Fréttablaðið - 18.03.2019, Blaðsíða 44

Harkaleg viðbrögð v ið he i m i ld a r -myndinni Leaving Neverla nd ha fa gert Michael Jack-son, þótt látinn sé
fyrir allnokkru, að nýjasta dæminu
um listamann sem dansaði í skjóli
þeirrar úldnu klisju að listamenn
finni sköpunarkraft sinn oftar en
ekki á mörkum geðheilbrigðis og
geti í nafni listarinnar, skapandi
sérvisku og meintrar snilligáfu
komist upp með allan fjandann
handan laga og almenns siðferðis.
Sú rótgróna meðvirkni hefur gert
mönnum eins og Jackson mögu-
legt að komast í gegnum tíðina upp
með voðaverk sín nokkurn veginn
óáreittir.
Opnari umræða og nú síðast
#MeToo-byltingin hafa orðið til
þess að þessi listræna friðhelgi
hefur að mestu verið afnumin.
Þannig er sá frábæri leikari Kevin
Spacey búinn að vera. Hann var
rekinn úr House of Cards nánast um
leið og ungir leikarar sökuðu hann
um kynferðislegt of beldi undir
merkjum #MeToo og var klipptur
út úr kvikmyndinni All the Money
in the World.
BBC og f leiri miðlar hafa tekið
lög Michaels Jacksons úr spilun og
framleiðendur The Simpsons hafa
ákveðið að láta áður sígildan þátt,
þar sem Jackson léði einni persónu
rödd sína, hverfa.
Jackson er óumdeildur risi í popp-
tónlistarsögu síðustu áratuga og nú
þegar fólk loksins horfist af alvöru
í augu við brot hans neyðist fólk til
þess að spyrja sjálft sig erfiðra sið-
ferðislegra spurninga.
Er réttlætanlegt að njóta listar
sem vont fólk framleiðir eða ber
okkur siðferðisleg skylda til að
henda henni á ruslahauga menn-
ingarsögunnar? Verði Jackson strik-
aður út úr tónlistarsögunni verður
hún óhjákvæmilega heldur glopp-
ótt og samhengislaus á köflum.
Sama má segja um sögu bók-
mennta, myndlistar og kvikmynda
þar sem þar leynast víða vargar sem
hafa látið eftir sig stórkostleg lista-
verk og haft ómæld áhrif á umhverfi
sitt og verk annarra.
thorarinn@frettabladid.is
Jackson er hvorki fyrsti né síðasti listamaðurinn sem komst með drauga og beinagrindur í farteskinu í gegnum ferilinn í skjóli frægðar og vinsælda.
Góðir listamenn – vont fólk
Michael Jackson, einn allra vinsælasta tónlistarmaður síðari tíma, er hvorki fyrsti né
síðasti listamaðurinn sem kemst upp með illvirki og ógeð í skjóli frægðar og vinsælda.
Hér eru nokkur dæmi um virt og dáð listafólk sem fór í gegnum lífið og feril sinn með
fulla lest af alls konar beinagrindum og bættu jafnvel jafnt og þétt við þar til yfir lauk.
Joan Crawford
Þrátt fyrir að hafa verið ein
skærasta stjarnan á gullöld
Hollywood er leikkonunnar Joan
Crawford miklu frekar minnst sem
hræðilegrar móður. Í endurminn-
ingum elstu kjördóttur hennar,
Christinu Crawford, Mommie
Dearest er dregin upp sú mynd af
Joan að hún hafi verið drykkju-
sjúkur sadisti sem tók bræði sína
og vonbrigði út á elstu börnum
sínum tveimur með hryllilegu
ofbeldi andlegu og líkamlegu. Og
vírherðatré voru ekki vel séð á
heimilinu.
John Lennon
Maðurinn sem lét sig dreyma
um frið, ást og bræðralag viður-
kenndi opinberlega í viðtali við
tímaritið Playboy árið 1980 að
hafa beitt eiginkonu sína Cynthiu
ofbeldi, líkamlegu og andlegu.
Þar viðurkenndi hann einnig að
hafa almennt verið ofbeldisfullur
og grimmur í garð kvenna yfir-
leitt. Elsti sonur Lennons fór ekki
varhluta af skapgerðarbrestum
föður síns þar sem hann var í raun
yfirgefinn af honum um fimm ára
aldur. Á meðan faðir hans söng og
talaði stöðugt um ást og kærleik
virtist hann ófær um að sýna ást
og kærleik í verki, síst af öllu syni
sínum og sínum nánustu.
Alfred Hitchcock
er einn áhrifamesti kvikmynda-
leikstjóri síðustu aldar og eftir
hann liggur urmull af frábærum
myndum sem hafa haft gríðarleg
áhrif á leikstjóra og kvikmynda-
gerð almennt. Hitchcock þótti
þó sérlega andstyggilegur við
flestar leikkonurnar sem hann
starfaði með og naut þess að
kvelja þær með ýmsu móti við
tökur. En getur maður neitað sér
um að horfa á Psycho, Notorius
og Rear Window?
Pablo Picasso
„Konur eru maskínur þjáninganna“
mun Pablo hafa sagt við Françoise
Gilot, 21 árs hjákonu sína þegar
hann sjálfur var 61 árs. „Í mínum
augum eru aðeins tvær gerðir af
konum; gyðjur og dyramottur.“
Picasso var alræmdur fyrir illa
meðferð á konum og skemmst frá
því að segja að af sjö mikilvæg-
ustu konunum í lífi hans frömdu
tvær sjálfsvíg og aðrar tvær misstu
vitið. Ein af þeim sem svipti sig lífi
var listakonan, ljósmyndarinn og
skáldið Dora Maar.
1 8 . M A R S 2 0 1 9 M Á N U D A G U R24 L Í F I Ð ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
LÍFIÐ
1
8
-0
3
-2
0
1
9
0
4
:4
9
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
9
3
-7
9
F
C
2
2
9
3
-7
8
C
0
2
2
9
3
-7
7
8
4
2
2
9
3
-7
6
4
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
4
8
s
_
1
7
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K