali við
Morgunblaðið í gær.
Hann segir að skort hafi í þess-
um málum og mörgum öðrum að
menn töluðu saman, skiptust á
upplýsingum og kæmust að
sameiginlegri niðurstöðu.
„Sveitarfélögin á höfuð-
borgarsvæðinu eru komin með
sameiginlegan skilning á því
hvernig flokka eigi bygg-
ingaframkvæmdir sem
fram undan eru og þar
með nýtist sú vinna inn í
þá vinnu, sem ríkið
stendur að,“ sagði Ár-
mann.
Það er krísa á fast-
eignamarkaðinum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Samstarf Ráðherrahópur ríkisstjórnarinnar og SSH ætla að taka höndum
saman til þess að leysa úr bráðahúsnæðisvanda höfuðborgarsvæðisins.
Stjórn Samtaka sveitarfélaga á
höfuðborgarsvæðinu (SSH)
fjallaði á fundi sínum í síðustu
viku um húsnæðismál og lóða-
framboð, en samantekt um þau
mál er nú í vinnslu hjá SSH og
voru frumniðurstöður þeirrar
samantektar kynntar þar.
Fundurinn komst að eftirfar-
andi niðurstöðu: „Skrifstofa
SSH mun vinna ítarlega töl-
fræðisamantekt fyrir stjórn
sem innlegg í ofangreinda um-
ræðu, en að auki þarf að und-
irbúa umræðu um gatnagerð-
argjöld og gjaldtöku sveitar-
félaganna, möguleika í til-
slökun í byggingarreglugerð,
ásókn leigufélaga í stofn-
framlög ríkisins, byggingar
almennra íbúða, mögu-
legar breytingar á
Airbnb útleigu o.fl.
þætti sem áhrif geta
haft á sameiginlega
niðurstöðu aðila.“
Tilslökun í
reglugerð
FRUMNIÐURSTÖÐUR
SAMANTEKTAR KYNNTAR
Þorsteinn
Víglundsson