Morgunblaðið - 21.02.2018, Síða 21

Amnesty styður viðskiptabann á
vörur sem eru framleiddar á „her-
numdu svæðunum“. Af hverju menn
halda áfram að tala um hernám 50
árum eftir að Ísrael vann Vestur-
bakkann í stríði sem arabaríkin hófu
skil ég ekki. Það er viðurkennd stað-
reynd að landamæri breytast í stríði.
Auk þess búa 1,8 milljónir araba í
Ísrael og hafa þar öll réttindi. Af
hverju mega ca. 760.000 gyðingar,
sem sumir hverjir eru upprunnir á
þessu svæði, þá ekki búa á Vestur-
bakkanum og í A-Jerúsalem?
Á ráðstefnum UN Women 2015 og
2016 var bæði árin aðeins samþykkt
ein ályktun gegn sérstöku ríki, já
einmitt gegn Ísrael. Fyrra árið hélt
nefndin um stöðu kvenna því fram
að hernám Ísraelsmanna væri það
sem íþyngdi palestínskum konum
mest og vildi m.a. meina að það væri
þeim að kenna að atvinnuþátttaka
þeirra væri aðeins 17 %, sem er
reyndar nálægt því sem gengur og
gerist í Mið-Austurlöndum og N-
Afríku. Ekkert var hins vegar
minnst á helstu kvennakúgarana,
Hamas.
Alþjóðadómstóllinn dæmdi árið
2004 að veggurinn sem Ísraelsmenn
hófu að byggja umhverfis Gaza 2003
væri ólöglegur en sjálfsmorðs-
sprengjuárásirnar sem honum er
ætlað að stöðva eru tvímælalaust
ekki löglegar samkvæmt alþjóða-
lögum. Árin 2001 og 2002 frömdu
Palestínumenn 87 slíkar árásir, 323
Ísraelsmenn létust og 590 særðust.
SÞ hafa aðeins haldið 10 neyðar-
fundi og voru 5 þeirra vegna Ísrael.
Fundur nr. 9 (ES – 9/1 1982) var
haldinn vegna þess að Ísraelsmenn
settu lög um Gólanhæðir, svæði sem
þeir höfðu ráðið yfir í 15 ár – ekkert
stríð, ekkert mannfall. Enginn
neyðarfundur var hins vegar hald-
inn vegna fjöldamorða Indónesa á
Austur Tímor, ekki vegna fjölda-
morða Rauðu khmeranna í
Kambódíu og ekki þegar Írak réðst
á Íran 1980-́88.
Mörg af stærstu blöðum heims
eru Ísrael fjandsamleg. NYT og
CNN virðast einna verst. Þau segja
aðeins hálfa söguna, hvítþvo Palest-
ínumenn og kenna Ísraelsmönnum
um allt. RÚV gerir hið sama, það
heyrði ég síðast hinn 30/1 er Friðrik
Páll Jónsson flutti erindi í þættinum
Samfélagið. Hann sagði þar frá
ungri hetju er var fangelsuð fyrir
það eitt að löðrunga ísraelskan her-
mann. Sá hinn sami „sakleysingi“
þáði heimboð Erdogans, forseta
Tyrklands, fyrir 5 árum í viðurkenn-
ingarskyni fyrir andóf (beit og lamdi
hermann) og ákærur gegn henni eru
í mörgum liðum. Hann sagði einnig
að samstaða um að viðurkenna
landamærin fyrir 6 daga stríðið
hefði verið rofin og það væri allt
Trump að kenna. Hvernig komast
menn upp með að flytja slíka vit-
leysu á RÚV?
Mér sýnist augljóst að alþjóða-
stofnanir séu afar óvilhallar Ísrael
og má vel fullyrða að umheimurinn
leggi Ísrael í einelti. Meira að segja
við sem ættum þó einna best að
skilja baráttuvilja smáþjóðar fyrir
tilveru- og sjálfsákvörðunarrétti sín-
um höfum hafnað því að Ísraels-
menn fái að ráða því hvaða borg þeir
kalli höfuðborg sína. Hvernig væri
að hætta að styðja Golíat gegn Dav-
íð?
» Stofnanir Sameinuðu
þjóðanna og fleiri
aðilar eru afar óvilhallar
Ísrael og má vel fullyrða
að umheimurinn leggi
Ísrael í einelti.
Höfundur starfar við umönnun aldr-
aðra.
UMRÆÐAN 21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 2018
Ég sit í strætis-
vagni númer 14 á leið
heim úr háskólanum á
miðvikudagseftir-
miðdegi og fylgist
með umferðinni mjak-
ast áfram Miklubraut-
ina. Ég velti fyrir mér
íslenskum almenn-
ingssamgöngum og
hugsa til nágranna-
landanna í kring.
Hvað veldur því að
Íslendingar sitja fastir í umferð-
inni löngum stundum marga daga
vikunnar? Og hvað er til ráða?
Lífsstíllinn
Ísland er smákóngasamfélag.
Það vilja allir ráða sínum málum
og mikið er lagt upp úr frelsi ein-
staklingsins og þeirri sjálfstæðis-
hugsjón sem verið hefur ráðandi í
íslensku samfélagi síðan 1944. Í
þessu samhengi gegnir einkabíll-
inn lykilhlutverki. Hann er aðal-
ferðamáti flestra landsmanna og
er orðinn ómissandi partur af
hversdagsleikanum. Að mínu mati
er einkabíllinn framlenging af
sjálfsmynd hins almenna Íslend-
ings. Flestir landsmenn fara allra
ferða sinna á einkabílnum. Í vinn-
una, í matarinnkaup, í skólann, í
leikhús, á bókasafnið, út á flugvöll
og svo mætti lengi telja. Ísland er
ofarlega í flokki þeirra ríkja í
heiminum sem eiga flest farartæki
miðað við höfðatölu. Í mörgum til-
fellum eiga íslenskar fjölskyldur
tvo til þrjá bíla. Með aukinni bíla-
eign fyllast göturnar af einkabíl-
um sem valda umferðarteppum
um alla borg og í mörgum til-
vikum er aðeins einn farþegi í
hverri bifreið.
Ég á ekki bíl. Það kann að
hljóma undarlega í eyrum flestra
landsmanna þar sem bílaeign á Ís-
landi þykir sjálfsagður hlutur en
fjölskylda mín hefur aldrei átt bíl
og ég ekki heldur. Bíllaus Íslend-
ingur er eins og hvítur gíraffi.
Ótrúlega sjaldgæfur og nánast
goðsagnakenndur. En þá gætu
margir spurt: Hvernig á maður að
komast ferða sinna ef ekki á
einkabílnum? Sannleikurinn er sá
að það eru aðrir valkostir á ferða-
mátum en einkabíll-
inn.
Almennings-
samgöngukerfið
Íslenska almenn-
ingssamgöngukerfið
er óútreiknanlegt. Í
flestum tilfellum eru
strætisvagnarnir
seinir eða of snemma
og veldur það því að
notendur þjónust-
unnar geta aldrei vit-
að hvenær vagninn á
að vera á hverri
stoppistöð. Er þetta einkar slæmt
á háannatímum en þá stíflast um-
ferðaræðar höfuðborgarsvæðisins
af einkabílum sem streyma úr
vestri í austur og svo öfugt á
morgnana. Síðan má minnast á þá
staðreynd að stakt fargjald í
strætó er 460 kr. sem fælir fólk í
burtu og ýtir undir einkabílsnotk-
unina. Sú var tíðin að stakur miði
kostaði hundraðkall en með minni
fjárframlögum til samgöngumála
og rekstrarerfiðleikum hækkaði
verðið upp úr öllu valdi. Til þess
að bæta kerfið og gera þjónustuna
skilvirkari þarf töluverða fjár-
framlagaaukningu. Þannig mætti
lækka verð í strætó á nýjan leik
og þar með hvetja íslenskan al-
menning til að notfæra sér kerfið
en staðan er sú að aðeins eldri
borgarar, öryrkjar, innflytjendur,
ferðamenn og námsmenn nota
strætó. Svo virðist sem hinum al-
menna Íslendingi finnist of mikið
mál að nota almenningssam-
göngur. Í fyrsta lagi þarf að
skipuleggja ferðina, leggja tíman-
lega af stað að heiman, ganga út á
stoppistöð, ferðast með vagninum
ákveðna vegalengd og ganga síðan
frá stoppistöðinni á áfangastað.
Það getur verið freistandi að setj-
ast við stýrið og keyra á alla
áfangastaði. Þegar litið er til um-
hverfisþáttanna eru almennings-
samgöngur mun vistvænni og
margfalt hagkvæmari kostur þó
svo að ferðatíminn geti verið að-
eins lengri. En til að ná fram
þessum breytingum í íslensku
samfélagi verður hér að verða
hugarfarsbreyting um lífsstíl og
ákveðin vitundarvakning á mik-
ilvægi umhverfisins og verndun
þess.
Lausnin er að fækka bílum á
götum borgarinnar og besta leiðin
er að ganga, hjóla, nota almenn-
ingssamgöngur eða þá nýjasta
fyrirbærið á markaðnum, Zipcar,
sem býður fólki upp á þann val-
kost að deila bíl.
Íslenska leiðin
Eftir Orra Matthías
Haraldsson » Bíllaus Íslendingur
er eins og hvítur gír-
affi. Ótrúlega sjaldgæf-
ur og nánast goðsagna-
kenndur.
Orri Matthías
Haraldsson
Höfundur er háskólanemi.
orrimatt@internet.is
Sproti með viðarfótum - ýmsir litir í boði
STOFNAÐ 1956
Bæjarlind 8–10
201 Kópavogur
s: 510 7300
www.ag.is
Sproti 405
Hönnuður Erla Sólveig Óskarsdóttir
VISTVÆNAR
BARNAVÖRUR
Kíktu á netverslun okkar
bambus.is
Borgartún 3, sími 847 1660, www.bambus.is, bambus@bambus.is
bambus.is bambus.is • Opið mánudaga og fimmtudaga frá kl. 10-14
verið svikið. Skerðing á lífeyri al-
mannatrygginga er svo mikil vegna
greiðslna úr lífeyrissjóði að það er
eins og tæpur helmingur lífeyris líf-
eyrissjóðanna hafi verið gerður upp-
tækur! Ríkið hefur ekki farið inn í
lífeyrissjóðina og hrifsað peningana
þar en útkoman er sú sama. Ríkið
tekur hlut af lífeyri aldraðra hjá
Tryggingastofnun, þ.e. hjá þeim,
sem fá greiðslur úr lífeyrissjóði.
Þessar gripdeildir verður að stöðva
og það þarf að stöðva þær strax.
Eldri borgarar hafa greitt alla sína
starfsævi í lífeyrissjóð og þeir eiga
þann lífeyri, sem þar hefur safnast
upp. Ríkisstjórnin má ekki skerða
hann. Dr. Haukur Arnþórsson segir,
að það sé verið að skerða lífeyri
aldraðra um 35 milljarða með skerð-
ingu tryggingalífeyris vegna lífeyr-
issjóðanna. Aldraðir vilja fá þessa
peninga. Þeir krefjast þess, að
skerðingin verði stöðvuð og eldri
borgarar fái greidda skuldina.
Tímabært að setja eldri
borgara í fyrsta sæti
Stjórnvöld hafa brugðist eldri
borgurum. Þau hafa níðst á þeim í
kjaramálum; skilið eldri borgara eft-
ir, þegar allir aðrir hafa fengið mikl-
ar kjarabætur. Eldri borgarar hafa
fengið hungurlús í hækkun lífeyris
þegar laun og hlunnindi annarra
hafa stórhækkað. Aldraðir og ör-
yrkjar þurftu að taka á sig mikla
kjaraskerðingu í bankahruninu og
kreppunni i kjölfarið. Aðrir, sem
tóku á sig kjaraskerðingu í krepp-
unni, hafa flestir fengið leiðréttingu
en aldraðir og öryrkjar ekki. Það er
því tímabært að hér verði breyting
á. Setjum eldri borgara í fyrsta sæti.
» Stjórnvöld hafa
brugðist eldri borg-
urum; hafa skilið þá eft-
ir, þegar allir aðrir hafa
fengið miklar kjarabæt-
ur. Aldraðir hafa fengið
hungurlús.
Höfundur er fyrrverandi borg-
arfulltrúi.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.