Morgunblaðið - 04.06.2018, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. JÚNÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Alþjóðlegirtoppfundirhafa ekki
verið eins spenn-
andi upp á síðkastið
og var stundum
forðum tíð. Þegar
stefndi að sigri í
heimsstyrjöldinni síðari og í
blálok hennar voru haldnir þrír
fundir þar sem endum var lok-
að. Enn skyldi reynt að setja
undir leka sem leitt gæti til
nýrrar styrjaldar eins og reynt
var í stríðslok 1918 þegar
Þjóðabandalag var stofnað.
Sameinuðu þjóðirnar urðu til
upp úr seinni styrjöldinni.
Þjóðabandalagið var misheppn-
að og einskis nýtt til að stöðva
styjaldir, enda tóku Bandaríkin
ekki þátt. Sameinuðu þjóðirnar
voru samtök sigurvegaranna
1945 og þeir fengu því neitunar-
vald yfir stærstu ákvörðunum.
En bræðralag sigurvegaranna
stóð stutt eftir að Hitler var úr
sögunni.
Stalín og arftakar hans í
Kreml voru óvinirnir í 45 ár í
köldu stríði. Bandaríkin fóru
fyrir lýðræðisríkjunum í vestri
og voru burðarbitinn, krosstré
og járnbentir útveggir virkis-
veggjanna sem útrás alheims-
kommúnismans skyldi brotna á.
Sem hann gerði.
Bandaríkin sátu áfram í önd-
vegi Nató og stóðu undir nær
öllum kostnaði. Þau gripu ófús í
taumana þegar Evrópuríkin
þorðu ekki að stöðva ófrið í bak-
garði sínum í kjölfar upplausnar
Júgóslavíu. Þó er það áfram
tuggið á hverjum leiðtogafundi
ESB af öðrum að ESB hafi
komið í veg fyrir að styrjöld
brytist út í álfunni. Enn hefur
ekki fundist maður sem veit við
hvað er átt. Flest ESB-löndin
hafa verið í Nató og Bandaríkin
voru lengst af með rúmlega 100
þúsund manns undir vopnum í
Þýskalandi. Hverjir voru það
sem ætluðu sér að efna til stór-
styrjaldar á meginlandinu, með
leyfi að spyrja.
Sovétríkin gufuðu upp án við-
hafnar og án þess að nokkur
sovétfræðingur í fínustu háskól-
um heims hafi frétt af því fyrr
en daginn eftir. Síðan hefur
nokkrum sinnum verið úrskurð-
að hver sé helsti óvinur vesturs-
ins.
Þegar þeir kepptu í kosn-
ingum árið 2012 Obama forseti
og andstæðingur hans, Mitt
Romney, fengu þeir spurningu í
kappræðum um hver væri
hættulegasti óvinur Bandaríkj-
anna á heimsvísu. Romney
sagði að það væri Rússland.
Obama flissaði yfir þessu svari
sem sýndi að Romney hefði ekki
vit á öryggismálum ríkisins. En
eftir að Rússar voru sagðir hafa
eytt milljónum dollara á Fésbók
og fengið mörg „læk“ breyttist
hljóðið. Milljónir dollara er
reyndar upphæðin
sem flokkarnir
eyða á einum eftir-
miðdegi í slíka
hluti, en samt þótti
þetta sýna að Rúss-
arnir væru hættu-
legasti óvinur
Bandaríkjanna! Búið er að vísa
fjölda sendifulltrúa frá Wash-
ington og Moskvu úr landi eins
og gert var á kaldastríðsárum.
En nú er botninn að detta úr
þessu Rússafári sem blásið var
upp til að útskýra tap Hillary og
til að reyna að bola Trump frá,
þótt réttkjörinn væri. Hitt er
annað og blasir við að Rússland
erfði það góss að vera eina veld-
ið sem getur „eytt“ Bandaríkj-
unum í gereyðingarstríði. Því
verður að taka það alvarlega.
En sé horft til hernaðarlegr-
ar og efnahagslegrar uppbygg-
ingar getur aðeins eitt ríki
skákað Bandaríkjunum í fyrir-
sjáanlegri framtíð, Kína. En í
Kína er gerð nýstárleg tilraun
til að tvinna saman kapítalisma
og kommúnisma sem eins konar
síamstvíbura. Mörgum þykir
víst að tilraunin feli í sér dauð-
ann fyrir báða. Spurningin sé
aðeins um tíma. En samhliða til-
rauninni þenst her Kína út og
einnig það hafsvæði sem Kína
gerir tilkall til og segist viðbúið
að verja með tilbúnum eyjum og
eyjaklösum sem geyma öflug
vopn af nýjustu gerð. Forsetar
Kína og Bandaríkjanna hittast
reglulega og segjast ná saman
sem er gott svo langt sem það
nær.
En fram undan eru tveir
spennandi leiðtogafundir núna.
G-7 fundur í Kanada 8.-9. júní
og fundur þeirra Trump og Kim
Jong-un í Singapúr þann 12.
júní.
Evrópuríkin telja sig missa
spón úr aski með því að Trump
efni kosningaloforð sín um að
„tæta í sundur versta milliríkja-
samning sem Bandaríkin hafa
gert“. Ríkin segjast munu halda
áfram viðskiptum við Íran þrátt
fyrir bann Bandaríkjanna.
Trump veit að þau eru ófær um
það og forystumenn viðskipta í
ESB-löndunum hafa þegar við-
urkennt að svo sé.
Og svo er það „viðskipta-
stríðið“ sem Trump hafði lofað í
kosningabaráttu sinni. Eins og
forystumenn í Evrópu benda á
þá er hættulegt að hafa óút-
reiknanlega menn við völd.
Hingað til hefur mátt reikna út
af öryggi að það síðasta sem
vandaðir, ábyrgir og „ópopúl-
ískir“ stjórnmálamenn gera er
að kíkja á kosningaloforð eftir
að kosningabaráttu lýkur. Þau
eru geymd í skúffu þar til þarf
að brúka þau á ný eftir fjögur
ár. Því má til dæmis treysta að
útreiknanlegur maður eins og
Dagur B. sé þegar búinn að
pakka sínum glærusjóum niður.
Það þarf strangheið-
arlegan mann til að
kveikja í húsi eða
svíkja kosningalof-
orð}
Færist fjör í fundi
F
ormaður þingflokks: Kæru félagar!
Við erum komin saman til þess að
ræða úrslitin í sveitarstjórnarkosn-
ingunum. Umhverfisráðherra
kemst ekki í dag, því að hann er að
undirbúa gangsetningu á kolaofninum okkar á
Bakka.
Mjög margorður þingmaður 1: Ég vil í upp-
hafi taka fram að ég veit í sjálfu sér ekki neitt um
þetta mál, vissi reyndar ekki að það hefðu verið
kosningar, en
(Hér laumaði allur þingflokkurinn, að frátöld-
um ræðumanni og einum öðrum, sér á kaffistof-
una í peruköku. Komu aftur klukkutíma síðar).
Mjög margorður þingmaður 2: og áskil mér
fullan rétt til þess að taka til máls síðar.
Forsætisráðherra: Ég vek athygli á því að í
Reykjavík er kominn fram öfgafullur komm-
únistaflokkur, sem talar um vanda fátæks fólks og þeirra
sem standa höllum fæti.
Fundarmenn ranghvolfa í sér augunum.
Þingmaður utan af landi: Áttu við þennan sértrúarhóp
sem hefur valið Malcolm tíunda sem leiðtoga sinn?
Forsætisráðherra: Úrslitin í Reykjavík sýna glöggt að
það var alrangt að allir kjósendur myndu yfirgefa okkur
eftir að við fórum í þetta ágæta og ábyrga stjórnarsamstarf.
Við höldum næstum einum af hverjum fimm sem kusu okk-
ur síðasta haust. Það sýnir hvað okkar fólk er ánægt.
Formaður þingflokks: Ég gleymdi því að heilbrigðis-
ráðherra komst ekki á fundinn, en bað mig að skila því að í
þessari viku tókst henni að koma í veg fyrir að afar fær
taugalæknir flytti heim til þess að opna einkastofu.
Fögnuður í salnum. Vel gert, kalla marg-
ir samtímis, og sumir slá saman flötum lóf-
um.
Forsætisráðherra: En nú að kosningum
loknum er ábyrgt að minnka niðurgreiðslur
skulda um þrjá milljarða. Vill einhver hefja
samtalið?
Formaður þingflokks: Kannski ættum við
að hækka barna- og vaxtabætur eða bæta kjör
öryrkja?
Dauðaþögn.
Formaður þingflokks: Grín!
Hlátrasköll.
Formaður atvinnuveganefndar: Athygli
mín hefur verið vakin á því að útgerðin berst í
bökkum, hefur ekki getað borgað nema 66
milljarða í arð undanfarin ár og ekki fjárfest
nema fyrir 54 milljarða. (Klökknar). Ég skil
ekkert hvað þessar tölur þýða, en það er ljóst að það hafa
farið meira en hundrað milljarðar út úr fyrirtækjunum
sem við verðum að bæta útgerðunum.
Það blikar á tár á mörgum brám.
Margir: Hneyksli! Bætum kjör útgerðarmanna! Hugs-
um um hag hinna hæstlaunuðu!
Formaður þingflokks: Það er sem sagt samþykkt að
færa útgerðinni þessa þrjá milljarða?
Einróma stutt.
Forsætisráðherra: Ég minni svo á kampavínsveisluna
með félögunum í kvöld.
Rödd úr salnum: Valhöll eða ráðherrabústaðurinn?
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Eignamenn allra landa – sameinist!
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Umsjónarkennarar semkenna á yngsta stigigrunnskólans þurfa aðgefa hverjum og einum
nemanda tugi einkunna eftir að svo-
kölluð hæfniviðmið tóku gildi í
grunnskólunum. Talsverð óánægja
er með þetta fyrirkomulag innan
kennarastéttarinnar, mörgum finnst
tíma sínum betur varið í önnur verk-
efni og að leiðsögn hafi skort. Þor-
gerður Laufey Diðriksdóttir, for-
maður Félags grunnskólakennara,
segir að til standi að taka upp við-
ræður um þetta við yfirvöld mennta-
mála. Ekki fáist séð að þetta fyrir-
komulag bæti nám og kennslu.
Morgunblaðið ræddi við kenn-
ara sem hefur umsjón með 3. bekk í
grunnskóla í Reykjavík. Í hans bekk
eru 19 nemendur. „Svo eru nokkrir
sem fá sérstakar umsagnir vegna
þess að þeir eru með annað námsefni
og eru því með annars konar náms-
mat sem er lagað að þeirra þörfum,“
segir kennarinn sem segir að í skól-
anum þar sem hann kennir spyrji
margir sig þeirrar spurningar til
hvers verið sé að vinna alla þessa
vinnu.
Átta ára börn fá 98 einkunnir
Spurður um hversu mikill tími
fari í að vinna námsmatið segir hann
að erfitt sé að áætla það. „En ég get
fullyrt að það er óratími. Það er hægt
að nota veturinn og forvinna sumt.
En í lok skólaársins þarf að yfirfara
það allt hvort sem er.“
Í þessum tiltekna þriðja bekk
eru gefin 28 hæfniviðmið í íslensku,
12 í stærðfræði, 11 í samfélagsfræði,
11 í upplýsinga- og tæknimennt, níu í
íþróttum og samtals 21 í verklegum
greinum. Að auki er gefin loka-
einkunn í hverri grein og þetta eru
samtals 98 einkunnir á hvert barn.
Áðurnefndur kennari kennir allar
bóklegar greinar, sem eru þær fjórar
fyrstnefndu og þarf því að gefa
hverjum og einum af sínum 19 nem-
endum 62 einkunnir, auk loka-
einkunnar í hverri námsgrein, 66 ein-
kunnir fyrir hvern og einn.
Kennarinn þarf því að gefa samtals
1.254 einkunnir.
Hæfniviðmiðum hvers nemanda
fjölgar svo eftir því sem hann eldist
og fer í fleiri námsgreinar. Upphaf-
lega stóð til að þetta fyrirkomulag
tæki gildi 2015 en var síðan seinkað
til 2016. Skólar eru mislangt á veg
komnir með að vinna samkvæmt
þessu en þeir hafa ekki val þar sem
þetta er samkvæmt aðalnámskrá
grunnskóla.
Þorgerður segir að margir inn-
an kennarastéttarinnar séu hugsi yf-
ir framsetningu námsmatsins og
þeirri miklu vinnu sem kennarar
þurfi að leggja á sig í því. „Þetta
námsmat átti að gefa betri sýn á
stöðu nemandans, en það virðist ekki
ná að gera það. Svo virðist sem for-
eldrar séu litlu betur settir með að
átta sig á stöðu barna sinna.“
Vilja funda um málið
Að mati Þorgerðar er þetta
fyrirkomulag, að hluta hverja náms-
grein niður í einingar, gríðarlega
mikil vinna fyrir kennara. „Auðvitað
hefur þetta marga kosti, t.d. hefur
farið fram mikil og góð umræða um
námsmat og það er mjög dýrmætt að
ræða um faglega þætti starfsins.
Námsmat er stór hluti af vinnu kenn-
arans, það er hluti af fagmennsku
okkar og tæki til að sjá hvernig við
stöndum okkur. En framsetningin í
þessu fyrirkomulagi er of flókin.“
Að sögn Þorgerðar felst í þessu
sameiginlegt námsmat fyrir allar
list- og verkgreinar. „Þetta eru afar
ólíkar greinar, þarna er t.d. verið að
setja íþróttir og sund í eina loka-
einkunn og heimilisfræði og smíði í
aðra sameiginlega lokaeinkunn. Það
er óásættanlegt í ljósi þess að svo oft
er talað um að hefja þessar greinar
til virðingar.“
Þorgerður segir að vissulega
geti kennarar unnið hluta námsmats-
ins samhliða kennslunni. En það
þurfi síðan að endurskoða um vorið
því staða nemenda geti breyst tals-
vert yfir skólaárið. Ályktað var um
námsmatið á síðasta aðalfundi FG og
Þorgerður segir að til standi að ræða
það á vettvangi Menntamálaráðu-
neytisins. „Það er svo spurning um
hvort það verði sátt um að hafa þetta
öðruvísi til framtíðar,“ segir hún.
Margrét Lilja Pálsdóttir er um-
sjónarkennari í 2. bekk í Öldutúns-
skóla í Hafnarfirði. Hún segir að
talsverð umræða hafi verið um
námsmatið meðal grunnskólakenn-
ara, þessu fylgi mikil vinna og að
fæstir kennarar nái að inna hana af
hendi innan þess vinnuramma sem
þeim er settur.
Hún skráir 35 hæfnimiðmið hjá
hverjum og einum nemanda sínum
og að auki lokaeinkunn í hverri
námsgrein. „Við höfum spurt okkur
að því hvort kennslan hafi orðið betri
eftir að þessi hæfniviðmið komu,
hvort nemendur séu að ná betri ár-
angri og hvort námsmatið sé með
skýrari hætti. Ég get ekki séð það og
er ekki að sjá að þetta gefi skýrari
mynd af stöðu nemendanna.“
Hvert átta ára barn
fær 98 einkunnir
Morgunblaðið/Eggert
Í skólanum Eftir að nýtt námsmatskerfi var tekið upp, svokölluð hæfni-
viðmið, fær hver grunnskólanemandi miklu fleiri einkunnir en áður.