Morgunblaðið - 20.12.2018, Blaðsíða 24

24 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 2018
icewear.is
FROST | Parka fyrir börnÁður kr. 19.990.-Nú kr. 12.990.-
reykurinn er sterkur. Sumir reykja
mjög hratt og hafa reykinn mikinn,
en aðrir vilja hafa hægan reyk og
reykja kjötið því lengur en aðrir.
Þetta fer eftir tilfinningunni og það
er tæpast hægt að gefa upp neina
uppskrift að því hvernig unnið er í
reykhúsinu.
Vel þarf að takast til með taðið
Ef taðið er gott verður kjötið
með mjög góðu reykbragði en á
einstaka bæjum er haft fleira en
taðið til þess að kynda upp með.
Sumir nota birki og gulvíðigreinar
á eldinn til þess að kjötið fái góðan
keim og enn aðrir slá lyng. Lyngið
setja þeir svo öðru hvoru á eldinn
til þess að fá lyngbragðið sem
mörgum þykir gott. Allt fer þetta
eftir venjum á hverjum bæ, en fátt
getur komi í staðinn fyrir vel verk-
að og þurrt tað sem búið er að
geymast lengi og vel.
Kjöt af veturgömlu gæðavara
Mörgum finnst kjöt af vetur-
gömlu vera besta kjötið til þess að
reykja og setur Benedikt alltaf á
nokkur lömb á hverju hausti sem
hann hefur í hangikjötið á næsta
ári. Oft eru þetta smáhrútar og
smágimbrar, en ef þau fóðrast vel
yfir veturinn og eru á góðum haga
sumarið eftir, þá verður kjötið
mjög gott.
Benedikt hefur alltaf haft áhuga
á kindum og á Hólmavaði hefur
sauðfjárræktin verið aðalbúgreinin
í áratugi. Það eru margar fallegar
kindur í fjárhúsunum í vetur og
forystusauðurinn Hattur er með
glæsileg horn enda nokkuð við ald-
ur sé miðað við aldur sauðfjár. Þá
er á Hólmavaði fallegur hópur af
forystuám sem eru dætur Hatts og
hefur Benedikt uppáhald á þeim,
enda vitrar skepnur.
Hafði góðan lærimeistara
Reykhúsið á Hólmavaði var
mjög þekkt reykhús á árum áður.
Kristján Benediktsson, faðir Bene-
dikts, reykti lax fyrir veiðimenn
sem veiddu í Laxá. Í þá daga var
stundum mikil veiði og allir vildu
fara heim með lax sem hafði verið
reyktur á Hólmavaði. Þá mátti oft
sjá marga laxa á ránum í reykhús-
inu og reykt var frá því um vorið
og fram á haust. Nú er öldin önnur
og öllum laxi er sleppt sem veiðist,
svo ekki þarf að hafa starfandi
reykhús við ána eins og áður.
Benedikt hafði því góðan læri-
meistara, sem var faðir hans, og
býr hann að því enn í dag. Þekk-
ingin hefur færst á milli kynslóða
því afi hans var líka mjög flinkur
að reykja. Trúa má því að hangi-
kjötið sem reykt er á Hólmavaði á
þessu hausti sé mikið hnossgæti.
Vel verkað hangikjöt er ómissandi
hluti af jólahátíðinni í huga
margra.
Sauðfé Forystuærnar eru prýði í fjárhúsunum á Hólmavaði. Undirstaða Taðið er vel verkað, þurrt og nægilega gamalt. Hangikjöt Myndarleg læri nýlega komin úr reykhúsinu.
Hangikjötið ómissandi um jólin
 Benedikt Kristjánsson á Hólmavaði í Aðaldal nánast alinn upp í reykhúsi  Verkþekkingin hefur
færst á milli kynslóða  Jólahangikjötið kom vel út í ár  Sauðfjárrækt aðalbúgreinin á Hólmavaði
Morgunblaðið/Atli Vigfússon
Bóndinn Benedikt Kristjánsson á Hólmavaði með forystuhrútinn Hatt, sem hann heldur mikið upp á.
VIÐTAL
Atli Vigfússon
laxam@simnet.is
„Ég er alinn upp í reykhúsi að
hluta til og man vel eftir gamla
reykhúsinu hér heima. Ég reyki
við tað og verka það allt sjálfur.
Taðið er því betra sem það er
eldra. Það er bara eins og með
rauðvínið sem verður betra eftir
því sem tíminn líður. Núna hef ég
verið með tveggja ára tað og það
er mjög gott.“
Þetta segir Benedikt Kristjáns-
son, bóndi á Hólmavaði í Aðaldal,
en hann var í vikunni að ljúka við
að reykja jólahangikjötið og ekki
er að sjá annað en mjög vel hafi
tekist til eins og alltaf áður. Hann
kann til verka og reykir ekki bara
fyrir sína fjölskyldu heldur einnig
fyrir nokkra vini og vandamenn.
Það er óneitanlega mikill vandi
að reykja vel og aðferðirnar eru
mjög mismunandi eftir bæjum.
Sumir segja að aðferðirnar séu
eins margar í hverri sveit og reyk-
húsin eru mörg og líklega er eitt-
hvað til í því. Það er mjög misjafn
hve oft menn kveikja upp og hvað
Hólmavað er bær sem stend-
ur á vesturbakka Laxár í
Aðaldal á móti Hagabæjum.
Þar býr í dag Benedikt Krist-
jánsson og kona hans, Elín
Ívarsdóttir, ásamt þremur
börnum. Sauðfjárrækt er
stunduð á jörðinni, en ábú-
endur stunda einnig vinnu
utan bús. Á árunum 1770-
1838 bjuggu á Hólmavaði
Magnús Jónsson og Jón
Magnússon sem Hólmavaðsætt er komin frá. Þar bjó einnig Sigurbjörn
Jóhannsson skáld, en á Hólmavaði fæddist dóttir hans Jakobína Johns-
son, skáldkona í Vesturheimi.
Skáldabær á bökkum Laxár
HÓLMAVAÐ Í AÐALDAL
Hólmavað Stendur við vesturbakka Laxár.
Morgunblaðið/Atli Vigfússon