Fréttablaðið - 28.04.2018, Blaðsíða 106

Listasalur Mosfellsbæjar
auglýsir eftir umsóknum um einka- og samsýningar
fyrir sýningarárið 2019
Listasalur Mosfellsbæjar er fjölnota salur í hjarta
Mosfellsbæjar, staðsettur inn af Bókasafni Mosfellsbæjar.
Sýningar standa að jafnaði um fimm vikur og er salurinn
lánaður endurgjaldslaust.
Rafrænt umsóknareyðublað er á heimasíðu Listasalarins:
www.bokmos.is/listasalur. Þar er einnig að finna ýmis
hagnýt atriði um salinn sem umsækendur eru hvattir til
að kynna sér. Útprentuð eyðublöð má nálgast í Bókasafni
Mosfellsbæjar.
Umsóknir skulu vera vandaðar og innihalda greinargóða
lýsingu á fyrirhugaðri sýningu, ferilskrá listamanns og
myndir af verkum. Umsjónarmaður Listasalarins velur úr
umsóknum í samstarfi við Menningarmálanefnd Mosfellsbæjar.
Umsóknarfrestur er til 1. júní 2018.
Listasalur Mosfellsbæjar
Kjarna
Þverholti 2
270 Mosfellsbær
s: 566 6822
listasalur@mos.is
www.bokmos.is/listasalur
www.facebook.com/listasalurmoso
Þegar listamenn fara á milli listgreina þá er oftar en ekki óhjá-kvæmilegt að þeir taki með sér ákveðna hugs-un sem birtist í verkum
þeirra. Ákveðin nálgun sem getur
birst með ýmsum hætti og það þó
að viðkomandi listamaður hafi ekki
endilega lagt upp með slíka vegferð
í huga. Steinunn G. Helgadóttir,
rithöfundur, skáld og myndlistar-
kona, er dæmi um slíkan listamann.
Bakgrunnur Steinunnar er í mynd-
listinni en þaðan hefur leið hennar
legið í ljóð og smásögur yfir til skáld-
sögunnar en hennar fyrsta skáldsaga,
Raddir úr húsi loftskeytamannsins,
kom út um vorið 2016 og hlaut ljóm-
andi viðtökur.
Önnur skáldsaga Steinunnar, Sam-
feðra, kom út síðastliðinn fimmtu-
dag og það er reyndar forvitnilegt að
hún skuli velja vorið til útgáfunnar
í stað þess skella sér í hið söluvæn-
lega og rammíslenska jólabókaflóð.
Steinunn tekur undir að þetta sé
sérstakur útgáfutími en hann ein-
faldlega henti henni mjög vel. „Það
er mjög gott að koma út í rólegheit-
unum um vor þegar allt er að vakna
til lífsins.“
Veröld í sjálfri sér
Rétt eins og í Raddir úr húsi loft-
skeytamannsins er sögusvið Sam-
feðra í fortíðinni, nánar tiltekið árið
1974. Sagan segir frá ungum manni
að nafni Janus sem við andlát móður
sinnar kemst að því að hann eigi ell-
efu hálfsystkini víða um landið og
leggur í hringferð til þess að kynn-
ast þessu náskylda en bláókunnuga
fólki. Aðspurð um hvers vegna for-
tíðin hafi aftur orðið fyrir valinu sem
sögusvið segir Steinunn skýringuna
helst að finna í því að þessar tvær
fyrstu skáldsögur hennar hangi
soldið saman. „Þessar tvær bækur
eru eins og síamstvíburar sem er
búið að aðskilja. Aðalsöguhetjan,
Janus, er þarna að koma inn á full-
orðinsárin og megnið af bókinni er
um ferðina sem hann tekst á hendur
árið 1974 en það er líka komið við í
samtímanum.“
Í Samfeðra beitir Steinunn
heillandi frásagnarhætti með ólíkum
sjónarhornum og reyndar einnig
mismunandi sögumönnum. Auk
þess að koma lesandanum í sífellu
á óvart með það hvaða persóna er
þungamiðja hvers kafla fyrir sig.
Steinunn segir að í fyrsta lagi finnist
henni dáldið gaman að koma les-
endum á óvart. „Ég held líka að lífið
Það er dauðasynd að skrifa leiðinlegar bækur
Samfeðra er önnur skáldsaga Steinunnar G. Helgadóttur rithöfundar sem segir við séum kannski öll dá-
lítið jaðarsett í þessum heimi og í leit að einhverju sem við vitum þó ekki endilega alltaf hvað er.
sé soldið svona ef það er skoðað. Það
er ekki línuleg frásögn í gegnum staf-
rófið heldur meiri hliðarspor. Meiri
bútasaumur. Þess vegna vildi ég líka
fá inn fleiri en einn sögumann vegna
þess að það eykur á þessa tenging-
unni við lífið. Við erum ekki ein um
að segja hvorki okkar eigin sögu
né annarra. Áhrifin verða kannski
dálítið eins og að sitja með landa-
kort í tímanum fyrir framan sig og
setja pinna í ákveðna staði eftir því
sem maður ferðast um tímann og
landið. Fyrir mér eru þetta nefnilega
svo miklir hringir,“ segir Steinunn
hugsi og hér leyna sér ekki áhrifin
frá myndlistinni og bætir við: „Fyrst
er það sigling föðurins í kringum
landið með strandferðaskipi í ferð-
inni þegar öll þessi börn koma undir
– það er hringur. Og svo er það ferðin
um hringveginn og að lokum opnast
hringvegurinn. Þannig að myndrænt
sé ég fyrir mér hring og hringi. Veröld
í sjálfri sér.“
Sitthvað séð og heyrt
Steinunn leiðir sína lesendur um
þetta myndræna ferðalag í kringum
landið og eitt af því sem óneitanlega
vekur athygli manns sem lesanda er
að persónurnar sem á vegi manns
verða eru flestar ansi jaðarsettar
innan samfélagsins. Jafnvel einhvers
konar hliðarafurðir í lífi föðurins sem
skapaði þau en lét þau jafnframt um
að lifa sínu lífi án nokkurs konar
íhlutunar eða áhuga. „Já, þetta verða
alltaf hliðarafurðir og ég get ekki
neitað því að þau eru jaðarsett mörg
hver. En kannski erum við öll dálítið
jaðarsett svona hvert í sínu horni,
kannski er samfélagið bara einn stór
klumpur af jaðarsettu fólki, ég veit
það ekki,“ segir Steinunn og hlær. „En
þetta er aðeins öðruvísi fólk, margt af
þessu. Enda er mest gaman að skrifa
um þannig fólk. Því óvenjulegra sem
fólkið er, örlög þess og allt í kringum
það, þeim mun áhugaverðara verður
að skrifa um það.“
Aðspurð um það hvert hún leiti
fanga segir Steinunn að það sé nú
víða. „Eiginlega út um allt. Ég er rosa-
lega forvitin og ef ég heyri eitthvað
eða sé sem kveikir í mér þá gríp ég
það. Mér finnst rosalega gaman að
lesa litlar fréttir um eitthvað og ekk-
ert, er á netinu og hlusta á fólk eftir
föngum og svo er ég bara orðin svo
rosalega gömul að ég hef sitthvað séð
og heyrt.“
Að horfa í tómið
Á þessu tímabili sem sagan á sér stað
þá breytist ansi margt í þjóðfélaginu
og eitt af því sem var lagt til hliðar á
þessum tíma var guð og kirkjan. Og
nú vil ég ekki fara eitthvað rosalega
djúpt í það en óneitanlega hafði ég
það í huga þegar ég skrifaði þessa
bók að fólk er alltaf að leita að ein-
hverju. Þetta er leit okkar allra og
við eigum það mörg hver líka sam-
eiginlegt að við vitum ekki alveg að
hverju við erum leita. Það er hægt
að kalla það föður eða móður. Það
skiptir ekki máli. Það er þörfin og
leitin sem skiptir máli. Í þessari leit
er þörf fyrir að það sé eitthvað þarna
fyrir framan mann annað en tómið.
Þannig er það til að mynda með
Janus; hann óttast himingeiminn
og finnst erfitt að horfa upp í hann.
Það er hluti af þessu að það er erfitt
að horfa inn í tómið. Það er skelfileg
tilhugsun hvað hann er í senn tómur
en samt fullur af einhverju sem við
vitum ekkert hvað er.“
Og allar eru þessar persónur með
þessi nánu blóðbönd eitthvað svo
skelfilega einar í veröldinni, ekki satt?
„Já, þær eru það. Ég býst við að við
séum flest öll ein og það er ekkert
hægt að líta undan því.“
En það er samt aldrei langt í húm-
orinn í þínum bókum engu að síður?
„Nei, maður verður að hafa húmor.
Fyrir það fyrsta þá er það þannig
þegar maður er að biðla til fólks um
að lesa bókina sína þá er maður að
fara fram á að það noti frítímann
sinn. Og ef maður ætlar að taka tíma
af fólki þá verður maður að reyna að
hafa það þannig að fólki leiðist ekki
á meðan. Því það er dauðasynd að
skrifa leiðinlegar bækur, lífið er alltof
stutt fyrir leiðinlegar bækur. Þær rýra
orðspor bókmenntanna.“
Steinunn segur að sé skemmtilegast að skrifa um óvenjulegt og sérstakt fólk.
FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
Söguhetja verður til
Janus segist verða að fara, að
jafnvel ég hljóti að skilja það.
Hann segir að það sé kominn
tími til að einhver finni þetta
fólk, þó sjálfur hafi ég stundum
efast um tilvist þess.
Við erum einir eftir hér við
Rauðarárstíginn og Janus tekur
alla yfirvinnu sem hann kemst
yfir í Ísbirninum. Strákurinn
er mér reiður. Kannski er það
vegna barnanna sem ég lenti
í að eignast þarna um árið,
kannski vegna þess að ég sagði
honum ekki frá þeim fyrr en nú.
Sjálfur held ég uppteknum
hætti, vinn mest á næt urnar,
legg mig upp úr hádegi og þegar
ég vaki ráfa ég hljóðlega um
íbúðina. Læðist, því eftir að ég
losaði mig við stærstu hús-
gögnin og kom ferlíkjunum
í verð fór ég að verða var við
ásakandi þrusk sem ertir eyrun
í hvert skipti sem við hreyfum
okkur. Í byrjun taldi ég þessa
taugaveiklun stafa af ósætti
okkar feðganna en mér er að
skiljast að þetta er ekkert nýtt,
reiðin hefur alltaf búið hér, falin
bak við gulnaðar skáphurðirnar
í eldhúsinu og inni í vælandi
pípulögnunum.
Það er helst að við feðg-
arnir hittumst á morgnana og
þennan síðasta dag höldum
við uppteknum hætti. Á meðan
norðlensk útvarpsröddin
talar um mann sem er horfinn í
Hafnarfirði nærumst við saman
hvor á sínu, uppþvotturinn er
tvískiptur og við deilum blá-
köflótta viskustykkinu sem við
höfum notað síðan konan mín
dó, þerrum sprungnu Worlds-
BestDad könnuna sem Janus
gaf mér í jólagjöf þegar hann
var eins árs og WorldsBestMom
sem hún keypti fyrir sjálfa sig og
Janus notar nú.
Kaflabrot úr skáldsögunni Samfeðra,
eftir Steinunni G. Helgadóttur.
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
ÁHRIFIN VERÐA
KANNSKI DÁLÍTIÐ
EINS OG AÐ SITJA MEÐ LANDA-
KORT Í TÍMANUM FYRIR FRAM
SIG OG SETJA PINNA Í ÁKVEÐNA
STAÐI EFTIR ÞVÍ SEM MAÐUR
FERÐAST UM TÍMANN OG
LANDIÐ.
ÞAÐ ER SKELFILEG
TILHUGSUN HVAÐ
HANN ER Í SENN TÓMUR EN
SAMT FULLUR AF EINHVERJU
SEM VIÐ VITUM EKKERT HVAÐ
ER.
2 8 . A P R Í L 2 0 1 8 L A U G A R D A G U R50 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING
2
8
-0
4
-2
0
1
8
0
0
:2
4
F
B
1
2
0
s
_
P
1
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
9
F
-7
9
9
0
1
F
9
F
-7
8
5
4
1
F
9
F
-7
7
1
8
1
F
9
F
-7
5
D
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
1
2
0
s
_
2
7
_
4
_
2
0
1
8
C
M
Y
K