Ásrún : fylgiblað Fylkis - 30.11.1921, Blaðsíða 13

13
hörku og burðarþol steina með því að setja plðtur af gefinni
stærð steinsins, er reyna skyldi, í skrúfstykki og mæla svo afl-
ið, sem þurfti til að brjóta og kremja hann sundur. Reyndi
burðarafl gráa steinsins frá Tjörnesi þannig (sbr. 18. bls. V. h.
Fylkis). Hitt held eg óþarfara og ekki eins áríðandi, að al-
þýða reyni að skilja ut í æsar hina kemisku samsetningu
steina, til þess að geta notað þá. Pað verk er vísindanna frem-
ur en verkmannsins. Og þó efni íslenzkra steina sé of marg-
víslegt og margvíslega samsett, til þess að þeir séu allir
jafn varanlegir og útlendir steinar af einfaldari og beztu sam-
setningu, þá eru svo mikiar gnægtir til af ágætum íslenzkum
steintegundum, að ekki þarf að óttast skort á byggingarefni
fyrir allar þær byggingar, sem bygðar verða hér á landi, þó
íbúar þess verði þrítugfalt til sextugfalt fleiri, en þeir eru nú,
ef menn aðeins kanna að vinna úr því. Mér þykir annars mjög
vænt um að sjá eina efna uppleysingu af einni steintegund,
sem höf. hefur gert s.l. vetur, og eg óska að höf. geri fleiri
rannsóknir á algengustu steintegundum íslands, einkum þeim,
sem eg hefi sent til Reykjavíkur og gefi álit sitt um nothæfi
þeirra, t. d. gráa steinsins frá Tjörnesi, sem eg held vel nýti-
legan í húsabyggingar, brimbrjóta, bryggjur, o. s. frv., og
einnig hve mikið kalk finst í ýmsum leirtegundum, sem eg
hef s6nt þangað, svo að bæði þing og þjóð fái að sjá ein-
hvern verulegan árangur af öllum þessum steinaleitum mínum
og steinarannsóknum Reykjavíkur efnarannsóknar stofúrinar, og
og verði einhverju nær í því mikilvæga spursmáli: nvernig má
bezt vinna kalk til bygginga og nota steintegundirnar, sem hér
eru hvarvetna að sjá og hvarvctna fyrir hendi?*
Purfi fáeina tugi þúsunda til rannsókna og kalkbrenslu-til-
rauna, þá ætti það ekki að þurfa að gera landið fremur gjald-
þrota en það er, né heldur verða útundan eða »sitja á hakan-
um«, svo framt trúverðir menn standa fyrir verkinu. Sjálfur
hef eg ekki getað, peningaleysis vegna, hvorki útvegað mér
nauðsynleg áhöld til rannsókna né ferðast um landið og safn-
að og skoðað það nægilega, néeins ogég hef viijað. Ei heldur