Verslunartíðindi - 01.09.1934, Page 24

80
VERSLUNARTÍÐINDI
in ár, og verður því ekki vikið að þeim
hér. En einokunarsinnar gerðust nú einn-
ig frumlegir og skygndust um eftir nýjum
rökum málum sínum til stuðnings. Var nú
tekið til að vitna í hagskýrslur og tilfæra
þaðan tölur, sem sýna áttu, að verslun-
arstjettin íslenska væri orðin of fjölmenn.
Reyndist þetta snjallræði mikið, því að
nú gátu ,,yfirlýstir velunnarar" verslun-
arstjettarinnar komið fram á sjónarsvið-
ið og frætt almenning á því, að tími væri
kominn til að gera það upp við sig, hvort
ekki mætti reka verslunina á hagkvæm-
ari hátt ■— og þá sjerstaklega með minna
mannhaldi. Þannig birtist, skömmu fyr-
ir þing, í einu af dagblöðum bæjarins,
grein með fyrirsögninni „Verslunarstjett-
in“. Enda þótt greinarkorn þetta sje frek-
ar ómerkilegt, þykir samt rjett að taka
það hjer lítillega til athugunar, einkum
þó vegna þess, að mikið hefir verið gert
að því undanfarið, að halda skoðunum
þeim á lofti, sem þar koma fram.
í stuttu máli fjallar greinin um það,
hvort verslunarstjettin íslenska, eða „ein
af þeim stjettum, sem ekkert framleiðir“,
eins og komist er að orði, sje ekki altof
fjölmenn. En eftir heimildum hagstof-
unnar, upplýsir greinarhöfundur, að
7,5% allra landsmanna lifi af verslun eða
af því „að úthluta vörum til 92,5% allra
meðborgara sinna“, eins og þar er
sagt.
Það kann að stafa af vangá eða
gleymsku, að greinarhöfundi hefir láðst
að geta þess, að í þeirri hundraðstölu, sem
hann upplýsir, að verslunarstjettin sje af
allri þjóðinni, er einnig talið fólk, sem at-
vinnu hefir við bankastarfsemi, við skrif-
stofustörf hjá iðnaðar-, útgerðar-, vátrygg-
ingar. eða siglingafyrirtækjum. í stuttu
máli fólk, sem á harla lítinn þátt í „að út-
hluta vörum til meðborgara sinna“.
Af ofangreindri skilgreiningu höfundar á
starfi íslensku verslunarstjettarinnar („út-
hluta vörum til meðborgara sinna“) verð-
ur heldur ekki dregin önnur ályktun en sú,
að hann haldi því fram, að það sjeu ein-
hverjir aðrir en íslendingar sjálfir, sem
annist utanríkisverslunina. Því að naumast
er hægt að tala um „vöruúthlutun til með-
borgara sinna“, þegar ísl. útflutningur er
seldur til Spánar, Englands, Þýskalands,
Danmerkur, o. s. frv. En þessi fáránlega
skoðun höfundar er í fullu samræmi við
annað í greininni.
Þá er hjer athugandi, hvernig greinar-
höfundur kemst að því, að íslenska versl-
unarstjettin sje of fjölmenn. Notar hann
þar að líkindum þá einkennilegustu rök-
semdafærslu, sem nokkurn tíma hefir sjest
á prenti á íslensku, og er hún eitthvað á
þessa leið: Af því að það þarf hjer að
meðaltali eina 5-manna fjölskyldu til að
fullnægja verslunarþörfum 13 5-manna
fjölskyldum, þá verður það að teljast of
mikið, að 7,5 % allra landsmanna starfi að
verslun!! Menn fara nú nær um það, að
1/13. og 7,5/100. sjeu ekki mjög ólíkar
stærðir — en þeir munu fáir, sem nokkra
ályktun geta af þessu dregið um rjett eða
rangt hlutfall verslunarstjettarinnar móts
við aðrar stjettir þjóðfjelags okkar.
Að þessu sinni verður hjer ekki gerð til-
raun til að dæma um það, hvort íslenska
verslunarstjettin sje of fjölmenn saman-
borið við aðrar stjettir þjóðfjelagsins.
Slíkir dómar verða að byggjast á fleiri
atriðum, en hjer er hægt að taka til
athugunar. En þó skal hjer bent á tvent,
sem greinarhöfundur hefði mátt athuga,
hefði hann af samviskusemi ætlað sjer að
svara þeirri spurningu, sem grein hans
fjallar um.
Fyrra atriðið, sem hjer skal vakin at-
hygli á, er samanburður á hlutfallsfjölda
verslunarstjetta nokkra þjóða. Sá saman-
burður leiðir í Ijós, hvort verslunarþörfum