Fréttablaðið - 31.05.2018, Blaðsíða 34

Það sem þú gerir
við matarborðið
með öðrum er vel til þess
fallið að koma endorfín-
kerfinu í gang. Endorfín
er boðefni sem heilinn
framleiðir sem er efna-
fræðilega skylt ópíóðum
og gefur okkur vellíð-
unartilfinningu.
Robin Dunbar
Oddur Freyr
Þorsteinsson
oddurfreyr@frettabladid.is
Það að borða einn hefur sterkari fylgni við óhamingju en nokkuð annað, fyrir utan
geðsjúkdóma. Þetta var niðurstaða
rannsóknar Oxford Economics
sem náði til 8.250 þátttakenda.
Samkvæmt henni mælist fólk sem
borðar alltaf eitt minna hamingju-
samt að meðaltali en aðrir.
Þetta stemmir við rannsókn
frá Oxford-háskóla frá síðasta ári,
sem komst að þeirri niðurstöðu
að því oftar sem fólk borðar með
öðrum, þeim mun líklegra er það
til að vera hamingjusamt og ánægt
með lífið. Sú rannsókn komst líka
að þeirri niðurstöðu að fólk sem
borðar með öðrum sé líklegra
til að vera ánægt með sig og hafa
stærra félagslegt stuðningsnet.
Þetta kemur ekki beinlínis á
óvart, því það má gera ráð fyrir
sterkri fylgni milli þess að vera
einmana og borða einn og það er
vel þekkt að einmanaleiki er mjög
óhollur.
Einmanaleiki næstum eins
óhollur og reykingar
Robin Dunbar, prófessor í sálfræði,
vann að rannsókninni hjá Oxford-
háskóla. Hann segir að við vitum
einfaldlega ekki hvers vegna fólk
sem borðar saman er hamingju-
samara.
„Það að eiga vini gerir okkur
bara hamingjusamari,“ segir hann.
„Það sem þú gerir við matarborðið
með öðrum er vel til þess fallið
að koma endorfín-kerfinu í gang.
Endorfín er boðefni sem heilinn
framleiðir sem er efnafræðilega
skylt ópíóðum og gefur okkur
vellíðunartilfinningu.“ Dunbar
segir að það sé framleitt þegar
við stundum alls kyns félagslegar
athafnir og sé lykilþáttur í því
hvernig prímatar bindast tengslum
í félagshópum og samböndum.
Dr. Nick Lake sálfræðingur segir
að einmanaleiki sé áhrifaþáttur
fyrir alls kyns líkamleg og andleg
vandamál. Hann segir að það séu
skýrar sannanir fyrir því að þeir
sem séu einmana eða einangraðir
séu mikið líklegri til að verða fyrir
erfiðum langtímaveikindum eins
og hjartasjúkdómum eða krabba-
meini og það sé næstum jafnmikill
áhættuþáttur og reykingar.
Prófessor Dunbar segir að
eitt skýrasta dæmið um þetta sé
samantekt sem var gerð á 148
faraldsfræðirannsóknum. Þar var
verið að leita að þeim þáttum sem
voru líklegastir til að hjálpa fólki
að lifa í 12 mánuði eftir hjartaáfall.
Það kom í ljós að það sem hjálpaði
langmest var að eiga góða vini og
hætta að reykja.
Líkamlega hönnuð fyrir
samskipti
Manneskjur eru líffræðilega
hannaðar fyrir samskipti, sérstak-
lega augliti til auglitis. Rannsókn
frá Michigan-háskóla komst að
þeirri niðurstöðu að það að skipta
samskiptum við vini og fjölskyldu
augliti til auglitis út fyrir skilaboð
á samfélagsmiðlum gæti tvöfaldað
hættuna á þunglyndi. Rannsak-
endur sögðu líka að þeir sem áttu
félagsleg samskipti við vini og
fjölskyldu að minnsta kosti þrisvar
í viku hefðu fæst einkenni þung-
lyndis.
Þeim sem glíma við þunglyndi
getur hins vegar reynst erfitt að
hugsa sér samskipti við fólk augliti
til auglitis. Þá er miklu hollara að
eiga að minnsta kosti samskipti í
gegnum samfélagsmiðla en að eiga
ekki í neinum samskiptum. Allt er
betra en ekkert.
Vekjum jákvæðar
tilfinningar
„Við erum mesta félagsveran af
öllum dýrum,“ segir Paul Gilbert,
prófessor í sálfræði. „Heilinn og
líkaminn eru byggð til að vera
mótuð og stjórnað af samskiptum
við aðra allt frá fæðingu.“
Gilbert segir að eitt það mikil-
vægasta sem fólk getur gert fyrir
hvert annað sé að róa hvert annað
og vekja jákvæðar tilfinningar.
Móðir sem nær augnsambandi og
brosir til ungbarnsins síns vekur
til dæmis jákvæðar tilfinningar
hjá barninu, sem brosir yfirleitt til
baka.
Á sama hátt vekjum við
jákvæðar tilfinningar hjá þeim sem
við berum jákvæðar tilfinningar
til með samskiptum við þau, segir
Gilbert. Til dæmis með því að hitta
vini okkar og segja þeim að okkur
þyki gaman að sjá þá. Gilbert segir
að þetta sé mikilvægt.
Gilbert segir að bestu sambönd-
in séu þegar fólk elskar okkur þrátt
fyrir gallana okkar eða það sem
við lítum á sem slæmu hliðarnar á
okkur. Hann segir að ást snúist um
að elska aðra þegar það er erfitt,
ekki þegar það er auðvelt. Hann
segir að það séu þeir sem þekkja
okkur náið sem geti gefið okkur
þessa ást og þeir geri það með nær-
veru sinni, með snertingu og með
því að borða, drekka og deila með
okkur. Gilbert segir að þess vegna
sé það andleg næring að verja tíma
saman.
Það er því um að gera að leggja
sig fram um að reyna að eiga sem
mest samskipti augliti til auglitis.
Þetta þýðir að það þarf ekki að
finna neina afsökun til að bjóða
vinum og fjölskyldu í mat, það er
vísindalega sannað að það er hollt
fyrir bæði þau og okkur, jafnvel þó
að maturinn sé það kannski ekki.
Það er óhollt að borða einn
Rannsóknir segja að það sé hollt að borða með öðrum og óhollt að borða mikið einn. Mann-
eskjur eru einfaldlega líkamlega og andlega hannaðar til að eiga mikil samskipti augliti til auglitis.
Það er andlega og líkamlega hollt að hittast yfir matarborðinu. NORDICPHOTOS/GETTY
6 KYNNINGARBLAÐ 3 1 . m A í 2 0 1 8 F I M MT U DAG U RNæRING, HEILSA OG LífSSTíLL
3
1
-0
5
-2
0
1
8
0
4
:4
8
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
F
4
-F
0
D
C
1
F
F
4
-E
F
A
0
1
F
F
4
-E
E
6
4
1
F
F
4
-E
D
2
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
6
4
s
_
3
0
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K