Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.12.2017, Blaðsíða 21

24.12. 2017 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21
búa í myndvinnslu, með réttum hárlit og bún-
ingi, og ég fengi að teikna hugmyndir að örum
eins og mér fyndist að þau ættu að vera.
Maður fann því strax gagnkvæma virðingu og
jafningjabrag. En auðvitað koma allir fram við
Jackson í samræmi við það sem hann hefur gert.
Hann á þetta risastúdíó á Nýja-Sjálandi, Stone
Street Studios, er með mörg hundruð, jafnvel
þúsund manns í vinnu. Allt er undir honum kom-
ið að stórvirki hans verði að veruleika.
En hann er líka jarðbundinn og það er ekki að
sjá utan á honum að hann sé í þessari stöðu, allt-
af í sömu fötunum og fáránlega hversdagslegur.
Hann er eiginlega hobbiti, er oft bara berfættur
vinnunni og er bara alveg sama, honum finnst
bara gaman að búa til bíó!“
Hera segir að það megi heldur ekki gleyma
Fran Walsh og Philippu Boyens samstarfsmanni
þeirra, konunum sem skrifa með honum og
framleiða, enda eru þær alltaf á setti og ekkert
verður til án þeirra heldur. Jackson skrifaði og
framleiddi Lord of the Rings með þeim, sem og
Hobbitann og nær allar sínar myndir, sér-
staklega með Fran konunni sinni en þau hafa
skrifað flest saman, frá myndum eins og Meet
the Feebles og Heavenly Creatures fram að
Mortal Engines.
„Verkefnið og upplifunin var öll miklu jákvæð-
ari en ég hélt. Ég bjó mig undir að þetta yrði allt
frekar pólitískt og erfiðara vinnuumhverfi en
það reyndist. Ég fengi ekki að hafa mikið að
segja um karakter minn og fengi endalaust að
heyra, eins og oft er í verkefnum sem tengjast
Bandaríkjunum á einhvern hátt, að ég ætti að
vera sætari, mjórri og eða eitthvað þannig. Það
var ekkert svoleiðis.
Ég meira að segja fór að hugsa hvað ef þetta
yrðu margar myndir, kannski þrjár myndir ef
þetta virkaði allt saman, þá værum við að tala
um sex ár mögulega. Það er mikil skuldbinding
og það er margt sem kemur upp í hugann. Hvað
ef ég vildi eignast barn á þessum tíma? Svona
verður að hugsa því þú ert að skrifa undir eitt-
hvað sem gæti stjórnað lífsmynstri þínu í langan
tíma. En ég held ég hafi skrifað undir samning
með tillitssamasta fólki í þessum bransa sem
hægt er, þau eru yndislega Ég er að fara í smá
tökur í viðbót fyrir myndina í febrúar og ég er
mjög spennt að hitta þau aftur.“
Er ekki góð tilfinning að vera í svona höndum?
„Jú, ég var algjörlega búin að búa mig undir
að vera stjórnað en þarna var gagnkvæm virð-
ing á allar hliðar, hvar sem fólk var að vinna á
setti, í hvaða stöðu sem var, allir nutu virðingar.
Ég gat haft áhrif á allar senurnar mínar, hvað
var skrifað á endanum. Auðvitað innan ramma
sögunnar og verkefnisins. Þau vinna handritið
samtímis tökum sem sumum leikurum finnst
óþægilegt. Mér fannst það þægilegt því ég gat
verið hluti af sköpunarferlinu og mér leið eins
og við værum öll á sömu bylgjulengd.“
Er þetta mikið öðruvísi en það sem þú hefur
gert áður?
„Þetta var af svo allt annarri stærð. Sem
dæmi voru 120 sett og þau voru öll brjál-
æðislega flott. Í stærsta stúdíóinu, sem King
Kong var tekin upp í, var búin til borg, sem var í
alvörunni á stærð við lítinn bæ, og hún hékk öll í
loftinu, var öll á hreyfingu og þú gast farið út
um allt. Margir halda að svona myndir séu bara
tæknibrellur og „green screen“ en þessi er sem
betur fer ekki einungis þannig heldur risa leik-
myndir og mjög stór leikarafloti. Ég held að
áhorfendur muni finna fyrir áferðinni, smáat-
riðum og alvöru fólki í stað tölvuvinnslu.“
Nýt þess að hafa nóg að gera
Hvernig er að vera með bækistöðvar í London?
Hvað gerirðu þegar frí gefst?
„Það hefur mikið breyst síðustu tvö árin
þannig að þó að ég sé með bækistöðvar í Lond-
on hef ég lítið verið þar út af vinnu, hef verið á
ferð og flugi. Ef ég er í London reyni ég að slaka
á og njóta þess að vera þar, reyni að taka til í
einhverjum kössum sem ég hef ekki náð að gera
í nokkur ár og koma í stand. Ég hef ekki haft
neina rútínu þar í svolítinn tími. Ég reyni að
fara í jóga, pílates, hitta vini mína og fara í
garðana ef ég er þar í aðeins lengri tíma.“
Þú notar mikið orðið „reyna“ – hljómar eins
og það sé lítill tími nema í vinnu?
„Það er rétt, maður reynir! En ég nýt þess
samt að hafa nóg að gera. Þegar við vorum við
tökur á Mortal Engines bjó ég við sjóinn í ynd-
islegu umhverfi og náttúru Nýja-Sjálands. Ég
fékk smá innilokunarkennd þegar ég kom aftur
til London, af hverju ég væri eiginlega að velja
mengaða borg með sírenuvæli að búa í. Ég sé al-
veg fyrir mér að bæta við bækistöðvum, styrkja
þær á Íslandi en kannski prófa að búa í New
York einn daginn. En London fer ekki.“
Nú hefurðu gefið þér talsverðan tíma í inn-
lend verkefni líka þrátt fyrir að hafa mikið að
gera úti – finnst þér það nauðsynlegt fyrir þig
eða er það bara tilviljununum háð?
„Nei, mér finnst það nauðsynlegt, bæði fyrir
sjálfa mig og svo langar mig að segja okkar sög-
ur og úr okkar samfélagi. Maður tengir allt
öðruvísi við það sem Íslendingur
en enska períódu eða framtíðarsýn í æv-
intýramynd. Þetta er svolítið eins og að fá fjöl-
skylduna sína að sjá eitthvað sem maður hefur
verið að gera – það er öðruvísi en að fá bara ein-
hvern út í bæ. Mig langar að vera hluti af því að
búa til íslenskar bíómyndir og leikhús, ég hef
metnað í að gera gott íslenskt efni og hafa áhrif
á það sem er að gerast hér. Við verðum að geta
speglað okkur í listsköpuninni í landinu.“
Verð að hlúa að mér
Hvað telurðu að sé mikilvægt fyrir þig til að
ferillinn haldi vel áfram, fyrir utan að velja
gaumgæfilega næstu verkefni?
„Að reyna að hlúa að mér, sem manneskju,
mínum samböndum og fjölskyldu. Sálarlífi og
líkama. Ég get keyrt mig léttilega út og fullt af
fólki er að því. Margar vinkonur mínar sem eru
jafnvel í kringum þrítugt upplifa að þær séu út-
brunnar og það er einhver samfélagsvandi. Við
erum undir einhverri svakalegri pressu að
standa okkur geggjað vel í öllu,
Ég þarf að vinna að því að halda mér í jafn-
vægi og muna að ef ég er að gera allt í heiminum
mun ég einn daginn bara ekki geta gert neitt í
heiminum.
Þótt mér líði yfirleitt ágætlega í einverunni þá
getur maður fundið fyrir einmanaleika í löngum
verkefnum langt í burtu frá vinum og fjöl-
skyldu. Þá er mikilvægt að geta hringt í vini
sína og að það sé ekki eitthvað sem maður gerir
bara á nokkurra mánaða fresti.“
Metoo-byltingin sett mikið mark á síðustu
mánuði. Hvernig hefur þetta komið við þig?
„Ég var stödd úti í LA þegar allt hófst og
þetta hefur vakið alls konar tilfinningar. Bæði
gagnvart aðstæðum sem ég hef upplifað sjálf og
svo að sjá þessa gerjun bæði hér heima og úti.
Það er svo margt sem maður hefur ýtt í burtu
eða gert að einhverri grínupplifun, reynt að
finnast fyndið af því það er svo fáránlegt.
Ég lifi og hrærist í þessum heimi alla daga og
upplifi þetta á mjög flókinn hátt. Ég skrifaði
ekkert á netið til að byrja með því ég hugsaði
með mér að ef ég myndi skrifa eitthvað, þyrfti
ég þá ekki að tilgreina nákvæmlega hverju ég
hefði lent í, væri það eitthvað merkilegt
og væri ég tilbúin í að ræða það í þaula á net-
inu. Ef aðrir væru að opna sig þyrfti ég þá að
opna mig? Ég ofhugsaði þetta algjörlega enda
eðlilega flókið og viðkvæmt viðfangsefni. Ég
held að margar og margir hafi upplifað ansi
flóknar tilfinningar tengdum þessum sögum,
enda við flestar lent í óviðunandi aðstæðum og
fólki.
Mér finnst þessi bylting frábær og ég hef
þurft að melta mikið innra með mér persónu-
lega. Ég hef svo sannarlega lent í aðstæðum sem
voru alls ekki boðlegar, þar sem fólk hefur farið
yfir strikið og algjörlega notfært sér valdamun
og aðstöðu sína. Þetta hafa bæði verið karlar og
konur. Þess utan þá er maður endalaust kyn-
gerður í þessum geira og ég hef verið sett í alls
kyns einfaldlega hallærislegar aðstæður.
Í einu verkefni var til dæmis farið út að borða
eftir fyrsta samlestur og framleiðendur verkefn-
isins, hvítir miðaldra bandarískir peningakarlar,
höfðu komið sérstaklega með flugi til að gá
hvort allt væri ekki nákvæmlega eins og þeir
vildu hafa það. Mér og hinum tveimur ungu
stelpunum í verkefninu var raðað milli þeirra til
borðs, vel að merkja, af öðrum kvenkyns fram-
leiðum, sem svo settust annars staðar, og það
var ætlast til þess að við ungu stelpurnar í verk-
efninu héngum með þeim allt kvöldið, þótt enga
okkar langaði til þess. Ég nefni þetta bara sem
eitt lítilsvægt dæmi af mörgum öðrum sem fólk
pælir ekki einu sinni í en verður lýsandi fyrir
daglegar aðstæður sumra kvenna. Sem gerir
þær mun verr settar ef eitthvað kemur svo fyrir.
Þær eru þá orðnar samdauna þessari hegðun
þar sem þær hafa ekki getað mótmælt henni. Ef
einn framleiðandinn reynir eitthvað meira en er
í boði er konan nú þegar komin í stöðu einhvers
konar samþykktar fylgdardömu sem lætur henni
líða eins og hún eigi einhvern hlut að máli og hafi
að einhverju leyti kannski boðið upp á hegðunina.
Sem er auðvitað engan vegin sannleikurinn.
Muna að dreyma
Launamálin eru svo einn annar kapítuli. „Á Ís-
landi sér maður til dæmis yfirleitt um sín samn-
ingamál sjálfur þó svo yfirleitt sé bara skellt lág-
markslaunatölum á flesta og varla hægt að ræða
um nein önnur réttindi sem snúa að myndinni.
Réttur og mikilvægi leikara er því oft ekki mikils
metins að mínu mati hér á landi, allavega þegar
snýr að þessum málum. Þá ef ég hef haft orð á
einhverju sem mér finnst ekki í lagi eða jafnvel
bara minnt einhverja á eitthvað sem hefur
gleymst hef ég verið kölluð „erfið eða þá „díva, í
svona léttu gríni en samt ekki, til þess einfaldlega
að fá mann til að hætta þessu kvabbi. Þetta er svo
hallærislegt – þetta bara gerist ekki með stráka.
Í mörg skipti hef ég líka þurft að berjast fyrir
sanngjörnum launum, bæði hérlendis og erlendis,
þar sem karlmaður með minni reynslu og minna
hlutverk þurfti ekki einu sinni að biðja tvisvar um
sömu laun. Í mörg skipti hefur verið komið fram
við mig sem krakka, þó svo jafnaldra menn fái
ekki þannig viðmót. Í mörg skipti hefur ekki verið
hlustað á mig fyrr en eftir margar ítrekanir þegar
snýr að málum sem menn í kringum mig hafa
þurft að minnast einu sinni á og gengið er í málið.
Sem betur fer er þetta þó ekki alltaf svona, en
í þau ófáu skipti sem svo er heldur maður bara
ótrauður áfram með öllu sem því fylgir. Þessu
skulum við breyta núna.“
Er eitthvað sem þú hefur alltaf bak við eyrað,
í líf og starfi?
„Að vera eins sönn sjálfri mér og hægt er, og
treysta á innsæið, gera það sem hræðir mig, vita
að ekki er allt sem sýnist og halda mér á jörð-
inni. En muna að dreyma líka og stefna.“
„Þau tóku mér algjörlega opnum
örmum og maður varð einn af
fjölskyldunni. Um síðustu páska
fórum við öll saman upp í sveita-
húsið þeirra, vorum saman þar í
páskaeggjaleit og í fjölskyldu-
kósíheitum bara, sem er alls ekki
sjálfsagt. Þó það sé oftast hugsað
vel um mann í tökum þá voru
þetta alveg einstakar og per-
sónulegar viðtökur,“ segir Hera
um tengsl sín við Peter Jackson
og fjölskyldu hans.
Morgunblaðið/Hari
’Ég hef svo sannarlegalent í aðstæðum semvoru alls ekki boðlegar, þarsem fólk hefur farið yfir
strikið og algjörlega notfært
sér valdamun og aðstöðu
sína. Þetta hafa bæði verið
karlar og konur.
Borghildur Thors föðuramma:
„Hera er fyrsta barnabarnið mitt og við höfum
alla tíð verið nátengdar. Við móðuramma hennar
svona skiptum henni á milli okkar en hún átti nóg
af yndislegheitum fyrir alla, sem hún smitaði í
kringum sig.
Hún hefur alltaf komið mér til að brosa og
hlæja og veitt gleði. Ég hef trú á því að hún muni
ná langt því hún hefur alla burði til þess, hefur
mikla leikhæfileika, er metnaðargjörn og dugleg, ég myndi segja
þetta þótt ég væri ekki amma hennar.
Ég myndi segja að styrkur hennar væri fólginn í leikhæfileik-
unum og svo er hún metnaðargjörn og dugleg og vill komast
áfram í lífinu og ég hef mikla trú á henni sem leikkonu.
Ég er náttúrlega amma hennar en ég trúi að hún nái langt og
hún á það sannarlega skilið.“
Þórey Sigþórsdóttir mamma: Skemmtileg
minning:
„Ég gleymi því aldrei þegar við fórum í sumar-
bústað með fjölskyldunni þegar Hera var svona
átta ára og hún tilkynnir að hún sé með skemmti-
atriði. Okkur pabba hennar var stillt upp í áhorf-
endasætin og sýningin hófst. Þá kom í ljós að hún
var búin að vera að plotta lengi heilmikið leikrit
þar sem hún setti á svið fyrsta stefnumót okkar
pabba hennar sem var heilmikið drama. Hún hafði án þess að við
hefðum hugmynd um skrifað handrit, talað við nokkra fjölskyldu-
meðlimi og sett í hlutverkin, hún sjálf lék mig auðvitað, og leik-
stýrt þessu öllu fyrirfram. Svo var þetta leikið og var ótrúlega
fyndið og skemmtilegt. Við vorum því vön reyndar frá því hún var
pínulítil að það væru leiksýningar í gangi við öll tækifæri en þarna
náði þetta alveg nýjum hæðum. Þetta er kannski vísir að einhverju
í framtíðinni, hún hefur nú þegar þýtt sitt fyrsta leikrit, Andaðu,
sem við settum upp saman fyrr á þessu ári.“
Amma og mammma