Morgunblaðið - 31.10.2018, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. OKTÓBER 2018
Bamix töfrasproti
Verð 29.900 kr.
laugavegi 47 www.kokka.is kokka@kokka.is
Veður víða um heim 30.10., kl. 18.00
Reykjavík 2 skýjað
Akureyri 0 skýjað
Nuuk -6 heiðskírt
Þórshöfn 7 rigning
Ósló 2 rigning
Kaupmannahöfn 12 heiðskírt
Stokkhólmur 7 skúrir
Helsinki 3 alskýjað
Lúxemborg 5 rigning
Brussel 8 rigning
Dublin 8 skýjað
Glasgow 8 rigning
London 8 skýjað
París 10 skýjað
Amsterdam 4 súld
Hamborg 9 léttskýjað
Berlín 13 heiðskírt
Vín 16 heiðskírt
Moskva 0 heiðskírt
Algarve 15 léttskýjað
Madríd 8 rigning
Barcelona 15 léttskýjað
Mallorca 18 léttskýjað
Róm 16 rigning
Aþena 20 léttskýjað
Winnipeg 5 skýjað
Montreal 3 skýjað
New York 10 heiðskírt
Chicago 12 léttskýjað
Orlando 25 heiðskírt
 31. október Sólarupprás Sólsetur
REYKJAVÍK 9:09 17:15
ÍSAFJÖRÐUR 9:26 17:08
SIGLUFJÖRÐUR 9:09 16:51
DJÚPIVOGUR 8:41 16:42
VEÐUR KL. 12 Í DAG
Á fimmtudag Norðan og norðvestan 5-13 m/s og
slydda eða snjókoma N-lands, en hægari S-til.
Á föstudag Vaxandi norðlæg átt með éljum fyrir
norðan, en bjart sunnan heiða. Kólnandi veður.
Norðaustlæg átt, víða 5-13 m/s, en hvassviðri með SA-ströndinni. Lítilsháttar rigning eða snjó-
koma, en úrkomulítið vestantil. Hiti 0 til 6 stig að deginum, hlýjast sunnantil.
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Fólk vill einfaldlega að athöfnin og
veitingar í henni endurspegli líf
sitt,“ segir Elín Sigrún Jónsdóttir,
framkvæmdastjóri Útfararstofu
kirkjugarðanna.
Á fræðslufundi Útfararstofu
kirkjugarðanna, sem haldinn var
síðdegis í gær, kom fram að útfarir
og erfidrykkjur hafa tekið nokkrum
breytingum hér á landi síðustu ár.
Segir Elín að æ fleiri komi á fund
starfsmanna stofunnar og láti skrá
sinn hinsta vilja. Óskirnar verði sí-
fellt fjölbreyttari.
„Það er algengt að fólk hringi til
okkar og segi: „Ég er með mjög
skrítna spurningu.“ Við svörum
jafnan að við séum öllu vön og
reynslan væri að skrítnar spurning-
ar væru spurningar sem margir
spyrðu,“ segir Elín. Dæmi um
spurningar sem borist hafa eru: Má
ég hafa hundinn minn með mér? Er
til svört kista? Hvað kostar útför?
Hvað þarf ég að eiga mikið inni á
bankabókinni minni? Má konan mín
geyma duftkerið mitt heima í stofu,
þar til hún fer? Má ég hafa með mér
Arsenalrúmfötin mín?
„Auðvitað fer þetta svolítið eftir
aldri. Útfarir eru mismunandi eftir
því hvort viðkom-
andi var tvítugur
eða níræður. En
það er staðreynd
að sumir kjósa
frekar að boðið sé
upp á kampavín
heldur en rjóma-
tertur. Þá er lagt
meira í sálma-
skrárnar heldur
en var. Það er
líka sérstakt að við Íslendingar
leggjum mikið upp úr tónlistinni við
útfarir. Hver útför er eins og tón-
leikar, það tíðkast ekki í nágranna-
löndunum. Reyndar erum við sér á
báti hvað útfarir varðar því hér
sækja að meðaltali 150-200 manns
hverja útför en í Stokkhólmi eru
þetta sjaldnast fleiri en 25 manns.
Útfarir þar eru eins og kistulagn-
ingar hér, aðeins þeir nánustu eru
viðstaddir. Við höfum mikla sér-
stöðu hvað útfarir varðar. Prestar
leggja meira í minningarorð og
meira er lagt í tónlistina.“
Elín segir að athyglisvert sé að
bálförum fjölgi sífellt hér á landi.
Nú eru yfir 50% allra útfara á höf-
uðborgarsvæðinu bálfarir og nálg-
umst við þar með nágrannalöndin
þar sem vart þekkist annað en bál-
farir í borgum.
Þá vekur nokkra athygli að mikil
fjölgun er á útförum sem fara fram í
kyrrþey. Voru þær 2% allra útfara á
landinu árið 2010 en hlutfallið var
komið upp í 12% í fyrra. „Þetta er
gríðarleg aukning og merkileg þró-
un. Við spyrjum okkur hvort þetta
sé hógværð eða ótti við að erfi-
drykkjan reynist dýr fyrir ástvini.
Oft er það kannski hvort tveggja.“
„Má ég hafa hundinn minn með mér?“
 Fjölbreyttari útfarir og erfidrykkjur en áður  Sumir vilja kveðja með kampavíni í stað rjómatertna
 Sífellt fleiri láta skrá sinn hinsta vilja  Útförum í kyrrþey fjölgar mikið  Bálförum fjölgar einnig
Óskir Íslendinga um eigin útför
H
ei
m
ild
: Ú
tf
ar
ar
st
of
a
ki
rk
ju
ga
rð
an
na
75% vilja bálför
70% vilja að
útförin fari fram
í tiltekinni kirkju
36% vilja að útförin fari
fram í kyrrþey
2% allra útfara á
Íslandi fóru fram í
kyrrþey árið 2010
Yfir
50%
útfara á höfuð-
borgarsvæðinu
eru bálfarir
12% árið 2017
35% vilja íslenska
fánann yfir kistu sína
20% vilja ekki
að kista þeirra verði
borin út úr kirkjunni
66% vilja hvíla í eigin fötum
Elín Sigrún
Jónsdóttir
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Það er alveg ljóst að þetta var
neyðarúrræði, þessi niðurstaða
stjórnar Brynju. Þetta er ekki gert
nema af því að það var engin önnur
leið fær. En þetta er sorgleg nið-
urstaða og harmafregn fyrir gríð-
arlegan fjölda fólks,“ segir Þuríður
Harpa Sigurðardóttir, formaður
Öryrkjabandalags Íslands.
Tilkynnt var í byrjun vikunnar á
vef Brynju, hússjóðs öryrkja, að
vegna gríðarlegrar fjölgunar um-
sókna væri nú lokað fyrir nýjar
umsóknir. Greint var frá því að 600
umsækjendur væru á biðlista eftir
leiguíbúðum og útilokað væri að
nýjar umsóknir yrðu afgreiddar á
næstu árum. Brynja hefur um 800
íbúðir á sínum snærum og afgreið-
ir allt að 50 manns á ári hverju.
Biðlistinn hefur þrefaldast á und-
anförnum fjórum árum. „Með mót-
töku nýrra umsókna væri einungis
verið að viðhalda óraunhæfum
væntingum og beina athygli frá því
neyðarástandi sem uppi er í hús-
næðismálum öryrkja,“ sagði á vef
Brynju. Garðar Sverrisson, stjórn-
arformaður Brynju, upplýsti í
fréttum RÚV að það tæki upp und-
ir tíu ár ef það ætti að greiða úr
vanda allra.
Þuríður Harpa segir í samtali
við Morgunblað-
ið að vandi hús-
sjóðsins hafi ver-
ið til staðar
árum saman en
nú sé nóg komið.
„Ég myndi telja
að ríki og sveit-
arfélög ættu nú
að setjast niður
og hugsa alvar-
lega um það
hvernig þau ætla að lagfæra þessa
hluti. Þessir stofnstyrkir til bygg-
ingar húsnæðis eru til dæmis
þannig úr garði gerðir að þeir nýt-
ast ekki til bygginga fyrir fólk sem
notast við hjólastóla.“
Öryrkjar geta ekki leigt
á almennum markaði
Þegar Þuríður er spurð hvaða
úrræði bjóðist öryrkjum sem ekki
komist að hjá Brynju er hún fljót
til svars: „Engin önnur en fé-
lagslegt húsnæði. Öryrkjar eru
ekki það fólk sem hefur efni á að
leigja á almennum markaði í dag.
Þetta setur bara meiri pressu á
sveitarfélögin varðandi félagslegt
húsnæði. Ef þetta fólk kemst ekki
að þar er það bara í vondum mál-
um. Ég ætla að vona að leyst verði
úr þessu svo við sjáum ekki fram á
tjaldbúðir öryrkja á opnum svæð-
um borgarinnar og sveitarfélaga.“
„Setur pressu
á sveitarfélögin“
 Húsnæðismál öryrkja í ólestri
Þuríður Harpa
Sigurðardóttir
Íslendingar vinna lengri vinnuviku en
flestir aðrir og er starfsævi Íslend-
inga sú lengsta í Evrópu. Íslenskir
karlar eru t.d. rúmum áratug eða að
jafnaði ellefu árum lengur á vinnu-
markaði en karlar í ESB að meðaltali
og íslenskar konur tæplega tólf árum
lengur en kynsystur þeirra í aðildar-
löndum Evrópusambandsins. Á þetta
er bent í umfjöllun í nýútkomnu
Efnahagsyfirliti VR.
Fram kemur að vinnuvikan er um
fimm tímum lengri á Íslandi en á hin-
um löndunum á Norðurlöndum og er
þá átt við hefðbundinn vinnutíma sem
er án neysluhléa og án tíma sem varið
er í keyrslu til og frá vinnu.
Jafnframt er í Efnahagsyfirliti VR
lagt mat á hvað hver einstaklingur
má búast við að verja mörgum árum
ævi sinnar í vinnu.
Yfir þriðjungur ellilífeyrisþega
starfandi hér á landi
,,Flestir Íslendingar byrja að vinna
á sumrin sem unglingar og margir
vinna með skóla. Þá er einnig þekkt
að Íslendingar halda margir áfram að
vinna eftir að taka lífeyris hefst. Sam-
kvæmt tölum Hagstofu Evrópusam-
bandsins er yfir þriðjungur ellilífeyr-
isþega starfandi á Íslandi. Tæpur
helmingur segist halda áfram að
vinna til að hafa nægar tekjur en um
40% segjast halda áfram að vinna
vegna ánægju í starfi, segir í umfjöll-
un VR.
Þetta þýðir að því er fram kemur í
greininni að hvergi í Evrópu vinnur
fólk jafn stóran hluta ævinnar og á Ís-
landi.
„Íslenskir karlar eru 10,5 árum
lengur í vinnu en karlar í Evrópusam-
bandslöndum að meðaltali. Þá er
starfsævi íslenskra karla um átta ár-
um lengri en karla í hinum löndunum
á Norðurlöndum. Íslenskar konur
eru tæplega 12 árum lengur á vinnu-
markaði en konur í Evrópusam-
bandslöndum. Í samanburði við hin
löndin á Norðurlöndum eru íslenskar
konur tæplega sjö árum lengur á
vinnumarkaði en konur á hinum lönd-
unum á Norðurlöndum,“ segir þar
einnig.
Bent er á að vænt starfsævi ís-
lenskra karla er 48,8 ár. Það veki at-
hygli að íslenskar konur eyða fleiri
árum ævi sinnar í vinnu, eða 45,2 ár-
um, en þeir karlar sem vinna lengst
að íslenskum karlmönnum undan-
skildum. „Karlar frá Sviss eru á
vinnumarkaði 44,9 ár að meðaltali og
raðast beint á eftir íslenskum körlum,
og á eftir íslenskum konum.“
omfr@mbl.is
Starfsævin 11 árum lengri
 Íslenskar konur eru tæplega sjö árum lengur á vinnu-
markaði en konur á hinum löndunum á Norðurlöndum
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Við störf Íslenskir karlar eru að jafnaði 48,8 ár á vinnumarkaði og eru 10,5
árum lengur í vinnu en karlar í ESB-löndum skv. Efnahagsyfirliti VR.