Morgunblaðið - 16.10.2018, Side 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTÓBER 2018
Litríkur Hjólreiðamaðurinn kýs að vera í stíl við haustið sem er einkar litfagur árstími.
Eggert
Við þekkjum flest
söguna af ridd-
aranum hugumpr-
úða frá La Mansa,
Don Kíkóta, sem
lagði upp í ferð til
þess að breyta heim-
inum með þjón sinn
Sansjó Pansa sér við
hlið. Don Kíkóti
tókst á við vindmyll-
ur sem í hans huga
voru ógnvænleg tröll og rollur
sem óvígur óvinaher. Mér datt í
hug sagan góðkunna þar sem
mér og félögum mínum í Sjó-
mannafélagi Íslands (SÍ) er lýst
sem samansúrruðum valdagráð-
ugum smákóngum sem geri allt
til að halda völdum og ólíklegt
talið að ég láti af formennsku
„þegjandi og hljóðalaust“. Ég lít
hvorki á mig sem gráðugt tröll
né meinlausa rollu þó að ég hafi
alist upp á gúmmískóm í Kópa-
vogi. Ég vil því upplýsa að ég læt
af störfum sem formaður Sjó-
mannafélags Íslands þegar minn
formannstími er liðinn í desem-
ber 2019. Ég verð því ekki í kjöri
í kosningum í haust.
Ekki virt svars?
Það er Heiðveig María Ein-
arsdóttir, sjómaður á Engey RE,
sem gefur okkur félögum þessar
miður fallegu einkunnir. Heið-
veig María hefur boðað framboð
til formanns Sjómannafélags Ís-
lands. Ég fagna áhuga hennar og
dáist að einbeittum vilja. Hún,
kannski skiljanlega, færir í stíl-
inn til þess að vekja áhuga fjöl-
miðla. Það er hluti leiksins. En
ásakanir um valdagræðgi eru
vondar en jafnvel vont versnar.
Heiðveig María segir að við vilj-
um losa okkur við hana með
„klækjum og fantaskap“.
Heiðveig María segir að for-
ysta SÍ hafi falsað fundargerðir
til þess að koma í veg fyrir fram-
boð hennar. Það er alvarleg
ásökun sem við hvorki getum né
munum sitja undir. Í viðtali við
Vísi 2. október síðastliðinn
kveðst Heiðveig María hafa hinn
þýðusamband Íslands. Síðan
hafa sjómenn víðs vegar um
landið sem og í Herjólfi og Baldri
gengið til liðs við SÍ. Fyrir eru
sjómenn á fiskiskipum, far-
skipum, varðskipum og hafrann-
sóknaskipum. Sjómannafélag Ís-
lands hefur á þessari öld breyst
úr félagi sem gætt hefur hags-
muna reykvískra sjómanna til
sjómanna vítt og breitt um Ís-
land.
Í fréttaskýringu síðastliðinn
laugardag, 13. október, fjallaði
Morgunblaðið um viðræður um
sameiningu Sjómannafélags Ís-
lands, Sjómanna- og vélstjóra-
félags Grindavíkur, Sjómanna-
félags Eyjafjarðar,
Sjómannafélags Hafnarfjarðar
og Sjómannafélagsins Jötuns í
Vestmannaeyjum. Morgunblaðið
hafði þá eftir Bergi gjaldkera:
„Umræðan er ekki ný en núna er
landslagið þannig að þetta getur
orðið að veruleika.“ Jafnframt
kvað Bergur að hugmyndin væri
að fá nýtt blóð til forystu og þá
helst starfandi sjómann en ekki
einn af núverandi formönnum fé-
laganna fimm. Vart getur þetta
talist til valdagræðgi núverandi
forystu félaganna sem eiga í við-
ræðum um sameiningu.
Ari fróði mælti forðum: „… þá
er skylt að hafa það heldur, er
sannara reynist.“ Fylgjum þessu
góða ráði hins mikla spekings og
sagnaritara fremur en slag við
vindmyllur og rollur. Glíma okk-
ar við útgerðir og harðskeytta
útgerðarmenn verðskuldar alla
okkar athygli.
24. maí í vor sent
spurningar um
framboð, kjör-
gengi, lista yfir fé-
laga og ársreikn-
inga til Sjómanna-
félagsins en „ekki
verið virt svars“ og
bætir við að hún
eigi í höggi við
mafíu. Af þessu til-
efni er rétt að upp-
lýsa að Heiðveig
María kom til
fundar við Berg
Þorkelsson, gjaldkera félagsins,
tveimur dögum eftir að hún hafði
sent spurningar sínar. Hinn 26.
maí leitaðist Bergur við að svara
spurningum hennar á skrifstofu
Sjómannafélags Íslands.
Klikkaðar tilraunir
til sameiningar?
Á Vísi hinn 11. október sakar
Heiðveig María okkur um að
kynna „… klikkaðar tilraunir um
sameiningu. Sem sé ekki samein-
ing heldur stofnun nýs félags.“
Heiðveig María á ekki orð til
þess að lýsa „aðförunum gegn
sér“. Af þessu tilefni er rétt að
upplýsa að Heiðveig María hafði
þremur dögum áður í færslu á
Facebook eignað sjálfri sér hug-
mynd að sameiningu SÍ við sjó-
menn við Eyjafjörð, í Eyjum og
Grindvík: „Ég viðraði þessa hug-
mynd við formenn nokkurra sjó-
mannafélaga í seinasta verkfalli
og það gleður hjarta mitt að sjá
að ég hafi ekki talað fyrir daufum
eyrum heldur að menn hafi tekið
til við að skoða málið og sett það í
farveg sem er í dag að skila ár-
angri,“ skrifaði Heiðveig. Já, sæl.
Sameiningar og viðræður
Í aldarbyrjun hófst ferli sam-
einingar sem enn stendur yfir og
segir frá í 100 ára sögu Sjó-
mannafélagsins, Frjálsir menn
þegar aldir renna. Hásetafélag
Reykjavíkur, sem stofnað var
1915 og varð nokkrum árum síð-
ar Sjómannafélag Reykjavíkur,
sameinaðist Matsveinafélagi Ís-
lands árið 2007. Nafni félagsins
var breytt í Sjómannafélag Ís-
lands sem sagði skilið við Al-
Eftir Jónas
Garðarsson » Ari fróði mælti:
„þá er skylt að
hafa það heldur, er
sannara reynist“.
Fylgjum ráði hins
mikla sagnaritara
fremur en slag við
vindmyllur og rollur.
Jónas Garðarsson
Höfundur er formaður
Sjómannafélags Íslands.
jonas@sjomenn.is
Hvorki gráðugt tröll
né meinlaus rolla
Viðræður í uppnámi
Í byrjun árs 2018 hófust við-
ræður milli Samtaka fyrirtækja í
velferðarþjónustu, Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga og Sjúkra-
trygginga Íslands um gerð
rammasamnings fyrir þjónustu í
dagdvalarrýmum, en slíkur
samningur hefur ekki verið gerð-
ur áður. Í viðræðunum hefur
komið fram að það vantar að lág-
marki 30% hækkun á núverandi
daggjald til að rekstur almennra
dagdvalarrýma gangi upp fjár-
hagslega. Þegar þessar upplýsingar komu
fram fóru viðræðurnar í uppnám og ekki hefur
verið haldinn formlegur samningafundur síðan
í lok mars.
Áframhaldandi niðurskurður boðaður
Þrátt fyrir boðaða aukningu á framlögum til
heilbrigðiskerfisins í framlögðu fjárlaga-
frumvarpi fyrir árið 2019 og boðaða fjölgun
dagdvalarrýma, er ekki hægt að lesa frum-
varpsdrögin á annan hátt en þann að rík-
isstjórnin boði áframhaldandi niðurskurð á
greiðslum til reksturs dagdvalarrýma. Sam-
kvæmt fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar er
einnig ætlunin að skerða greiðslurnar enn
frekar árin 2020 og 2021, að minnsta kosti.
Standi þessi ákvörðun ríkisstjórnar í með-
förum Alþingis í umræðum um fjárlaga-
frumvarpið verður niðurskurðurinn meiri árin
2020 og 2021 heldur en á yfirstandandi ári og
fyrirsjáanlegur er á næsta ári.
Vandinn vex ár frá ári
Í dag bíða vel á annað hundrað aldraðir með
gilt færni- og heilsufarsmat fyrir hjúkr-
unarrými eftir plássi. Því miður er stór hluti
þeirra fastur í legurými á Landspítalanum
vegna þess að heppileg úrræði vantar. Þessir
einstaklingar eru of veikir til að geta búið einir
heima og komast heldur ekki á hjúkrunar-
heimili vegna skorts á hjúkrunarrýmum. Við
sem störfum í velferðarþjónustu við aldraða
höfum miklar áhyggjur af stöðu mála. Á með-
an þjónustuþegum öldrunarþjónustunnar
fjölgar um 2% á hverju einasta ári fjölgar ekki
viðeigandi úrræðum. Of fá hjúkrunarrými eru
byggð og öðrum úrræðum fjölgar lítið. Á með-
an vex vandinn með hverju árinu sem líður
með miklum óþægindum fyrir aldraða, veika
og aðstandendur þeirra, en einnig óþarfa til-
kostnaði fyrir ríkissjóð. Dagdvalir eru hlut-
fallslega ódýrt úrræði sem gera öldruðum
kleift að búa lengur á eigin heimili.
Á endanum er hagkvæmur sparnaður
Í dagdvölum er veitt margvísleg ein-
staklingshæfð þjónusta, þar fer einnig fram
þjálfun og endurhæfing. Saman geta þessir
þættir seinkað þörf fyrir hjúkrunarrými en
einnig flýtt fyrir útskrift af sjúkrahúsi og
dregið úr tíðni sjúkrahúsinnlagna. Þeim sem
þurfa á þjónustu dagdvala að halda mun halda
áfram að fjölga. Það er því skrýtin forgangs-
röðun hjá stjórnvöldum að vega að rekstri
dagdvala og óneitanlega vakna þær spurn-
ingar hvort dagdvalirnar hafi gleymst í fjár-
lagafrumvarpinu eða hvort ætlunin sé hrein-
lega að leggja þær niður? Það er gríðarlega
mikilvægt að stjórnvöld skýri þessa illskilj-
anlegu stefnu sem birtist í fjárlagafrumvarp-
inu. Það er ekki sanngjarnt að ríkisvaldið
krefjist þjónustu fyrir verð sem er sannanlega
undir kostnaðarverði. Samtök fyrirtækja í vel-
ferðarþjónustu fara fram á gegnsæja verð-
lagningu og sanngjarnt verð fyrir dagdval-
arþjónustu sem hefur í senn í för með sér
þjóðhagslegan ávinning og ekki síður aukin
lífsgæði fyrir þá sem njóta þjónustunnar, sem
er jú mikilvægasta atriðið.
Eftir Pétur Magnússon » Við sem störfum í velferð-
arþjónustu við aldraða
höfum miklar áhyggjur af
stöðu mála ... Of fá hjúkr-
unarrými eru byggð og
öðrum úrræðum fjölgar lítið.
Höfundur er formaður Samtaka
fyrirtækja í velferðarþjónustu.
petur.magnusson@hrafnista.is
Gleymdust dagdvalirnar eða
er ætlunin að leggja þær niður?
Dagdvalir eru stuðningsúrræði
við þá sem að staðaldri þurfa eft-
irlit og umsjá til að geta búið
áfram heima og mikilvægur val-
kostur í þjónustu við aldraða.
Dagdvalir eru ætlaðar ein-
staklingum 67 ára og eldri en
einnig í sértækum tilvikum yngri
einstaklingum eða ákveðnum
hópum. Þjónustuþegar koma að
morgni og fara heim aftur síðdeg-
is og sækja þjónustuna ýmist
daglega eða tiltekna daga í viku. Í
dagdvölum er lögð áhersla á að efla líkamlega
og andlega færni ásamt því að rjúfa félagslega
einangrun sem margir upplifa á efri árum.
Einnig eru til endurhæfingardagdvalir þar
sem fram fer markviss endurhæfing eftir veik-
indi eða slys.
Mikilvæg forvörn
Aukið framboð og notkun dagdvalarrýma
sem í boði eru í flestum sveitarfélögum lands-
ins og eru aðallega rekin af sveitarfélögunum
sjálfum en einnig af hjúkrunarheimilum eða
félagasamtökum, getur bætt lífsgæði verulega
og í mörgum tilvikum dregið úr tíðni innlagna
á sjúkrahús. Má því segja að þjónusta dagdval-
arrýma sé ákveðin forvörn sem viðhaldi heilsu,
bæti lífsgæði og geri öldruðum kleift að búa
lengur á eigin heimili.
Pétur Magnússon