Læknablaðið - 01.10.2017, Blaðsíða 31

LÆKNAblaðið 2017/103 431
Rannsóknarhópurinn
Af 5764 þátttakendum í Öldrunarrannsókn Hjartaverndar höfðu
5706 gefið leyfi fyrir notkun sinna gagna við úrvinnslu og miða
útreikningar og niðurstöður við þann fjölda. Fjöldi karla var 2419
(42,4%) og fjöldi kvenna 3287 (57,6%). Við upphaf Öldrunarrann-
sóknarinnar var aldur þátttakenda á bilinu 66 upp í 98 ár og meðal-
aldurinn var 77,0 ± 5,9 ár. Ekki var marktækur munur á meðalaldri
karla (77,0 ± 5,7 ár) og kvenna (77,0 ± 6,0 ár) við upphaf rannsóknar
(p=0,84). Einstaklingunum var skipt í 5 aldurshópa út frá aldri við
upphaf rannsóknar þ.e ≤69, 70-74, 75-79, 80-84 og ≥85 ára.
Tölfræðileg úrvinnsla
Eftirfylgnitími rannsóknarhópsins fyrir hjartabilun var reiknaður
í árum frá komudegi þeirra í Öldrunarrannsóknina til hjartabilun-
argreiningar, dánardags eða 28.2.2010 eftir því hvert átti sér stað
fyrst. Ævialgengi (lifetime prevalence) hjartabilunar var reiknað út
frá fjölda þeirra einstaklinga í rannsóknarhópnum sem greinst
höfðu með hjartabilun fyrir upphaf eftirfylgnitíma samkvæmt
sjúkraskrám. Þar sem þátttaka einstaklinganna í Öldrunarrann-
sókninni hófst á mismunandi tíma, yfir fjögurra ára tímabil, mið-
ast algengið við árið 2004. Nýgengi hjartabilunar var reiknað út
frá fjölda þeirra einstaklinga sem greindir voru með hjartabilun á
eftirfylgnitíma og höfðu ekki verið greindir með hjartabilun áður
samkvæmt sjúkraskrám. Notuð var Poisson-aðhvarfsgreining við
útreikningana. Langtímalifun þessa sama hóps var metin með að-
ferð Kaplan-Meier og samanburður á lifun hópa var gerður með
Cox-líkani þar sem leiðrétt var fyrir kyni og aldri við greiningu.
Við samanburð á lifun karla og kvenna voru notaðar lifunartöfl-
ur til að meta fjölda dauðsfalla í hjartabilunarhópi umfram það
sem er í sambærilegum hópi í almennu þýði. Því er um að ræða
hlutfallslega lifun (relative survival). Viðmiðunarupplýsingar fyr-
ir íslenskt þýði sem notaðar voru má finna á vefsíðunni http://
www.mortality.org. Samanburðurinn var gerður með Poisson-að-
hvarfsgreiningu. Að lokum voru lífslíkur þeirra sem greindir voru
með hjartabilun bornar saman við lífslíkur þeirra sem ekki voru
greindir með hjartabilun á sama aldri með svokölluðu illness-death
líkani. Eftirfylgni var frá greiningu hjartabilunar að dánardegi eða
31.03.2016 eftir því hvort átti sér stað fyrr, nema fyrir samanburð
á lifun karla og kvenna en þá miðast eftirfylgni við lok árs 2013.
Við samanburð tveggja hópa með samfelldum breytum var t-próf
notað og við samanburð með flokkabreytum var kí-kvaðrat próf
notað. Tölfræðiúrvinnsla var unnin í tölfræðiforritinu R, útgáfu
3.1.3, og Stata 13.17,18 Tölfræðileg marktekt miðast við p-gildi <0,05.
Allir þátttakendur gáfu skriflegt, upplýst samþykki. Rannsókn-
in var samþykkt af Vísindasiðanefnd (VSN: 00–063) og Persónu-
vernd (2002050228 MS/--).
Niðurstöður
Hjartabilunartilvik
Í heild voru 774 hjartabilunartilvik til skoðunar. Af þessum tilvik-
um áttu 207 sér stað fyrir eftirfylgnitímann og 567 á eftirfylgni-
tímanum. Af þessum 567 tilvikum frá eftirfylgnitímanum lágu
R A N N S Ó K N
Tafla I. Dreifing allra hjartabilunartilvika á eftirfylgnitíma eftir tegund hjartabilunar
og kyni einstaklinganna.
Tegund hjartabilunar Kyn Fjöldi (n=567)
HFrEF 214
Karlar 144 (67,3%)
Konur 70 (32,7%)
HFpEF 228
Karlar 96 (42,1%)
Konur 132 (57,9%)
Hjartabilun án frekari skilgreiningar 125
Karlar 63 (50,4%)
Konur 62 (49,6%)
HFrEF = hjartabilun með minnkuðu útstreymisbroti, HFpEF = hjartabilun með varðveittu
útstreymisbroti
Mynd 3. Súlurit sem sýnir
muninn á nýgengi allra hjarta-
bilunartilvika, skipt niður
eftir aldri við komu í Öldrunar-
rannsókn og kyni ásamt 95%
öryggisbili.