Morgunblaðið - 02.11.2018, Qupperneq 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. NÓVEMBER 2018
ALMAR
BAKARI
BAKARÍ / KAFFIHÚS / SALATBAR
Sunnumörk 2, Hveragerði, sími 483 1919, Almar bakari
Opið mánudaga til laugardaga kl. 7-18, sunnudaga kl. 8-18
SÉRBAKAÐfyrir þig
SALATBAR
ferskur allan
daginn
Meðal mála sem afgreidd voru á
fundi Rannsóknanefndar sam-
gönguslysa í vikunni var olíuleysi
smábáts frá Vestfjörðum tvo daga í
röð í febrúar síðasta vetur. Í báðum
tilvikum fengu skipverjar aðstoð
frá björgunarskipi. Af 24 málum
um atvik á sjó, sem fengu loka-
afgreiðslu á fundinum, var atvika-
lýsing í 11 tilvikum: „Vélarvana og
dreginn til hafnar“.
Fram kemur í rannsóknaskýrslu
um atvik er fyrrnefndur smábátur
varð olíulaus á Vestfjarðamiðum að
bilun hafi verið í dælubúnaði á
bryggjunni sem orsakaði að aðeins
lítið magn af olíu dældist á tankinn,
en byssan stoppaði síðan dælingu.
Skipverjar fylgdust ekki með því
hvað fór á tankinn, en töldu að olíu-
tankurinn væri fullur þar sem dæl-
an sló af sér. Einnig kemur fram að
olíumælir í bátnum var bilaður.
„Orsök olíuleysisins er gáleysi
skipstjóra,“ segir í nefndaráliti.
aij@mbl.is
Smábátur olíulaus
tvo daga í röð
Basar á vegum félaga úr „Máli
dagsins“ verður til styrktar við-
gerðum á steindu gleri Gerðar
Helgadóttur í Kópavogskirkju nk.
sunnudag frá kl. 13-16.
Basarinn verður í safnaðarheim-
ilinu Borgum, skáhallt gegnt Gerð-
arsafni.
Fjölbreyttir munir verða í boði
og kaffi og vöfflur til sölu.
Allir eru boðnir velkomnir, segir
í tilkynningu frá söfnuðinum.
Morgunblaðið/Hari
Kópavogskirkja Frá viðgerðum í sumar á
steindu gleri Gerðar Helgadóttur.
Basar til styrktar
viðgerð á glerinu
Nafn dýra-
læknis misritaðist
Rangt var farið með nafn dýralækn-
is á Ísafirði í frétt blaðsins í gær um
atvik á eyðibýlinu Eyri við Mjóa-
fjörð. Dýralæknirinn heitir Sigríður
Inga Sigurjónsdóttir. Er beðist vel-
virðingar á mistökunum.
LEIÐRÉTT
SVIÐSLJÓS
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Ekið var á 295 hreindýr frá árinu
1999 til apríl 2018, samkvæmt upp-
lýsingum úr gagnagrunni Náttúru-
stofu Austurlands (NA). Einkum er
ekið á hreindýr á veturna þegar að-
stæður eru slæmar, hálka, myrkur
og lélegt skyggni, á sama tíma og
hreindýrin leita í auknum mæli niður
á láglendi í nágrenni við vegi. Þetta
kemur fram í nýrri skýrslu NA, Ekki
keyra á hreindýr! sem samin var fyr-
ir Vegagerðina. Höfundar skýrslunn-
ar eru Kristín Ágústsdóttir, Skarp-
héðinn G. Þórisson og Rán
Þórarinsdóttir. Tilgangurinn með
verkefninu er að vekja athygli á og
draga úr slysahættu á þjóðvegum
Austurlands sem skapast vegna
árekstra við hreindýr. Markmiðið er
að fækka árekstrunum.
Ákeyrslur skýra allt að þriðjung af
dánartíðni hreindýra, ef veiðar eru
ekki teknar með. Á tíu árum, frá 2006
til 2015, urðu að meðaltali um 22
árekstrar á ári við hreindýr á vegum.
Ökumenn og farþegar bíla sem lent
hafa í árekstrunum hafa yfirleitt
sloppið án alvarlegra meiðsla, en oft
hefur orðið eignartjón.
Nokkur hættusvæði
Nokkur breyting hefur orðið á
dreifingu dýra sem ekið hefur verið á
síðastliðna tvo áratugi. Flestir
árekstrarnir hafa orðið á milli Hafn-
ar í Hornafirði og Djúpavogs, einkum
í Lóninu. Þar urðu alls 88 dýr, eða
30% allra dýra sem ekið var á, fyrir
bíl. Næstflestar ákeyrslur urðu á
Kárahnjúkavegi, alls 36 dýr, en þar
hefur ekki verið ekið á hreindýr síðan
virkjunarframkvæmdum lauk að
mestu árið 2009.
Á árunum 1999-2009 urðu engin
hreindýr fyrir bíl á leiðinni frá
Hamarsfirði til Reyðarfjarðar og
engir árekstrar urðu á veginum frá
Háreksstaðaleið til Vopnafjarðar.
Hins vegar var töluvert um árekstra
við hreindýr á Kárahnjúkavegi á
þeim tíma enda var aðalfram-
kvæmdatími virkjunarinnar á árun-
um frá 2003-2009. Ekki var ekið á
hreindýr á Kárahnjúkavegi frá 2010
til apríl 2018 en þá fjölgaði
ákeyrslum á veginum af Háreks-
staðaleið til Vopnafjarðar og eins á
Fagradal, í Reyðarfirði og í Beru-
firði.
Mest drápust 13 dýr í einni
ákeyrslu á Fljótsdalsheiðarvegi í
desember 2007 í myrkri og hálku.
Tarfar eru um 40% hreindýra sem
keyrt er á, kýr 35% og kálfar 25%.
Ákeyrslum hefur fækkað á undan-
förnum árum þrátt fyrir að umferð-
arþungi hafi aukist á Austurlandi.
Hreindýrastofninn í júlí hefur stækk-
að frá árinu 2000, þegar hann var um
3.000 dýr, í 6.400 dýr í júlí 2017. Ekki
er augljós fylgni á milli fjölgunar
hreindýra á Austurlandi og fjölda
ákeyrslna, hvorki þegar litið er til
stofnstærðar á landsvísu né heldur
fjölda dýra t.d. á veiðisvæðum 8 og 9
þar sem árekstrar við hreindýr eru
hvað algengastir.
Til stendur að þróa upplýsinga-
veitu um ákeyrslur á hreindýr og
safna upplýsingunum í smáforrit.
Vegfarendur geta þá sett inn upplýs-
ingar um hreindýr við vegi eða fengið
upplýsingar um hvar hætta stafar af
hreindýrum. Hreindýravefsjá er í
smíðum hjá Náttúrustofu Austur-
lands og ætti hún að geta þjónað
þessum tilgangi að einhverju leyti.
Ljósmynd/Skarphéðinn G. Þórisson
Á Háreksstaðaleið Hreindýr geta skapað hættu við vegi, einkum á vetrum þegar þau leita niður á láglendið.
Ekið var á 295 hreindýr
 Árekstrar bíla og hreindýra 1999 til 2018 á Austurlandi skoðaðir  Tarfar lentu
frekar fyrir bíl en kýr og kálfar  Hættusvæði er á milli Hafnar og Djúpavogs
Formaður Sambands garðyrkju-
manna, Gunnar Þorgeirsson, telur
ástæðu til að óttast um íslenska mat-
vælaframleiðslu þegar þriðji orku-
pakki ESB verður innleiddur. Segir
hann í viðtali við Bændablaðið það
borðleggjandi að íslensk garðyrkja
leggist af í núverandi mynd. Afleið-
ingarnar verði ekki síður alvarlegar
fyrir annan landbúnað, fiskiðnað og
ferðaþjónustu.
„Ef Íslendingar ætla ekki að
standa vörð um eigið sjálfstæði þá
veit ég ekki á hvaða vegferð menn
eru í þessum málum. Þetta er skelfi-
leg staða og verst að hugsa til þess
að íslenskir stjórnmálamenn virðast
ekki skilja um hvað málið snýst og
ég efast um að
þeir hafi lesið sér
til um það,“ segir
Gunnar í viðtal-
inu.
„Í dag felast
um 30% kostn-
aðar við rekstur
garðyrkjustöðva í
kaupum á raf-
orku. Innleiðing á
orkupakka 3 mun
án nokkurs vafa leiða til lagningar
sæstrengs og hækkunar á raforku-
verði. Þá er borðleggjandi að íslensk
garðyrkja mun leggjast af í núver-
andi mynd. Ef það gerist er ólíklegt
að það borgi sig yfirhöfuð að fram-
leiða grænmeti yfir vetrartímann á
Íslandi.“
Ljóst sé í hans huga að við innleið-
ingu orkupakkans yrðu ekki fram-
leiddir tómatar, gúrkur, jarðarber
eða grænmeti sem krefst raflýsingar
á Íslandi. Segir Gunnar það undar-
lega umhverfisstefnu hjá stjórnvöld-
um að eyðileggja hreinleikaímynd-
ina sem hreina orkan hafi gefið
landinu, en sala á hreinleikavott-
orðum vegna raforku hafi þegar
óhreinkað þá mynd. Nú séu 87%
orkunnar sögð framleidd með kol-
um, olíu, gasi og kjarnorku.
„Við innleiðingu orkupakkans
væri hreinleikaímynd landsins al-
gjörlega eyðilögð. Við þurfum þá
ekki að gorta af því lengur að Ísland
sé hreinasta land í heimi,“ hefur
blaðið eftir Gunnari.
Engar skyldur á herðar Íslands
Atvinnuvega- og nýsköpunarráðu-
neytið sendi frá sér yfirlýsingu
vegna viðtalsins við Gunnar þar sem
áréttuð var sú skoðun að þriðji orku-
pakkinn legði engar skyldur á
herðar Íslandi að samþykkja
hugsanlegan sæstreng. Þá sagði
einnig að þriðji orkupakkinn breytti
engu um heimildir stjórnvalda til að
koma til móts við atvinnugreinar á
borð við ylrækt, sem nyti niður-
greiðslna á verulegum hluta af flutn-
ings- og dreifikostnaði raforku.
Íslensk garðyrkja gæti lagst af
 Formaður garðyrkjubænda óttast áhrifin af þriðja orkupakka ESB á greinina
Gunnar
Þorgeirsson