Fréttablaðið - 18.04.2019, Blaðsíða 10

Skilnaðir eru nokkuð tíðir hér á landi. Það er sárt að slíta samvistum við maka sinn, sér í lagi þegar börn eru í spilinu og við tekur erfitt ferli. Þegar leiðir
skilja leggur fólk upp í ólíkt ferðalag
og fer það eftir því hver átti frum-
kvæði að skilnaðinum og hverjar
voru ástæðurnar.
Þetta segja Hrefna Hugosdóttir og
Ragnhildur Bjarkadóttir, sálfræð-
ingar hjá fyrirtækinu Auðnast, sem
þjónustar fólk og fyrirtæki um allt
er varðar heilsutengda þætti.
Aðilinn sem ekki vildi skilja
ferðast fyrst með höfnun í fartesk-
inu og reynir jafnvel ítrekað að leita
skýringa á því hvað fór úrskeiðis.
Það getur haft mikil áhrif á sjálfs-
myndina. Í kjölfarið kemur oft
reiði og loks vonleysi en síðan fer að
birta til og allt horfir til betri vegar.
Mikilvægt er að leyfa sér að fara í
gegnum þann tilfinninga rússíbana
sem skilnaður er, að upplifa allar
óþægilegu tilfinningarnar. Sú leið
er líklegust til þess að ná jafnvægi
og sáttum á endanum.
Aðilinn sem hafði frumkvæðið að
skilnaðinum hefur yfirleitt mikið
samviskubit yfir því að hafa brotið
upp einingu. Sá fyllist gjarnan
sjálfsásökunum og efasemdum um
hvort ákvörðunin hafi verið rétt.
Þóknun og tilhneiging til að láta
undan kröfum fyrrverandi maka,
í þeim tilgangi að bæta fyrir sam-
viskubitið, er algengt og verður
oft til þess að það hallar á þann
sem vildi skilja þegar kemur að
úrvinnslu og praktískum málum.
„Eitt af því sem ratar oft inn
á borð Auðnast er skilnaður og
afleiðingar í kjölfar skilnaðar. Stað-
reyndin er nefnilega sú að þegar fólk
skilur hefur það tímabundin áhrif
á öll hlutverk lífsins, og þótt maka-
Boðorðin fimm
Hrefna og Ragnhildur settu
saman fimm ráð sem gott er
að tileinka sér í erfiðu ferli
skilnaðar.
1 Þú þarft að tileinka þér þolinmæði. Erfið verk-
efni taka á og ekki er hægt
að stytta sér leið í gegnum
erfiðar tilfinningar. Góðar
líkur eru á því að þú sért að
skilja í fyrsta sinn við þennan
maka og þá hefur þú engar
leiðsagnarreglur um hvað sé
best í stöðunni.
2 Umburðarlyndi og skilningur. Fyrrverandi
maki þinn er að fara í
gegnum aðra lífsreynslu en
þú með ólíkum tilfinningum
og hugsunum. Hvorugt ykkar
hefur réttara fyrir sér – þetta
eru ólík sjónarhorn sem taka
þarf tillit til.
3 Spurðu þig á hverjum degi: Á hverju þarf ég að
halda í dag? Hvaða verkefni
bíða mín, get ég framkvæmt
þau í dag eða er betra að
bíða til morguns? Spurðu
líka: Hvað varð til þess að þú
komst í gegnum þennan dag?
4 Settu þér markmið um hvernig þú vilt sjá líf þitt
eftir ár. Hvar viltu vakna,
hvernig viltu hafa daginn
þinn, hvernig viltu hugsa til
baka og rifja upp þessa tíma.
5 Dreifðu huganum. Farðu í göngutúr, hringdu í
vin, horfðu á sjónvarpið,
dustaðu rykið af áhugamáli,
lestu. Ekki endilega treysta
löngunartilfinningunni þinni
– stundum þarf mann ekki að
langa, það þarf bara að gera.
Einmanaleiki
Ólíkar væntingar til par-
sambands og samskipti á
mismunandi bylgjulengd-
um þar sem boðskapur
kemst ekki til skila.
Sinnuleysi
Fólk setur parsamband sitt
allt of oft í aftasta sæti.
Að rækta samband er ekki
endilega að eiga stefnu-
mótakvöld eða skipuleggja
flugeldasýningu. Hlustun,
athygli, áhugi og forvitni
eru lykilhráefni þegar
kemur að því að rækta sam-
bandið við makann.
Framhjáhald
Ein af ástæðum framhjá-
halds er að fólk hefur gefist
upp á að láta parsamband-
ið sitt ganga. Það er jafnvel
búið að upplifa einmana-
leika allt of lengi, festist í
rútínu og viðjum vanans og
verður jafnvel feimið við að
brjóta upp áralangar leiðin-
legar hefðir. Svo kemur allt
í einu einhver sem sýnir þér
áhuga og athygli og í bland
við lífeðlislega hrifningu,
er tekin ákvörðun um
framhjáhald sem hefur af-
leiðingar.
Þrjár meginástæður skilnaðar Skilnaður er
ólíkt ferðalag
einstaklinga
hlutverkið sé kvatt þarf áfram að
sinna foreldrahlutverki og starfs-
hlutverki svo fátt eitt sé nefnt.
Auðnast sérhæfir sig í fjölskyldu- og
parameðferð sem og öðru sem teng-
ist einkalífinu,“ segir Ragnhildur.
„Algengustu árekstrarnir í skiln-
aði eru samskiptalegs eðlis. Maki
fer til að mynda að gefa sér hugs-
anir hins aðilans og ætla honum
ákveðinn tilgang. Staðreyndin er
hins vegar sú að ólíkar tilfinningar
eru ríkjandi hjá báðum aðilum sem
leiðir til þess að túlkun, afstaða og
viðbrögð í samskiptum litast af
því. Praktískir þættir valda því
miður oft árekstrum því tilfinn-
ingaleg viðbrögð eru ekki langt
undan. Ástæðan fyrir praktískum
árekstrum í samskiptum er einn-
ig sú að við skilnað er oft margt
ósagt og skortir oft farveg fyrir slík
samskipti. Annar aðilinn vill ræða
málin og eiga uppgjör á meðan hinn
vill horfa til framtíðar.“
Þegar fólk hefur ákveðið að leiðir
skilji er mikilvægt að sýna sjálfum
sér umburðarlyndi og skilning og
sömuleiðis fyrrverandi maka.
„Að skilja er stórt verkefni sem
tekur mikinn toll af einstaklingn-
um, parinu fyrrverandi, börnunum
og öðrum nánum ættingjum,“ segir
Ragnhildur. „Ef börn eru á heimil-
inu skiptir máli að undirbúa vel
samtal og framkvæmd í kjölfar
þess. Þó ber að hafa í huga að börn
eru misjöfn og á ólíkum aldri og
því fer úrvinnsla fram með ólíkum
hætti.“
Fólk þarf að huga vel að grunn-
þörfum sínum. Það er nánast
undantekningarlaust að svona
ferli komi verulega niður á svefni
og matarlyst minnkar oft. Sumir
reyna að hafa sem mest fyrir stafni
til að dreifa huganum á meðan
aðrir upplifa lamandi tilfinningu
og aðgerðaleysi. „Hér þarf að hlúa
að grunnþörfum á raunhæfan
hátt. Sofa þegar tækifæri gefst til
og borða það sem mann langar í.
Hér skiptir tími miklu máli því
hann læknar hjartasár,“ segir
Ragnhildur.
Gott sé að kortleggja stuðning
úr nánasta umhverfi. „Hverjir
eru líklegir til að reynast manni
vel? Það eru ekki endilega þeir
sem eru fyrstir með ráðin
heldur frekar þeir sem hlusta
án þess að dæma og leyfa
Að skilja er stórt verkefni sem tekur mikið á ein-
staklinginn, parið fyrrverandi, börnin og aðra
nána ættingja. Algengustu árekstrar í skilnaði eru
samskiptalegs eðlis en til þess að ferlið gangi sem
best er mikilvægt að hlúa að sjálfum sér og átta sig
á að ólíkar tilfinningar eru ríkjandi hjá báðum.
þeim sem er að skilja að fara í gegn-
um öldur og dali. Fólk hefur ríka til-
hneigingu til að mynda sér skoðun
eða vita hvað er öðrum fyrir bestu.
Það er yfirleitt ekki heillavænlegt á
þessu stigi máls,“ segir Hrefna.
Mikilvægt sé að gera sér grein
fyrir að margir praktískir þættir eru
fyrirferðarmiklir og geta reynst erf-
iðir þegar tilfinningar eru sterkar.
„Það sem við getum ráðlagt fólki
sem er að skilja er að leita til fagað-
ila. Vinir og ættingjar eru vissulega
frábært stuðningsnet þegar kemur
að umhyggju og praktískum þátt-
um en þegar kemur að tilfinninga-
legri úrvinnslu er betra að leita til
fagaðila.“
Nýverið tóku í gildi ný lög í Dan-
mörku þar sem barnið er í forgrunni
við skilnað, fagleg ráðgjöf hjá hinu
opinbera stendur foreldrunum
sem standa frammi fyrir skilnaði
til boða. „Við Íslendingar ættum að
fjárfesta í þessu.“
Hér þarf að hlúa að
grunnþörfum á
raunhæfan hátt. Sofa þegar
tækifæri gefst til og borða
það sem mann langar í.
Ragnhildur
Bjarkadóttir,
sálfræðingurGunnþórunn
Jónsdóttir
gunnthorunn@frettabladid.is
✿ Tíðni skilnaða – úr gögnum Þjóðskrár
5000
4000
3000
2000
1000
0
20
08
20
11
20
14
20
17
20
09
20
12
20
15
20
18
20
10
20
13
20
16
20
19
n Árið 2017 var metár í tíðni bæði í hjónaböndum og skilnuðum. Þá giftust 3.940 manns
og 1.370 skildu. Var það aukning um 50 manns frá því árinu 2016. Í fyrra gengu 3.879 ein-
staklingar í hjónaband og 1.276 skildu. Algengast er að fólk á aldrinum 40 til 49 ákveði að
slíta samvistum. Einnig hefur orðið aukning í aldurshópnum 30 til 39 ára á stuttu tímabili.
n Lögskilnaður n Skilnaður að borði og sæng
F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 10F I M M T U D A G U R 1 8 . A P R Í L 2 0 1 9
1
8
-0
4
-2
0
1
9

0
7
:2
6
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
D
6
-4
B
F
4
2
2
D
6
-4
A
B
8
2
2
D
6
-4
9
7
C
2
2
D
6
-4
8
4
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
A

F
B
0
4
0
s
_
1
7
_
4
_
2
0
1
9
C
M
Y
K