Læknablaðið - 01.10.2017, Síða 30

430 LÆKNAblaðið 2017/103
niðurstöður úr nokkrum rannsóknum um algengi hjartabilunar
teknar saman og reyndist hlutfall HFpEF þá vera á bilinu 40-71%
af heildartilvikum með meðaltalið 54%.14 Auk þess að vera algeng-
ur sjúkdómur er hjartabilun einnig alvarlegt ástand og þrátt fyrir
framfarir í meðferð er meðaldánartíðni um 50% á fyrstu 5 árunum
eftir greiningu.9
Hér á landi hefur faraldsfræði hjartabilunar verið lítið rannsök-
uð en ítarleg skrá yfir þátttakendur í Öldrunarrannsókn Hjarta-
verndar sem lagst hafa inn á sjúkrahús vegna hjartabilunar er
haldin sem hluti af rannsókninni. Þátttakendur í Öldrunarrann-
sókninni koma upphaflega úr Reykjavíkurrannsókn Hjartavernd-
ar sem endurspeglar almennt þýði landsmanna.15 Öldrunarrann-
sóknin býður því upp á gott tækifæri til að kanna hina ýmsu
faraldsfræðilegu þætti tengda hjartabilun hjá eldra fólki á Íslandi.
Markmið þessarar rannsóknar var því að kanna algengi, nýgengi
og áhættuþætti hjartabilunar meðal eldri Íslendinga með tilliti til
bæði HFrEF og HFpEF, ásamt því að meta langtímalifun.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin náði til 5706 einstaklinga af þeim 5764 sem tóku þátt
í fyrri hluta Öldrunarrannsóknar Hjartaverndar á árunum 2002-
2006, en 58 þátttakendur höfðu ekki gefið leyfi fyrir tengingu
upplýsinga úr Öldrunarrannsókninni við sjúkrahúsgögn. Alls var
þátttökuhlutfall í Öldrunarrannsókninni 72%. Sá fyrsti þessara
5706 þátttakenda í Öldrunarrannsókninni hóf þátttöku 23.5.2002
og sá síðasti 4.1.2006. Úr Öldrunarrannsókninni voru nýttar upp-
lýsingar um kyn, aldur við komu ásamt komudegi, auk dánardags
í þeim tilfellum sem það átti við. Frá Landspítalanum var aflað
gagna úr sjúkraskrám þeirra einstaklinga sem voru hluti af þessari
rannsókn og greindust með hjartabilun frá því að þátttaka þeirra
í Öldrunarrannsókninni hófst og fram til 28.2.2010. Einungis var
notast við fyrstu hjartabilunargreiningu hvers einstaklings eftir
upphaf Öldrunarrannsóknar. Sjúkraskrárnar voru yfirfarnar af
einum höfunda (G.Þ.), og voru hjartabilunartilvikin sannreynd á
grundvelli fyrirfram ákveðinna skilmerkja Öldrunarrannsóknar-
innar fyrir hjartabilun.15 Einstaklingur þurfti að uppfylla annað
hvort tvö meiriháttar skilmerki eða eitt meiriháttar og tvö minni-
háttar skilmerki fyrir hjartabilunargreiningu. Greiningarskil-
merkin má sjá á mynd 1. Langflestir sem greindust með hjartabilun
kvörtuðu um mæði og höfðu merki um lungnabjúg á lungnamynd
og uppfylltu því bæði meiriháttar skilmerkin. Úr sjúkraskrám
fengust upplýsingar um útstreymisbrot þeirra þátttakenda sem
gengist höfðu undir hjartaómskoðun. Þeir sem mældust með út-
streymisbrot hærra eða jafnt og 50% töldust hafa HFpEF en aðrir
flokkuðust með HFrEF. Þeir sem ekki höfðu gengist undir hjarta-
ómskoðun féllu í flokk hjartabilunar án frekari skilgreiningar, til
dæmis voru í fæstum tilvikum til hjartaómskoðunargögn um þá
einstaklinga sem höfðu greinst með hjartabilun fyrir upphaf Öldr-
unarrannsóknar og því var þeim ekki skipt upp í HFrEF og HFpEF.
Þá fengust einnig upplýsingar úr sjúkraskrám um undirliggjandi
sjúkdóma þeirra þátttakenda sem greindir voru með hjartabilun
eftir að þátttaka þeirra í Öldrunarrannsókninni hófst. Að lokum
voru nýttar upplýsingar um kalkmagn í ósæðarlokum þessara
sömu þátttakenda út frá tölvusneiðmyndarannsóknum sem gerð-
ar voru í Öldrunarrannsókninni. Nánari útlistun á þessum mynd-
rannsóknum hefur verið lýst áður.16
R A N N S Ó K N
Mynd 1. Skilmerki Öldrunarrannsóknarinnar fyrir hjartabilunargreiningu.
Mynd 2. Súlurit sem sýnir
muninn á algengi hjartabilunar,
skipt niður eftir aldri við komu
í Öldrunarrannsókn og kyni
ásamt 95% öryggisbili.