Fréttablaðið - 18.04.2019, Blaðsíða 6

DAÐI FREYR FROSTASON*
Mig langar til
að gera við tölvur
en ekki stela og
lenda í fangelsi
Ungt fólk í fátækrahverfum Kampala,
höfuðborgar Úganda, leiðist
unnvörpum út í vændi og glæpi til
þess eins að lifa af. Með markvissri
aðstoð og iðngreinanámskeiðum
öðlast þau þekkingu og sjálfstæði
til að sjá fyrir sér á annan hátt.
* Drengurinn á myndinni tekur þátt í verkefni Hjálparstarfs kirkjunnar í Kampala.
Nafnið er ekki hans rétta nafn
en textinn lýsir raunveru-
leikanum sem hann og fjöldi
annarra ungmenna býr þar við.
Hringdu í 907 2003 og gefðu 2500 kr.
eða upphæð að eigin vali á framlag.is
GEFUM ÞEIM SÉNS!
PI
PA
R
\
TB
W
A
•
S
ÍA
PERÚ Alan García, fyrrverandi for­
seti Perú, stytti sér aldur í gær í
þann mund sem lögregla mætti á
heimili hans til að handtaka hann
vegna spillingarásakana. Sam­
kvæmt perúsku fréttastofunni RPP
skaut García sig í höfuðið. Hann var
fluttur á sjúkrahús í höfuðborginni
Líma þar sem hann lést.
Martín Vizcarra, forseti Perú,
sagði á Twitter að hann væri miður
sín vegna andláts García. „Ég sendi
fjölskyldu hans samúðarkveðjur.“
García var sakaður um að þiggja
mútur frá brasilíska verktakafyrir­
tækinu Odebrecht en hafði neitað
ásökununum. Samkvæmt því sem
Carlos Morán innanríkisráðherra
sagði við blaðamenn bað García lög­
reglumennina um að hann fengi að
hringja eitt símtal þegar þeir börðu
að dyrum. Því næst gekk hann inn í
herbergi, lokaði dyrunum og stytti
sér aldur. – þea
Stytti sér aldur
fyrir handtöku
HEILBRIGÐISMÁL „Vefjagigt er í dag
á svipuðum stað og geðsjúkdómar
voru kannski fyrir tuttugu árum.
Þetta er svolítið afskiptur hópur en
hann býr við svakalega skert lífs­
gæði,“ segir Sigrún Baldursdóttir,
framkvæmdastjóri Þrautar, mið­
stöðvar vefjagigtar og tengdra sjúk­
dóma.
Talið er að um tólf þúsund Íslend­
ingar þjáist af vefjagigt en þar af eru
rúmlega tvö þúsund metnir með
fulla örorku. Langstærstur hluti
þeirra er konur en meira en fimmt­
ungur kvenna sem er á örorku þjáist
af vefjagigt.
Þraut, sem er fyrsta sérhæfða
úrræðið fyrir fólk með vefjagigt,
tekur á móti um 250 manns á ári.
Hins vegar berast um 370 beiðnir á
ári og er biðlistinn alltaf að lengjast.
„Það getur verið tveggja til þriggja
ára bið hjá okkur. Við reynum að
setja yngstu skjólstæðingana í
forgang. Þar erum við með fólk í
kringum tvítugt og ef ekkert er gert
þá dettur það út af vinnumarkaði
meðan það er enn ungt. Þegar ein­
hver er kominn á örorku þá er mjög
erfitt að koma honum aftur inn á
vinnumarkaðinn,“ segir Sigrún.
Vefjagigt er greind í þrjú stig,
væga, meðalslæma og illvíga. Af
þeim sjúklingum sem leita til
Þrautar eru aðeins fjögur prósent
með væga vefjagigt og segir Sigrún
að þeir komi allir af sjálfsdáðum en
séu ekki sendir af lækni. Um tveir
þriðju sjúklinga greinast með ill­
víga vefjagigt.
„Það er ekki verið að vinna neitt
fyrirbyggjandi. Það eru engar skim­
unaraðgerðir við að reyna að finna
þetta fólk áður en það veikist. Fjár­
magnið sem er sett í þetta er mjög
takmarkað en þetta er dýr sjúkl­
ingahópur því hann leitar mikið
eftir læknisþjónustu,“ segir Sigrún.
Samningur Þrautar við Sjúkra­
tryggingar Íslands sem var fyrst
gerður 2011 rann út fyrir rúmu ári
og hefur verið framlengdur mánuð
í senn síðan þá.
„Við höfum verið kölluð á einn
fund í velferðarráðuneytinu á
þessum tíma. Við vorum beðin um
tillögur sem við sendum en höfum
ekki fengið neinar móttillögur. Einu
svörin sem við fáum er að málið sé í
skoðun.“ Þau hafi heldur ekki verið
kölluð til umræðu um hvað þurfi að
gera fyrir þennan hóp.
„Ef það er einhver ný sýn á það
hvernig á að leysa þetta, þá höfum
við aldrei verið kölluð að borðinu til
að ræða það.“
Sigrún vill að samningurinn verði
framlengdur og stækkaður til þess
að hægt sé að vinna á biðlistanum
því annars stefni í óefni.
„Við viljum veg þessa hóps sjúkl­
inga sem mestan. Það liggur alveg
fyrir að eftir því sem við náum fyrr í
einstaklinginn því betri er árangur­
inn. Við teljum að það þurfi að auka
fjármagnið og hefja skimun.“
Starfsemi Þrautar sé rekin á mjög
litlu fjármagni en um sé að ræða
ódýrt úrræði. „Öll okkar starfsemi
er keyrð á einu teymi. Við þurfum
að bæta við vegna umfangsins en
líka til að koma þessari þekkingu
áfram.“ sighvatur@frettabladid.is
Afskiptur hópur í kerfinu sem
býr við mjög skert lífsgæði
Löng bið er eftir sérhæfðri þjónustu við vefjagigt sem talið er að um tólf þúsund Íslendingar þjáist af.
Framkvæmdastjóri Þrautar, miðstöðvar vefjagigtar og tengdra sjúkdóma, segir þennan hóp afskiptan í
heilbrigðiskerfinu. Auka þurfi fjármagnið og hefja skimun svo hægt sé að hjálpa þessum einstaklingum.
Vefjagigt er fjölkerfa sjúkdómur en honum fylgja meðal annars verkir í stoðkerfi og höfði. NORDICPHOTOS/GETTY
Hvað er vefjagigt?
Vefjagigt er fjölkerfa sjúk-
dómur sem stafar af sjúklegri
truflun í miðtaugakerfinu.
Truflunin er einna mest í
verkjaúrvinnslukerfinu með
útbreiddum verkjum í stoð-
kerfi, höfði, meltingu og oft
þvagfærum.
Truflun í ósjálfráða tauga-
kerfinu, skert áreitis- og
áreynsluþol, svefntruflanir og
óeðlileg þreyta eru einnig hluti
af sjúkdómsmyndinni. Birt-
ingarmynd vefjagigtar er mjög
breytileg milli einstaklinga.
SPÁNN Öfgaíhaldsf lokknum Vox
hefur verið meinað að taka þátt í
einu staðfestu sjónvarpskappræð­
unum fyrir spænsku þingkosning­
arnar sem fara fram þann 28. apríl.
Yfirkjörstjórn á Spáni tilkynnti um
bannið í gær og sagði að þátttaka
Vox fæli í sér brot á kosningalögum.
Atresmedia, sjónvarpsstöðin sem
heldur kappræðurnar, hafði áður
tilkynnt um að Vox fengi að taka
þátt í kappræðunum. Þótt Atres­
media ætli að hlýða kjörstjórn sagði
stöðin í tilkynningu að það væri
besta blaðamennskan, og best fyrir
kjósendur, að Vox fengi að taka þátt.
Ákvörðun kjörstjórnar grund­
vallast á því að Vox fékk engin sæti
á spænska þinginu í síðustu kosn­
ingum og afar lítinn hluta atkvæða.
Samkvæmt könnun sem Demo­
scopia Servicios birti í gær er fylgi
Vox 12,2 prósent. – þea
Öfgaflokkur
ekki með í
kappræðum
KJARAMÁL „Við fórum yfir það með
SA að menn væru frekar óþreyjufull­
ir í baklandinu hjá okkur. Við lýstum
því yfir að við myndum gefa okkur
vikuna eftir páska til að reyna að fá
eitthvað fast á borðið,“ segir Kristján
Þórður Snæbjarnarson, talsmaður
samflots iðnaðarmanna.
Samtök atvinnulífsins (SA) og
samflot iðnaðarmanna héldu kjara­
viðræðum sínum áfram hjá ríkis­
sáttasemjara í gær. Kristján segir að í
rauninni hafi fundurinn verið frekar
tíðindalítill.
„Við fórum aðeins yfir áhersluat­
riði sem SA höfðu verið að skoða. Við
væntum þess að fá einhverja afstöðu
til nokkurra mála sem við fengum
svo sem að hluta til þó það hafi ekk­
ert verið fast í hendi,“ segir Kristján.
Fari málin ekki að skýrast í næstu
viku þurfi iðnaðarmenn að undir­
búa næstu skref. „Við þurfum að
komast mjög langt með málin í
næstu viku ef við ætlum að halda
okkur í þessum gír. Annars eru það
bara atkvæðagreiðslur um einhverj­
ar átakalínur.“
Aðilar munu hittast næst á þriðju­
daginn en Kristján segist ekki
eiga von á því að mikið gerist um
páskana. „SA er að kalla eftir ein­
hverjum upplýsingum frá sínu bak­
landi og við erum að vinna í okkar
málum. Vikan eftir páska verður
töluverð vinnuvika vona ég.“ – sar
Bakland iðnaðarmanna orðið óþreyjufullt
Frá fundinum í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
1 8 . A P R Í L 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
8
-0
4
-2
0
1
9

0
7
:2
6
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
D
6
-6
4
A
4
2
2
D
6
-6
3
6
8
2
2
D
6
-6
2
2
C
2
2
D
6
-6
0
F
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
B

F
B
0
4
0
s
_
1
7
_
4
_
2
0
1
9
C
M
Y
K