Fréttablaðið - 24.02.2018, Blaðsíða 80

Þolendur íslenska réttarkerfisins
Tveir eru látnir af þeim sex sem voru sakfelld í Guðmundar- og Geirfinnsmálum árið 1980. Afkomendur þeirra og
þau hin sem enn lifa sjá vonandi brátt til sólar á ný eftir áratugabaráttu fyrir því að mannorð þeirra verði hreinsað.
Sævar Marinó Ciesielski,
20 ára, handtekinn
l 17 ára fangelsi fyrir
þátt í dauða Guð-
mundar Einarssonar
og Geirfinns Einars-
sonar, fyrir þjófnað,
skjalafals og fjársvik
auk neyslu, sölu og
dreifingu fíkniefna.
l 1.532 dagar í gæslu-
varðhaldi, þar af 615
dagar í einangrun.
l Afplánun: 22. febrúar
1980 til 28. apríl
1984.
l Frelsissvipting = 99 mánuðir (8,3 ár).
l Óskaði endurupptöku málanna árin 1997 og 1999, var
synjað í bæði skiptin.
l Lést af slysförum í Danmörku 12. júlí 2011, án þess að fá
mannorð sitt hreinsað.
Albert Klahn Skaftason,
20 ára, handtekinn
l 12 mánaða fangelsi fyrir að
tálma rannsókn Guð-
mundarmálsins og
fyrir neyslu, sölu og
dreifingu fíkniefna.
l 118 daga gæsluvarð-
hald, þar af 87 dagar í
einangrun.
l Afplánun frá 9. janúar
1981 til 12. mars 1981.
l Frelsissvipting =
6 mánuðir
l Réttarsálfræðingar (2013):
„Okkar mat á því að hann reyndist
ófær um að leggja fram áþreifanlegar sannanir í málinu er
að hann hafði í raun og veru enga hugmynd um það.“
Erla Bolladóttir,
20 ára, handtekin
l 3 ára fangelsi fyrir rangar
sakargiftir og fjársvik.
l 239 dagar í gæsluvarð-
haldi.
l Afplánun frá 27.
október 1980 til
9. ágúst 1981.
l Frelsissvipting = 17
mánuðir (1,5 ár).
l Erla átti 11 vikna
gamalt barn þegar hún
var handtekin í desember
1975.
l Erla beiddist fyrst endurupptöku
málsins árið 2000.
l Erla Bolladóttir er ein hinna dómfelldu sem endurupp-
tökunefnd synjaði um endurupptöku síðastliðið vor.
Hún hyggst höfða mál til ógildingar á úrskurði um synjun
endurupptöku.
Guðjón Skarphéðinsson,
32 ára, handtekinn
l 10 ára fangelsi fyrir aðild að
dauða Geirfinns Einars-
sonar, og fyrir fíkniefna-
brot.
l 1.202 dagar í gæslu-
varðhaldi, þar af 412
dagar í einangrun.
l Afplánun frá 22.
febrúar 1980 til
12. október 1981.
l Frelsissvipting = 58
mánuðir (4, 8 ár).
l Í skýrslu réttarsálfræðinga
sem fram koma í niðurstöðum
starfshóps innanríkisráðherra frá 2013 var
því slegið föstu að játningar Guðjóns væru falskar.
Kristján Viðar Júlíusson,
20 ára, fluttur í gæsluvarðhald
l 16 ára fangelsi fyrir aðild að
dauða Guðmundar
Einarssonar og
Geirfinns Einarssonar,
rangar sakargiftir, inn-
brot og þjófnað.
l 1.522 dagar í gæslu-
varðhaldi, þar af 503
dagar í einangrun.
l Afplánun: 29. mars
1980 til 30. júní 1983.
l Frelsissvipting = 88
mánuðir (7, 3 ár).
l Þótt Kristján hafi dregið
framburði sína til baka og lýst sakleysi sínu á sínum
tíma, óskaði hann sjálfur ekki eftir endurupptöku heldur
óskaði settur ríkissaksóknari eftir endurupptöku til
hagsbóta fyrir Kristján.
Tryggvi Rúnar Leifsson,
24 ára, handtekinn
l 13 ára fangelsi fyrir aðild að
dauða Guðmundar Einars-
sonar, nauðgun, brennu
og þjófnaði.
l 1.522 dagar í gæslu-
varðhaldi, þar af 655
dagar í einangrun.
l Afplánun: 22. febrúar
1980 til 24. desember
1981.
l Frelsissvipting = 71
mánuður (6 ár).
l Tryggvi lést 1. maí 2009 úr
krabbameini.
l Örfáum mánuðum eftir að Sævar
lést komu þrjár dagbækur frá gæsluvarðhaldstíma Tryggva
Rúnars í leitirnar. Með þeim má segja að sá neisti hafi
kviknað að nýju sem skilað hefur því að málið verður
endurupptekið. Gísli Guðjónsson vakti athygli á því að dag-
bækurnar bentu til þess að eitthvað mikið væri bogið við
játningar sakborninganna.
Nú er það svo, að miNNiNgiN um veru
míNa í því faNgelsi er mér svo ógN-
vekjaNdi að það er mér alger ofrauN
að eiga að koma þar iNN fyrir dyr, og
fiNNst mér sem margt af því sem mér
var þar gert hafi alls ekki eNN verið
leitt til lykta.
Úr bréfi Sævars til dómsmálaráðuneytisins sem sent var
frá Litla-Hrauni, ritað eftir að honum barst til eyrna að
sakborningar yrðu vistaðir í Síðumúlafangelsi, ætluðu þeir
að vera viðstaddir málflutning fyrir Hæstarétti sem átti að
hefjast 14. janúar 1980.
jæja hvað með það, þá er ekkert við
þessum örlögum að gera, sem hefur
duNið yfir mig, eN ég trúi því samt, að
það hljóti að koma betri dagar. og það
sem eftir er, eftir að ég losNa úr þessu
máli sem ég er saklaus af.
Úr dagbók Tryggva Rúnars í Síðumúlafangelsi.
ég held fast við það að ég var ekki í
keflavík [sagði erla] þegar heNNi var
sagt að yfirheyrslaN yrði að taka
eNda varð húN æst. húN virtist ætla
að komast í móðursýkiskast. erla
lamdi aftur og aftur í borðið og æpti
grátaNdi: „eNgiNN trúir mér hérNa.“ á
leiðiNNi í faNgelsið hótaði húN sjálfs-
morði svo að víðir heyrði.
Úr skýrslu lögreglu af yfirheyrslu yfir Erlu Bolladóttur.
samkvæmt samhljóða ákvörðuN
dómaraNNa mættu verjeNdur kristjáNs
viðars viðarssoNar og sævars mariNós
Ciesielski ekki tala við þá. […] sem sagt
þessir lögfræðiNgar mega ekki uNdir
NeiNum kriNgumstæðum tala við skjól-
stæðiNga síNa. baNN þetta gildir þar til
guNNlaugur afturkallar það.
Úr dagbók Síðumúlafangelsis. Banninu var aflétt tveimur
mánuðum síðar samkvæmt skráningu í fangelsisdagbók.
stuNdum fiNNst mér ég vera sekur eN
get ekki muNað hvað hefur gerst. biðiN
er svo erfið og að hugsa um alla þá sem
þykir og hefur þótt væNt um mig. ég
hlýt að vera veikur og hafa verið það
leNgi. þetta er geðsjúkdómur. viljaNN
skortir allaN styrk.
Úr dagbók Guðjóns.
kveðst albert ekki geta muNað NáNar
um atvik heldur eN haNN hefur þegar
skýrt frá og óskar eftir allri þeirri
aðstoð sem mögulegt sé að fá til þess
að muNa betur. segist í rauNiNNi ekkert
hafa muNað um þessa hluti er haNdtak-
aN fór fram eN miNNið hafi komið síðaN.
Yfirlitsskýrsla um viðtal þýska rannsóknarlögreglumannsins
Schütz við Albert.
2 4 . f e b r ú a r 2 0 1 8 L a U G a r D a G U r36 H e L G i n ∙ f r É T T a b L a ð i ð
2
4
-0
2
-2
0
1
8
0
4
:3
5
F
B
1
1
2
s
_
P
0
8
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
6
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
4
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
0
D
-3
F
E
8
1
F
0
D
-3
E
A
C
1
F
0
D
-3
D
7
0
1
F
0
D
-3
C
3
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
1
1
2
s
_
2
3
_
2
_
2
0
1
8
C
M
Y
K