Ljósmæðrablaðið - 01.06.2013, Blaðsíða 7

7Ljósmæðrablaðið - júní 2013
R I T R Ý N D G R E I N
ÚTDRÁTTUR
Rannsóknir hafa sýnt að brjóstagjöf
er heilsu og þroska barna mikilvæg.
Fræðsla og stuðningur við konur sem
gefa brjóst getur haft áhrif á framvindu
brjóstagjafar, sjálfsmynd mæðra og
reynslu þeirra af brjóstagjöf. Tilgangur
rannsóknar var að skoða viðhorf mæðra
til fræðslu um brjóstagjöf og samskipti
þeirra við fagaðila. Eigindleg hálfstöð-
luð viðtöl voru tekin við fjórtán mæður
með reynslu af brjóstagjöf á 21. öldinni.
Mæður með sem breytilegasta reynslu af
brjóstagjöf voru fengnar til þátttöku með
snjóboltaúrtaki. Viðtölin voru skráð og
þemagreind. Meginþemu voru vettvangur
fræðslunnar, innihald hennar og fram-
setning, viðhorf og viðmót fræðsluaðila,
áreiðanleiki þekkingar, stuðningur og
vellíðan móður. Fræðsla um brjóstagjöf
var talin mikilvæg en þótti einkennast
um of af vandlætingu í garð mæðra sem
ekki gáfu brjóst í samræmi við ráðgjöf.
Vissar mótsagnir einkenndu fræðsl-
una og ósamræmi var á upplýsingagjöf.
Fræðslu um brjóstagjöf á meðgöngunni
skorti og sumar mæður töldu upplýsingar
ljósmæðra um hana ekki alltaf áreiðan-
legar. Mæður kunnu að meta fræðslu sem
einkenndist af virðingu og gagnkvæmu
trausti, opinskáum umræðum um mögu-
lega erfiðleika, sem og samræmdum og
hagnýtum upplýsingum og ráðum, meðal
annars um notkun þurrmjólkur. Gagnlegt
væri að rannsaka frekar viðhorf mæðra
til gæða brjóstamjólkur og áreiðanleika
veittrar fræðslu sem og viðhorf einstakra
faghópa til mikilvægis brjóstagjafar,
gæða brjóstamjólkur og ákjósanlegrar
lengdar brjóstagjafar.
Lykilorð: brjóstagjöf, brjóstamjólk,
fræðsla, samskipti, mannfræði.
ABSTRACT
Research confirms that breastfeed-
ing is important for the physical and
cognitive development of children.
Counselling and support for women
who breastfeed may influence their lact-
ation, self-image and breastfeeding
experiences. The aim of the research was
to examine mothers views on breastfeed-
ing information and counselling and their
interactions with health professionals.
Fourteen mothers with breastfeeding
experience from the first decade of the
21st century were interviewed. Mothers
with varied experience of breastfeed-
ing were recruited for participation by
snowball sampling. The interviews were
recorded and through thematic analysis
following themes were identified: setting,
content and form of counselling, attitude
and interface of counsellors, reliabil-
ity of knowledge, support and mother’s
wellbeing. Mothers appreciated brea-
astfeeding conselling and considered it
important for successful breastfeeding,
however indignation towards mothers
who experienced difficulties in breast-
feeding was noted. Some contradict-
ions characterised the counselling and
information given was not always seen as
coherent. Counselling during pregnancy
was lacking and some of the mothers
argued that the information given by the
midwives was not always reliable. The
mothers emphasized counselling that was
given in a respectful manner and in an
athmosphere of trust. They wanted honest
and open conversations about eventual
difficulties and recommendations should
be consistent and useful, and include
information about the use of breastmilk
substitute. Further research on the views
of mothers towards breast milk quality
and reliability of breastfeeding lectures
and counselling would be valuable, as
much as reasearch on the views of indi-
vidual professions on the importance of
breastfeeding, breast milk quality and the
optimal duration of lactation.
Keywords: breastfeeding, breast milk,
education/information, communication,
anthropology.
INNGANGUR
Þótt konum sé líffræðilega gefið að
framleiða brjóstamjólk er brjóstagjöf og
viðhorf til hennar breytileg. Ákvörðun um
að gefa brjóst er ekki einhliða persónulegt
val kvenna um næringu ungbarns heldur
hafa félags-, efnahags- og menningarlegar
aðstæður áhrif á þá ákvörðun (Maher,
1992; Tully og Ball, 2013) og kerfislægir
þættir eins og aðgangur að fræðslu um
brjóstagjöf (Blum, 1999; McKinley og
Hyde, 2004). Félags- og menningarlegar
aðstæður hafa afgerandi þýðingu fyrir
hvort, hvernig og hversu lengi brjóstagjöf
er stunduð (Maher, 1992).
Ráðleggingar til íslenskra kvenna um
brjóstagjöf hafa verið breytilegar í tímans
Viðhorf mæðra til fræðslu og
ráðgjafar um brjóstagjöf:
Eigindleg viðtalsrannsókn í mannfræði
Jónína Einarsdóttir
mannfræðingur, PhD,
prófessor við Félags- og mannvísindadeild
Háskóla Íslands.
Elín Ösp Gísladóttir
mannfræðingur, MA
RANNSÓKN Fyrirspurnir
Elín Ösp Gísladóttir
eog10@hi.is