Morgunblaðið - 02.11.2018, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2018
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Veiðar á landsel í grennd við ósa laxveiðiá
verða teknar til umræðu á vettvangi Lands-
sambands veiðifélaga, að sögn Jóns Helga
Björnssonar, formanns sambandsins. „Það er
eðlilegt að við ræðum í okkar röðum um sel-
veiðar og stöðu stofnsins. Fjöldi landsela hef-
ur verið á niðurleið og ég tel þá eðlilegt að
menn hlífi þessum stofni við veiðum,“ segir
Jón Helgi.
Stofn landsels hefur hrunið um 77% hér við
land frá 1980 og eru ástæður þess taldar vera
af ýmsum toga. Selveiði við veiðiár er ein
ástæðan og í Morgunblaðinu í gær kom fram í
samtali við Söndru M. Granquist, selasérfræð-
ing hjá Hafrannsóknastofnun og á Selasetrinu
á Hvammstanga, að árlega síðustu fimm ár
hefðu 40-200 selir verið skotnir við laxveiðiár.
Það væri þó ekki nákvæm tala því ekki væri
skylt að skrá og tilkynna um veiddan sel.
Hún vísaði jafnframt til rannsókna þar sem
fram kemur að lax sé ekki á matseðli landsels.
Hún sagði það sérkennilegt að veiða sel af
stofni sem væri í bráðri útrýmingarhættu til
að vernda lax sem ekki væri mikilvægur í
fæðu sels eins og áður hefði verið talið. Í ann-
arri rannsókn hefði komið fram að innan við
1% af veiddum laxi hefði verið selbitinn.
Ekki sannfærður um sakleysi selsins
Jón Helgi sagði að í gegnum árin hefði eitt-
hvað verið um að ósar hefðu verið varðir fyrir
sel. „Ég tel eðlilegt að menn endurskoði slíkar
veiðar og íhugi þá vandlega að hætta því.“
Hann sagðist þó ekki alveg sannfærður um
að selurinn væri eins saklaus og af væri látið.
Sjálfur hefði hann oft veitt selbitinn lax og
hefði séð sel elta lax. Selbit virtist þó vera
misjafnt á milli ára og það gæti tengst því að
selastofninn hefði verið að minnka. „Ég hef oft
séð einstaka seli vera að sniglast í árósum
þegar laxinn er að ganga, en vissulega eru
aðrar tegundir meginfæða selsins,“ sagði Jón
Helgi.
Samkvæmt upplýsingum blaðsins er aðeins
lítill hluti af þeim sel sem veiddur er við árósa
nýttur.
Eðlilegt að hlífa landsel við veiðum
Ljósmynd/Sandra
Athugull Stofn landsels hefur átt í vök að
verjast frá því um 1980. Árið 2016 var talið að
um 7.770 dýr hefðu verið í stofninum.
 Veiðar á landsel við ósa laxveiðiáa verða teknar
til umræðu á vettvangi Landssambands veiðifélaga
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Miðað við gefnar forsendur verð-
ur útflutningsverðmætið fyrir afla
næsta árs svipað og það var fyrir
rúmum áratug. Þá var makríll að
byrja að ganga á Íslandsmið í miklu
magni og í kjölfarið hófust kraft-
miklar veiðar íslenska flotans á
makríl, á sama tíma var að draga
mjög úr síldveiðum. Árið 2019 gæti
orðið lakasta árið í tekjum upp-
sjávarfyrirtækja á síðustu tíu árum
miðað við verðlag hvers árs.
Svo gæti farið að útflutningsverð-
mæti afurða uppsjávartegunda
minnkaði um hátt í 20 milljarða
króna á næsta ári miðað við yfir-
standandi ár. Áætlað er að útflutn-
ingsverðmæti uppsjávarfisks í ár
verði um 47,5 milljarðar, en miðað
við þær forsendur sem nú liggja
fyrir gæti það orðið um 28,3 millj-
arðar á næsta ári.
Munar miklu í
loðnu og makríl
Í þessum útreikningum er miðað
við að afli Íslendinga breytist á
sama hátt og ráðgjöf Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins (ICES), fyrir
næsta ár í makríl, kolmunna og
norsk-íslenskri síld og að ekki verði
gefinn út loðnukvóti við Ísland í
vetur. Miðað er við óbreytt aflahlut-
fall íslenskra veiðiskipa af heildinni
og að aðrar forsendur breytist ekki
frá því sem verið hefur í ár.
Í ár er áætlað að útflutningsverð-
mæti makríls frá Íslandi verði um
17,5 milljarðar króna. Alþjóðahaf-
rannsóknaráðið leggur til í ráðgjöf
fyrir næsta ár að makrílaflinn verði
rúmlega 40% minni en lagt var til
fyrir þetta ár. Samkvæmt því
myndi útflutningsverðmæti makríl-
afurða 2019 dragast saman um sjö
milljarða og verða nálægt 10,5
milljörðum.
Í kolmunna er ráðgjöf ICES 18%
minni en fyrir þetta ár. Útflutnings-
verðmæti kolmunna færi sam-
kvæmt því úr átta milljörðum í ár í
um 6,8 milljarða á næsta ári. ICES
leggur til að heimilt verði að veiða
53% meira af norsk-íslenskri síld
heldur en á þessu ári. Það hefði í
för með sér að útflutningsverðmæti
síldarafurða færi úr 9 milljörðum í
11 á næsta ári.
Umfangsmikill loðnuleiðangur í
haust gaf ekki tilefni til að gefa út
upphafskvóta í loðnu við Ísland í
vetur. Upp úr áramótum verður á
ný farið til loðnuleitar, en að
óbreyttu verða engar loðnuveiðar í
vetur. Í ár er útflutningsverðmæti
loðnu áætlað um 13 milljarðar.
Útflutningsverðmæti uppsjávartegunda
2005-2017 og áætlun fyrir 2018-19
Heimild: Hagstofan og Síldarvinnslan
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
milljarðar kr.
’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18 ’19
Makríll Loðna Síld Kolmunni
Verðmætið svipað
og var fyrir áratug
 Mikill samdráttur í uppsjávarveiðum samkvæmt ráðgjöf
 Útlitið svipað og var við upphaf veiða á makríl við landið
Gunnþór Ingvason, framkvæmda-
stjóri Síldarvinnslunnar í Neskaup-
stað, segir að á þessum árstíma
hafi menn áður séð núll-loðnu-
kvóta, en svo hafi fundist loðna
upp úr áramótum. Þá geri menn
sér vonir um að niðurskurður verði
ekki eins mikill í makríl og Al-
þjóðahafrannsóknaráðið lagði til í
september.
„Svona er útlitið samt núna og
það er ekki hægt að horfa framhjá
þessari erfiðu stöðu og huga að
aðgerðum til að bregðast við,“
segir Gunnþór.
Huga þarf að aðgerðum
EKKI HÆGT AÐ HORFA FRAMHJÁ ÞESSARI STÖÐU
Ljósmynd/Haraldur Hjálmarsson
Óvissa Beitir NK á loðnuveiðum 2017.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Bíldudalur er nýr viðkomustaður í
nýrri siglingaáætlun Samskipa. Af-
urðir sem þaðan eru fluttar eru
komnar til Englands eftir fjóra
daga. Grundvöllur þessarar nýj-
ungar er samningur Samskipa við
Arnarlax um flutning á laxi á erlend-
an markað og rekstrarvörum til
baka en önnur fyrirtæki á sunnan-
verðum Vestfjörðum geta einnig
nýtt sér þjónustuna.
„Þetta hefur mikla þýðingu fyrir
okkur. Við getum flutt fiskinn beint
frá Bíldudal út á markaðinn. Flutn-
ingarnir hafa verið áskorun hingað
til, þótt þeir hafi gengið vel,“ segir
Víkingur Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Arnarlaxi.
Andi Péturs svífur yfir
„Samningurinn við Arnarlax varð
til þess að við fórum að sigla til
Bíldudals. Við vorum þar í fyrsta
skipti í gær [fyrradag]. Við finnum
að mikill áhugi er hjá öðrum fyrir-
tækjum á að nýta þessa þjónustu,“
segir Birkir Hólm Guðnason, for-
stjóri Samskipa. Á Bíldudal er kalk-
þörungaverksmiðja og fiskvinnslur á
öllum stöðunum á sunnanverðum
Vestfjörðum.
Birkir segist finna fyrir bjartsýni
á Bíldudal. Andi Péturs Thorsteins-
sonar athafnamanns svífi yfir vötn-
um en hann gerði út flutningaskip
frá Bíldudal til millilandasiglinga
fyrir rúmri öld.
Skipin koma við á Bíldudal alla
miðvikudaga á leið til Reykjavíkur
og eru komin til Hull á sunnudags-
morgni og halda síðan til meginlands
Evrópu.
Arnarlax hefur flutt afurðir sínar
með flutningabílum fyrir flug frá
Keflavík og til Reykjavíkur og nýtt
fleiri flutningsmöguleika. Hefur það
skapað mikið álag á vegina en enn er
kafli á Vestfjarðavegi lélegur malar-
vegur. Víkingur segir að áfram verði
afurðir fluttar landleiðis og með
flugi.
Undirbúa aukningu
Flutningskostnaður er minni við
sjóflutning en flutning með bílum og
flugvélum. Víkingur segir að samn-
ingurinn við Samskip sé einnig liður
í að undirbúa framleiðsluaukningu á
næstu árum. Fram undan er fram-
leiðsla fyrir jólavertíðina.
Birkir segir að gert sé ráð fyrir að
skip félagsins muni einnig hafa við-
komu á Ísafirði í framtíðinni. Eftir
sé að ákveða með hvaða hætti þjón-
ustan verði.
Ljósmynd/Samskip
Nýjung Skálafell kemur í fyrsta skipti við á Bíldudal. Það liggur við hafnar-
kantinn við kalkþörungaverksmiðjuna. Þar er laxinum skipað út.
Lax fluttur út
frá Bíldudal
 Nýr viðkomustaður Samskipa
Veðurstofa Íslands varar við ferða-
lögum vegna veðurs um helgina og
þá sérstaklega til fjalla. Er viðvör-
unin í gildi frá laugardegi fram yf-
ir hádegi á sunnudag. Aðfaranótt
laugardags gengur í norðaustan
15-23 m/s á Norðurlandi, á Vest-
fjörðum og á Austurlandi.
Ásamt hvassviðrinu er spáð snjó-
komu og skafrenningi og því
viðbúið að skyggni verði mjög lé-
legt. Má gera ráð fyrir slyddu eða
rigningu á láglendi fyrir austan.
Verður því varhugavert ferða-
veður á öllu svæðinu á þessum
tíma og er sérstaklega tekið fram
að veður til rjúpnaveiða verði sér-
lega slæmt.
Ekkert ferðaveður um helgina