Víkurfréttir - 18.01.2007, Blaðsíða 30

30 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU • www.vf.is • LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!VÍKURFRÉTTIR I 3. TÖLUBLAÐ I 28. ÁRGANGUR
Uppi eru ýms ar hug mynd ir um nýt ingu þess svæð is
sem áður hýsti varn ar lið ið á
Kefla vík ur flug velli. Rétt er
að staldra við
og velta fyr ir
sér þeim tæki-
f æ r u m s e m
m a n n v i r k i
á s v æ ð i n u
bjóða upp á.
Fj ö l m a r g a r
hug mynd ir hafa ver ið á lofti
og ljóst að brott hvarf hers ins
skap ar ís lensku sam fé lagi og
ekki hvað síst Suð ur nesj un um
mörg tæki færi. Hug mynd um
Sam fé lags set ur Ís lands er eitt
af þess um tæki fær um.
Hvað er sam fé lags set ur?
Sam fé lags set ur held ur utan um
og stýr ir vinnu og námi 18 ára
ung menna sem inna af hendi
þegn skyldu í ís lensku sam fé lagi.
Í setr inu munu öll 18 ára ung-
menni lands ins, sem eru rúm-
lega 4000 í ár gangi, dvelja í 12
mán uði og fá fræðslu varð andi
grunn hvers sam fé lags. Má þar
nefna: heil brigð is mál, upp eld is-
og mennta mál, fjár mál, vel ferð-
ar mál og ör ygg is mál. Jafn framt
munu ung menn in, hugs an lega í
3-6 mán uði, kynn ast og inna af
hendi þau störf sem eru öll um
sam fé lög um nauð syn leg til að
vaxa og dafna. Þar er fyrst og
fremst um að ræða um mönn-
un ar störf s.s. hjúkr un, vinna
á elli- og dval ar heim il um, leik-
skóla störf, lið veisla fatl aðra og
björg un ar störf en einnig störf
tengd við haldi og ný sköp un. Að
sjálf sögðu yrðu þessi verk um
sinnt und ir leið sögn.
Einnig yrði til stað ar í sam fé lags-
setr inu öfl ugt teymi sál fræð inga,
náms ráð gjafa, lækna, at vinnu-
ráð gjafa, þjálf ara, fé lags ráð gjafa
og fleiri fag að ila.
Hvað er unn ið með
sam fé lags setri?
Ungu fólki kost ur á að kynn ast
grunn neti sam fé lags ins. Ekk ert
sam fé lag lif ir án heil brigð is- og
mennta kerf is en sam fé lag s etr ið
trygg ir að all ir Ís lend ing ar hafi
af eig in raun kynnst því að hlut-
irn ir ger ast ekki af sjálfu sér
held ur er fólk og mannauð ur
sem stend ur á bak við þjón ustu
sem öll um finnst sjálf sögð og
eng inn vill vera án.
Tryggt verð ur að eng inn ein-
stak ling ur þurfi að leggja af
stað út í full orð ins ár in óviss um
sína stöðu, hvort sem er lík am-
lega, and lega, fjár hags lega eða
náms lega án þess að sam fé lag ið
hafi kort lagt ná kvæm lega með
hverj um og ein um ein stak ling
hans drauma, von ir og þrár í
líf inu.
Jafn framt mun um við tryggja
að út í sam fé lag ið komi ag að ir
ein stak ling ar en meint aga leysi
ís lensku þjóð ar inn ar hef ur ver ið
eitt af þeim vanda mál um sem
hef ur ver ið um tal að á sein ustu
árum. Þörf in er fyr ir hendi. Ís-
lensk æska kýs ein dreg ið að al-
ast upp við aga og regl ur en búa
þó við hlýju og vænt um þykju.
Hvað græð ir svo
Reykja nes bær?
Fyr ir utan góða nýt ingu á
auð um mann virkj um í yf ir gefnu
fyrr um 5000 manna þorpi mun
mik il at vinna skap ast í Reykja-
nes bæ. Sam fé lags setr ið kall ar á
mörg störf t.d. um sjón ar mann
heim ila sem gæta og búa með
ung menn um, hús varða störf,
öku kennslu svo fátt eitt sé nefnt.
Jafn framt er ekki loku fyr ir það
skot ið að sum verk efni ættu að
vera í einka fram kvæmd. Að
lok um er aug ljós kost ur að sam-
fé lags set ur mun fjölga til muna
há skóla störf um á Suð ur nesj um.
Giss ur Jóns son
gef ur kost á sér í 4.-6. sæti í próf-
kjöri Fram sókn ar flokks ins í Suð-
ur kjör dæmi
Framund an er próf kjör fram sókn ar manna í Suð-
ur kjör dæmi. Ég sæk ist eft ir
3 . s æ t i l i s t -
a n s v e g n a
þess að ég vil
leggja mitt af
m ö r k u m t i l
að gera sam-
fé l a g i ð en n
betra. Horn-
s te i n n hv er s
sam fé lags er
fjöl skyld an og vel ferð henn ar.
Þar liggja mín ar áhersl ur.
Nauð syn legt er að tryggja al-
menn ingi jafn an að gang að heil-
brigð is- og mennta mál um. Til
að slíkt megi vel takast verð ur
ábyrgð þess ara mála flokka að
vera hjá hinu op in bera, ríki eða
sveit ar fé lög um. Ein falda þarf
sam starf rík is og sveit ar fé laga
og gera sveit ar fé lög um kleift,
með til færslu tekju stofna að
sinna verk efn um sín um.
Fjöl skyld an
Grunn ur okk ar og fram tíð
ligg ur hjá fjöl skyld um þessa
lands og kom andi kyn slóð um.
All ir aðr ir mála flokk ar verða
hjóm eitt ef þessi grunn ur
gleym ist. Nauð syn legt er að for-
eldr ar, með af komu sinni, geti
skap að börn um sín um traust
heim ili og ver ið til stað ar. Að
tryggja jafn an að gang að námi
og heil brigð is þjón ustu, óháð
efna hag og bú setu er grunn ur
fyr ir vel ferð kom andi kyn slóða.
Að gera öldruð um kleift að eld-
ast með reisn er skylda okk ar
hinna sem njóta nú þeg ar ávaxt-
anna af þeirra starfi.
Grunn ur vel ferð ar
Vel ferða mál in og stefna Fram-
sókn ar flokks ins í þeim eru eitt
af því sem ger ir mig að fram-
sókn ar manni. Ég vil berj ast
fyr ir þeirri stefnu og finnst hún
göf ug. Með því að leggja rækt
við fjöl skyldu gild in er ver ið að
byggja á traust um grunni til
fram tíð ar. Í því sam bandi skipta
önn ur stefnu mál stjórn mála-
floka ekki neinu.
Með fjöl skyldu gild in að leið-
ar ljósi get um við horft fram á
við og fylgt eft ir öðr um stefnu-
mál um okk ar á sviði efna hags-
og vel ferð ar. Þetta eru mín
grunn gildi og á þeim vil ég
byggja til fram tíð ar.
Ég vil hvetja alla fram sókn ar-
menn til að taka þátt í próf kjör-
inu þann 20. jan ú ar næst kom-
andi. Þar hef ur ein vala lið gef ið
kost á sér til að fylgja eft ir hug-
sjón um og stefnu Fram sókn ar-
flokks ins. Ykk ar er val ið kæru
fram sókn ar menn.
Elsa Ingj alds dótt ir
gef ur kost á sér í 3. sæti í próf-
kjöri Fram sókn ar flokks ins í Suð-
ur kjör dæmi.
VÉLVÆÐING SUÐURNESJA-
BÁTA 1907-2007 , I I . HLUTI
Árið 1908 dró til tíð inda á Suð ur nesj um þeg ar
Dansk ur at hafna mað ur Dit-
lev Lauritzen frá Esbjerg
hóf stór tæka út gerð vél báta
frá Sand gerði þá um vor ið.
Haust ið áður hafði ver ið
stofn að fé lag um út gerð ina
og nefnt Ís lands Fær eyj ar fé-
lag ið sem hafði að til gangi
fjöl þætt an rekst ur á sviði út-
gerð ar og versl un ar. Lið ur
í áætl un inni var út gerð vél-
báta frá Ís landi og varð Sand-
gerði fyr ir val inu sem út gerð-
ar stað ur.
Veitti því verk efni for stöðu
Matth í as Þórð ar son frá Móum
á Kjal ar nesi. Fram kvæmd ir
í Sand gerði til und ir bún ings
út gerð ar inn ar hófust í jan ú ar
1908 með bygg ing um mann-
virkja: s.s. íbúð ar og vöru-
geymslu hús, fisk og salt hús,
bryggj ur og fl. sem þurfti
fyr ir út gerð ina. Þá var einnig
kom ið fyr ir keðju í höfn inni
og út bú in þar bólfæri fyr ir 15
báta. Er óhætt að segja að fram-
kvæmd ir all ar og til gang ur
hafi ver ið langt um fram það
sem áður hafði sést á Ís landi
á sviði vél báta út gerð ar. Í maí-
mán uði komu svo bát arn ir til
Sand gerð is tveir opn ir bát ar
og 12 aðr ir dekk að ir sem voru
18-20 smálestir að stærð.
Á þess um bát um voru veið ar
stund að ar með danskri áhöfn
um sum ar ið, en ár ang ur inn
varð svo lít ill að um haust ið
var ákveð ið að hætta rekstri
og slíta fé lag inu. Sú ákvörð un
að hætta rekstr in um eft ir svo
stutt an tíma er lítt skilj an leg
sé lit ið til þess til kostn að ar og
fyr ir hafn ar sem lagt var upp
með, sér stak lega þeg ar það er
haft í huga að veið arn ar fóru
ein göngu fram að sumr inu og
var því al veg óreynt hvern ig
vetr ar ver tíð kæmi út. En sjálf-
sagt hafa fleiri þætt ir í rekstri
fé lags ins ráð ið þar um en út-
gerð in í Sand gerði. Eft ir að
rekstri var hætt fóru stærri bát-
arn ir frá Sand gerði, en tveir
þeir minni urðu eft ir og voru
þeir ásamt eign un um í Sand-
gerði seld ir árið eft ir. Lauk
þar með þessu æv in týri eða
stærstu til raun til út gerð ar vél-
báta sem en hafði ver ið gerð
á Ís landi á sama ár inu og hún
hófst. Að stað an sem kom ið
hafði ver ið upp í Sand gerði
stóð hins veg ar áfram og nýtt-
ist þeim at hafna mönn um sem
á eft ir komu.
Út gerð ar fé lag ið P. J. Thor steins
sem keypti út gerð ar stöð ina
virð ist ekki hafa haft sér stak an
áhuga á rekstri henn ar því að
um haust ið sama ár (1909)
geng ur Matth í as Þórð ar son
sem áður hafði veitt Esbjerg út-
gerð inni for stöðu í fé lag með
P. J. Th. um út gerð ar stöð ina.
Sum ar ið eft ir (1910) kaup ir
hann svo alla eign ina. Matt-
h í as virð ist því hafa haft meiri
til trú á mögu leika á vél báta-
út gerð í Sand gerði en danski
at hafna mað ur inn. Matth í as
gerði út frá Sand gerði á næstu
árum 3-4 vél báta ár lega ásamt
að eiga þar við skipti með fisk
og vör ur til út gerð ar halds.
Hin ir fornu guð ir hafa ver ið
Matth í asi hug leikn ir sem
sést á nafna vali bát anna sem
hann átti. Þór, Óð inn, Freyr
og Bald ur. Þar yfir var svo kon-
ung ur inn Ægir, en Matth í as
stofn aði um 1905 tíma rit með
því nafni sem enn er gang-
andi. Um ára mót in 1913-1914
seldi hann út gerð ar stöð ina
og alla út gerð sína þeim Lofti
Lofts syni og Þórði Ás mund ar-
syni frá Akra nesi. Sand gerði
varð að fáum árum liðn um
einn stærti út gerð ar stað ur vél-
báta á Ís landi.
Danska
stór út gerð in
í Sand gerði
Elsa Ingjaldsdóttir skrifar:
Styttist í prófkjör
Gissur Jónsson skrifar:
Samfélagssetur í Reykjanesbæ
Ljósm: elg