Morgunblaðið - 28.11.2018, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Meirihlut-inn íborgar-
stjórn óskaði eft-
ir því á borgar-
ráðsfundi í liðinni
viku að „starfs-
fólk Ráðhússins fengi nú
frið fyrir ágangi stjórnmála-
manna sem í fullkominni
málefnafátækt einbeita sér
að málum sem eingöngu
virðast til þess fallin að gera
öll útgjöld borgarinnar tor-
tryggileg“. Tilefni þessarar
önugu bókunar var fyrir-
spurn borgarfulltrúa Flokks
fólksins um bílakostnað
borgarstjóra. Borgar-
fulltrúinn telur að borg-
arstjóri geti farið leiðar
sinnar með öðrum hætti en í
bíl borgarinnar og bendir
meðal annars á stræt-
isvagna og reiðhjól í því
samhengi. Þegar horft er til
áherslu meirihlutans á
þessa tvo samgöngumáta er
þetta út af fyrir sig ekki
óeðlileg ábending.
Meginatriðið í þessu er þó
það að meirihluti borgar-
stjórnar er ekki í neinni
stöðu til að vera með önug-
heit þegar borgarfulltrúar
minnihlutans spyrjast fyrir
um útgjöld borgarinnar og
efast um að fjármunum
skattgreiðenda sé vel varið.
Mýmörg dæmi hafa komið
fram að undanförnu um að
ekki sé allt með felldu í fjár-
málastjórn borgarinnar og
meirihlutinn ætti fremur að
sýna auðmýkt þegar kemur
að slíkum málum en hroka
og derring.
Á sama borgarráðsfundi
var til dæmis rætt um nýj-
asta „braggamálið“ hjá
borginni, og er það að vissu
leyti enn yfirgengilegra en
málefni braggans alræmda í
Nauthólsvíkinni. Endur-
gerð braggans átti að kosta
158 milljónir króna en end-
aði í litlum 415 milljónum.
Þetta er 160% framúr-
keyrsla, sem þýðir að fram-
kvæmdirnar kostuðu, með
stráum en án salerna, nær
þrefalt það sem áætlað hafði
verið.
Annað „braggamál“ sem
nefna má er Mathöllin við
Hlemm. Þar réðst borgin í
framkvæmdir við að gera
aðstöðu fyrir veitingastaði
og áætlaði að verja 100
milljónum króna til þess
verks. Niðurstaðan reyndist
kostnaður upp á
308 milljónir
króna, eða nær
þrefalt það sem
lagt var upp með,
og á þá eftir að
reikna inn kostn-
að upp á 25 milljónir króna
við loftræstikerfi.
Þá má nefna vita og út-
sýnispall sem verið er að
gera við Sæbraut og stefnir,
samkvæmt nýlegum frétt-
um, í að fara 50% til 100%
fram úr áætlun.
Nýjasta „braggamálið“
snýst svo um endurreisn
svokallaðs Gröndalshúss,
sem er hús með öllu meira
menningarsögulegt gildi
fyrir þjóðina en bragginn,
en kostnaðurinn er engu að
síður gríðarlegur, ekki síst
með hliðsjón af áætlun.
Borgin lagði upp með að
kostnaður við húsið yrði um
60 milljónir króna á núvirði.
Með þá áætlun í farteskinu
var lagt af stað í verkið en
þegar upp er staðið er
kostnaðurinn 238 milljónir
króna. Þetta þýðir með öðr-
um orðum að verkið varð
fjórfalt dýrara en borgin
hafði áætlað.
Óráðsían hjá meirihlut-
anum í Reykjavík er ber-
sýnilega með þeim hætti að
það hlýtur að kalla á alvar-
lega skoðun á öllum fram-
kvæmdum borgarinnar á
liðnum árum. Borgarbúar
eiga ekki að þurfa að una við
að skattfé þeirra sé með-
höndlað með þeim hætti sem
fram hefur komið ítrekað á
liðnum vikum og mánuðum.
Og meirihluti borgarstjórn-
ar verður að fara að átta sig
á að ekki er allt með felldu
við stjórn borgarinnar og að
þau lausatök sem þar hafa
tíðkast geta ekki haldið
áfram. Þetta á ekki aðeins
við um borgarstjóra og
flokksfélaga hans í Samfylk-
ingunni. Þetta á einnig við
um þá flokka sem með Sam-
fylkingunni mynda meiri-
hlutann í borginni, Pírata,
Vinstri græna og Viðreisn.
Þessir flokkar eru ekki
stikkfrí og ættu að aðstoða
minnihlutann við að veita
borgarstjóra aðhald í
óráðsíunni í stað þess að
standa með honum að ólund-
arbókunum þegar gerðar
eru athugasemdir við fjár-
mál borgarinnar í borgar-
stjórn.
Meirihlutaflokkarnir
fjórir í borginni
verða að átta sig á
að þeir bera allir
ábyrgð á óráðsíunni}
Braggamálin í borginni
hrannast upp
S
amningurinn um Evrópska efna-
hagssvæðið (hér eftir EES) er viða-
mesti milliríkjasamningur sem Ís-
lendingar hafa nokkru sinni gert.
Það vita allir sem vita vilja að samn-
ingurinn er burðarás íslenska hagkerfisins.
Þegar hann tók við vorum við að koma út úr
djúpri kreppu sem hafði staðið lengi eða allt frá
1988-1994. Á þessum tíma voru háværar raddir
um að samningurinn bryti í bága við 2. grein
stjórnarskrárinnar. Niðurstaðan var þó sú að
sérfræðingar töldu að svo væri ekki enda
tryggði samningurinn okkur skilyrðislaus yfir-
ráð eigin auðlinda. Samningurinn tók gild 1.
janúar 1994, að undanskilinni 1. grein hans sem
tók gildi tæpu ári áður, þ.e. 13. janúar 1993. Á
þeim tíma sem samningurinn var gerður byggðist hann á
hinni svonefndu tveggja stoða lausn, þ.e. hann byggðist
ekki á þriggja stoða lausninni sem tilheyrir einungis þeim
þjóðum sem eru fullgildir aðilar að ESB.
Nú er mikill þrýstingur frá orkuþurfandi Evrópu að fá
Íslendinga til að undirgangast hinn svokallaða þriðja
orkupakka. Áður hafa stjórnvöld kvittað upp á orkupakka
eitt og tvö með tilheyrandi kostnaði. Þá sérstaklega með
hækkandi orkuverði til almennings. Sú furðulega staða
virðist í burðarliðnum að hreinlega þvinga upp á okkur
þriggja stoða lausninni eins og við værum aðildarríki Evr-
ópusambandsins sem við erum alls ekki. Við höfum engum
skyldum að gegna gagnvart EES-samningnum umfram
þær sem við kvittuðum undir fyrir réttum 25 árum. Það
liggur því ljóst fyrir að sá hræðsluáróður sem
nú er rekinn af ESB-sinnum, sem vilja skilyrð-
islaust þvinga upp á okkur þriðja orkupakk-
anum, á engan rétt á sér. Við erum ekki að
brjóta EES-samninginn þótt við stöndum
gegn því að afhenda orkuauðlindir okkar til
Brussel. Við eigum ekki von á neinum refs-
ingum eða hefndaraðgerðum þótt við höfnum
þriðja orkupakkanum enda væri með því á
engan hátt verið að brjóta gegn EES-
samningnum
Strax við samþykki orkupakkans erum við
búin að afsala okkur yfirráðum á raforkunni.
Ákvörðun um það hvort hingað verði lagður
sæstrengur og við tengd við evrópska raf-
orkunetið verður tekin í Brussel en ekki hér.
Að lögum er Ísland fullvalda ríki. Skuldbindingar okkar
varðandi EES-samninginn hafa ekkert breyst frá því að
hann var fullgiltur í ríkisstjórn 1993. Ísland er ekki aðili að
orkumarkaði ESB og þarf ekki að vera frekar en það vill.
Við erum sjálfbær um orku sem er gjörólíkt ástandinu
víða í Evrópu.
Fullveldi okkar er varið í 2. grein stjórnarskrárinnar
sem kveður á um þrískiptingu ríkisvalds.
Eftir áratuga baráttu fyrir fullveldi íslensku þjóðar-
innar er ég ekki tilbúin að afsala því nú. Þriðji orkupakk-
inn kemur okkur ekki við og því til staðfestingar er nóg að
líta á landakortið.
Inga Sæland
Pistill
Auðlindirnar eru okkar en
ekki Evrópusambandsins
Höfundur er þingmaður og formaður Flokks fólksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Úrslitin í heimsmeistara-einvíginu í skák ráðast íLondon í dag. Eftir 12skáka einvígi er staðan
jöfn, 6:6, því öllum skákunum lauk
með jafntefli. Slíkt hefur ekki áður
gerst. Verðlaunaféð í einvíginu er
ein milljón evra og skiptist það 55%-
45%.
Heimsmeistar-
inn Magnus Carl-
sen og áskorand-
inn Fabiano
Caruana setjast
að tafli klukkan
15 að íslenskum
tíma. Fyrst verða
tefldar fjórar at-
skákir með 25
mínútna umhugs-
unartíma og við bætast við 10 sek-
úndur fyrir hvern leik. Verði jafnt,
2:2, tefla þeir tvær hraðskákir með
fimm mínútna umhugsunartíma og
þrjár sekúndur bætast við fyrir
hvern leik. Verði jafnt, 1:1, er haldið
áfram með sama hætti þar til úrslit
ráðast en mest geta þeir teflt fimm
slík einvígi. Ef enn verður jafnt ráð-
ast úrslit í svokallaðri Armageddon-
skák. Í þeirri skák hefur hvítur
fimm mínútna umhugsunartíma en
svartur fjórar mínútur. Ef skákin
endar með jafntefli telst svartur
hafa sigrað og er þar með heims-
meistari.
Möguleikar Carlsen meiri
Gunnar Björnsson, forseti Skák-
sambands Íslands, fylgdist með 12.
skákinni í London í fyrradag. Hann
segir að spennan hafi verið gríðarleg
en undrunin hafi verið ósvikin þegar
Magnus bauð jafntefli sem Fabiano
þáði enda með lakara tafl að allra
mati. Ekki var undrunin síst hjá
Norðmönnum, sem voru margir á
skákstað. Magnús Carlsen sagði á
blaðamannafundi eftir skákina að
hann hefði ekki séð neinn augljósan
vinning í stöðunni og því hefði hann
ekki viljað tefla á tvær hættur.
Hann hefur eflaust talið möguleika
sína meiri í bráðabananum. Gunnar
segir að almennt telji menn að
Magnús Carlsen sé sigurstranglegri
í bráðabananum og benda á frábær-
an árangur hans í slíkri keppni í
gegnum árin. Frá árinu 2007 hefur
hann teflt sjö bráðabana gegn afar
sterkum skákmönnum og unnið þá
alla.
Sérfræðingar hafa að vonum verið
duglegir að tjá sig á samfélagsmiðl-
unum. Carry Kasparov, sem bar
höfuð og herðar yfir aðra skákmenn
um árabil, sagði m.a. á Twitter:
„Í ljósi þessa furðulega jafnteflis-
boðs Magnúsar í mun betri stöðu og
með betri tíma, hef ég endurskoðað
það mat mitt að hann sé sigur-
stranglegri í atskákum. Bráðabanar
krefjast mikils taugastyrks og hann
virðist vera að fara á taugum.“
Friðrik Ólafsson, þekktasti stór-
meistari Íslendinga í skák og fyrr-
verandi forseti FIDE, hefur að sjálf-
sögðu fylgst með einvíginu frá
upphafi. „Einvígið í heild hefur ekki
verið skákinni mikið til framdráttar,
því miður,“ segir Friðrik aðspurður.
Einvígið hafi verið frekar litlaust og
tilþrif hafi aðeins sést í fáum skák-
um. Styrkleiki skákmannanna sé
svipaður og augljóst að þeir hafi
ekki viljað taka mikla áhættu. Það
sé alveg einstakt að öllum skák-
unum 12 hafi lokið með jafntefli.
Friðrik kveðst afar hissa á að Carl-
sen hafi boðið jafntefli í síðustu
skákinni. Hún hafi svo að segja verið
ótefld og Carlsen hafi smám saman
verið að ná undirtökunum.
Friðrik hyggst að sjálsögðu sitja
við tölvuna í dag og fylgjast með
umspilinu. „Ég á frekar von á því að
Carlsen taki það enda treystir hann
greinilega á styrkleika sinn í hröð-
um skákum,“ segir Friðrik.
Heimsmeistari í skák
verður krýndur í dag
 Gríðarleg spenna er fyrir lokaeinvígið í Lundúnum
AFP
Teflt í London Athygli heimsins hefur beinst að þessum ungu skákmönnum.
Árangur Magnus Carlsen í umspili á mótum
Ár Skákmót Andstæðingur Sigurvegari
2007 Biel Onischuk Magnus vann 3-2
2011 Bilbao/Sao Paulo Ivanchuk Magnus vann 1,5-0,5
2012 Bilbao/Sao Paulo Caruana Magnus vann 2-0
2015 Baden-Baden Naiditsch Magnus vann 3-2
2015 London Vachier-Lagrave Magnus vann 1,5-0,5
2015 Doha Yu Magnus vann 2-0
2016 New York Karjakin Magnus vann 3-1
Friðrik
Ólafsson