Morgunblaðið - 03.01.2019, Blaðsíða 39

» Útgáfu nýrrar skáldsögu hins þekkta dansk-norska rithöfundar KimsLeine var fagnað í Lækjargötuhúsinu í Árbæjarsafni í gær. Bókin nefnist
Rauður maður/Svartur maður, er þýdd af Jóni Halli Stefánssyni, og er annar
hluti í þríleik höfundarins um sögu Dana á Grænlandi en fyrir þá fyrstu, Spá-
mennina í Botnleysufirði, hlaut Leine Bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs.
Leine las upp úr bók sinni í gær, ræddi við gesti og áritaði fyrir þá bækur.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Spjall Kim Leine las upp úr bók sinni og spjallaði við gesti í notalegu umhverfi Lækjargötuhússins.
MENNING 39
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 2019
Íupphafi þriðju ljóðabókar EvuRúnar Snorradóttur, Fræsem frjóvga myrkrið, segir afgrísku gyðjunni Baubó sem
var látin gleymast. „Hún kom á
sorglegustu augnablikunum í helgi-
athöfnum og harmleikjum og sýndi á
sér píkuna til að létta stemninguna.
Hún táknar gamansamt og leikandi
kynfrelsi kvenna. Hún hegðar sér
ósæmilega. Hún er áminning um að
allt mun breytast,
líða hjá. Ekkert
varir, gott eða
slæmt. Við mun-
um frjósa, þiðna,
blómstra og
fölna, best að
reyna að mæta
því með ótta-
leysi.“ Það sem
Baubó er áminn-
ing um er kjarni
þessarar athyglisverðu bókar. Og
píkur eru vissulega sýndar hér, til að
mynda í prósanum „Píkan á þorra-
blótinu“ þar sem ljóðmælandi stígur
á svið á þorrablóti til að segja við-
stöddum „í smáatriðum frá því
hvernig kynfæri mín fóru frá því að
vera karlkyns yfir í að vera kven-
kyns, með skurðaðgerð“. Og það líð-
ur yfir tvær konur í salnum við að
sjá loðinn þríhyrning ljóðmælandans
sem segir: „Tilfinningin sem kom yf-
ir mig þarna á sviðinu með nærbux-
urnar niðri, píkuna starandi framan í
allt bæjarfélagið, var ólýsanleg. Ég
fann áþreifanlega fyrir þriðja aug-
anu í píkunni, titraði af mætti og
sælu …“
Gyðjan Baubó átti að létta stemn-
ingu með því að sýna á sér píkuna og
líka sýna kynfrelsi kvenna, og frelsi
kvenna er lykilþáttur í þessu fína
verki, þar sem meðal annars er
glaðst yfir hversdagsleikanum og
fallegu samlífi fólks en hér má líka
sjá sorg, trega og eftirsjá. Þá er
bæði fjallað um ofbeldi í kynlífi og
fallegar ástir; hér ríkir líka óttaleysi
og birtist markvisst í textum og ljóð-
máli sem er oftast vel mótað og
áhrifaríkt, ekki síst í fyrri hlutanum.
Fyrri hluti bókarinnar, „Far til að
sýna öllum heima – Föst flétta ofin
úr gömlum skuggum“, er settur upp
sem einskonar leikþáttur með
nokkrum röddum. Eva Rún er sviðs-
listakona auk þess að vera ljóðskáld
og hér nýtist sú reynsla vel í mark-
vissu og sláandi verki í 13 stuttum
þáttum þar sem fullorðnar konur „í
partíi sem er löngu liðið“ tala saman
um ömurlega reynslu vinkvenna
sinna eða skólasystra af útskriftar-
eða skólaferð á sólarströnd þar sem
átti að fá far eftir sólina og lenda í
ævintýrum. Þetta er saga um mis-
skilda gleði, hópþrýsting, ömurlegt
kynlíf og þá tilfinningu sem vaknar
löngu seinna að það hafi ekki verið
neitt annað en ofbeldi. Eins og kem-
ur fram í öðrum þætti verksins þar
sem ung kona hringir í áfallamiðstöð
Landspítalans og segist þurfa að
panta áfallahjálp: „Ég er bara að
fatta núna fyrst að það er áfall. Eða
áföll. Ég vissi það bara ekki. Halló?“
Í seinni hluta bókarinnar eru 24
ljóð og prósar. Í einum segir af konu
sem fékk tækifæri til að segja
ókunnugu fólki leyndarmál og
greindi frá svefnklæðnaði sínum,
sem hún sér eftir. Hún hefði viljað
opinbera tilgreind og djarfari ævin-
týri sem hefðu gert hana „að sannri
fyrirmynd, sterkri og spennandi
konu sem hefur lifað og er ekki öll
þar sem hún er séð“. Í öðru ljóði var-
ar kreddufullur ljóðmælandi við
stjórnlausum lýð, villingum sem
hafa engin uppbyggileg áhugamál
heldur hanga bara heima og stunda
kynlíf, en það gætir afbrýðisemi í
rómnum; svo er frásögn um lesbíur
sem fara spenntar á sveitahótel með
nýtt kynlífsleikfang sem hljómar
„eins og hrossagaukur. Nákvæm
eftirlíking af lífsglöðu og sperrtu
hneggi hrossagauksins. Við gefumst
upp“ segir þar og lokamyndin er af
þeim liggjandi hljóðar „í rúminu inn-
an um allt plastdraslið, endalausar
pakkningarnar“.
Ljóðin í seinni hlutanum eru mis-
sterk en í þeim betri eru hnyttnar og
áhrifaríkar sviðsetningar, sann-
leikur sem opinberast og oft óvænt-
ar myndir sem lýsa og takast á við
samlíf fólks.
Milli ljóða seinni hluta bókarinar
eru birtar sex svarthvítar ljós-
myndir í anda hversdagsraunsæis,
hnyttnar myndir sem kallast
skemmtilega á við ljóðheiminn. Í
einu er æfingahjólið komið út á sval-
ir, önnur sýnir kápur bóka sem nefn-
ast „Betri helmingurinn“ og fjalla
allar um sambönd karls og konu –
engar samkynhneigðar ástir þar, þá
er nærmynd af platta sem á stendur:
„Konur og súpur á ekki að láta bíða,
þá kólna þær;“ setning sem kallast á
við karlrembukúltúr sem er svo
réttilega skotið á hér víða. Ein ljós-
myndanna er í lit á kápu, af lúnum
inniskóm konu við fyrirtækjalega
fataskápa, mynd sem líka kallast á
við hversdagsraunsæi ljóðheimsins
en innan spjalda bókarinnar er sama
mynd svarthvít og ekki eins áhrifa-
rík. Raunsæið er betra í lit.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Eva Rún „… frelsi kvenna er lykil-
þáttur í þessu fína verki.“
Er bara að fatta núna
fyrst að það er áfall
Ljóð
Fræ sem frjóvga myrkrið bbbbn
Eftir Evu Rún Snorradóttur.
Benedikt, 2018. Kilja, 80 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Elly (Stóra sviðið)
Fös 4/1 kl. 20:00 186. s Fös 18/1 kl. 20:00 190. s Fös 25/1 kl. 20:00 194. s
Lau 5/1 kl. 20:00 187. s Lau 19/1 kl. 20:00 191. s Lau 26/1 kl. 20:00 195. s
Lau 12/1 kl. 20:00 188. s Sun 20/1 kl. 20:00 192. s
Sun 13/1 kl. 20:00 189. s Fim 24/1 kl. 20:00 193. s
Stjarna er fædd.
Ríkharður III (Stóra sviðið)
Sun 6/1 kl. 20:00 3. s Mið 16/1 kl. 20:00 6. s Sun 27/1 kl. 20:00 9. s
Fim 10/1 kl. 20:00 4. s Fim 17/1 kl. 20:00 7. s
Fös 11/1 kl. 20:00 5. s Mið 23/1 kl. 20:00 8. s
5 stjörnur - ÞT. Morgunblaðið / 5 stjörnur - SJ. Fréttablaðið
Allt sem er frábært (Litla sviðið)
Fös 4/1 kl. 20:00 26. s Fös 18/1 kl. 20:00 27. s Fim 24/1 kl. 20:00 28. s
Gleðileikur um depurð.
Kvenfólk (Nýja sviðið)
Fös 4/1 kl. 20:00 aukas. Fös 18/1 kl. 20:00 aukas. Lau 2/2 kl. 20:00 27. s
Lau 5/1 kl. 20:00 aukas. Lau 19/1 kl. 20:00 20. s Fös 8/2 kl. 20:00 28. s
Sun 6/1 kl. 20:00 15. s Fös 25/1 kl. 20:00 24. s Lau 9/2 kl. 20:00 29. s
Fös 11/1 kl. 20:00 16. s Lau 26/1 kl. 20:00 25. s
Lau 12/1 kl. 20:00 17. s Fös 1/2 kl. 20:00 26. s
Drepfyndin sagnfræði með söngvum.
Núna 2019 (Litla sviðið)
Fös 11/1 kl. 20:00 Frums. Lau 12/1 kl. 17:00 2. s Sun 13/1 kl. 17:00 3. s
Núna er ekki á morgun, það er NÚNA
Kvöldvaka með Jóni Gnarr (Litla sviðið)
Lau 5/1 kl. 20:00 1. s Fim 17/1 kl. 20:00 3. s Fös 25/1 kl. 20:00 5. s
Sun 6/1 kl. 20:00 2. s Lau 19/1 kl. 20:00 4. s Lau 26/1 kl. 20:00 6. s
Sannar en lygilegar sögur!
Ég dey (Nýja sviðið)
Fim 10/1 kl. 20:00 Frums. Mið 16/1 kl. 20:00 3. s Fim 24/1 kl. 20:00 5. s
Sun 13/1 kl. 20:00 2. s Fim 17/1 kl. 20:00 4. s Sun 27/1 kl. 20:00 6. s
Trúir þú á líf fyrir dauðann?
Fólk, staðir og hlutir (Litla sviðið)
Mið 13/2 kl. 20:00 33. s Mið 20/2 kl. 20:00 37. s Mið 27/2 kl. 20:00 41. s
Fim 14/2 kl. 20:00 34. s Fös 22/2 kl. 20:00 38. s Fim 28/2 kl. 20:00 42. s
Fös 15/2 kl. 20:00 35. s Lau 23/2 kl. 20:00 39. s Fös 1/3 kl. 20:00 43. s
Lau 16/2 kl. 20:00 36. s Sun 24/2 kl. 20:00 40. s Lau 2/3 kl. 20:00 44. s
Lífið er ekki nógu ávanabindandi
BORGARLEIKHÚSIÐ
Kynntu þér nýjan tapas-matseðil Leikhúsbarsins
á borgarleikhus.is
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
Ronja Ræningjadóttir (Stóra sviðið)
Sun 6/1 kl. 13:00 28.sýn Sun 27/1 kl. 16:00 35.sýn Sun 10/3 kl. 13:00 46.sýn
Sun 6/1 kl. 16:00 29.sýn Sun 3/2 kl. 13:00 36.sýn Sun 10/3 kl. 16:00 47.sýn
Sun 13/1 kl. 13:00 30.sýn Sun 3/2 kl. 16:00 37.sýn Sun 17/3 kl. 13:00 Aukas.
Sun 13/1 kl. 16:00 31.sýn Sun 10/2 kl. 13:00 38.sýn Sun 17/3 kl. 16:00 48.sýn
Lau 19/1 kl. 13:00 Aukas. Sun 10/2 kl. 16:00 39.sýn Sun 24/3 kl. 13:00 Auka
Lau 19/1 kl. 16:00 Aukas. Sun 17/2 kl. 13:00 40.sýn Sun 24/3 kl. 16:00 Auka
Sun 20/1 kl. 13:00 32.sýn Sun 17/2 kl. 16:00 41.sýn Sun 31/3 kl. 13:00 Auka
Sun 20/1 kl. 16:00 33.sýn Sun 24/2 kl. 13:00 42.sýn Sun 31/3 kl. 16:00 49.sýn
Lau 26/1 kl. 13:00 Auka Sun 24/2 kl. 16:00 43.sýn Sun 7/4 kl. 13:00 50.sýn
Lau 26/1 kl. 16:00 Auka Sun 3/3 kl. 13:00 44.sýn Sun 7/4 kl. 16:00 51.sýn
Sun 27/1 kl. 13:00 34.sýn Sun 3/3 kl. 16:00 45.sýn
Stórskemmtilegur og æsispennandi söngleikur fyrir alla fjölskylduna!
Einræðisherrann (Stóra Sviðið)
Lau 5/1 kl. 19:30 4.sýn Fös 18/1 kl. 19:30 8.sýn Lau 2/2 kl. 19:30 11.sýn
Fös 11/1 kl. 19:30 5.sýn Fim 24/1 kl. 19:30 9.sýn Lau 9/2 kl. 19:30 12.sýn
Lau 12/1 kl. 19:30 6.sýn Fös 25/1 kl. 19:30 10.sýn Lau 16/2 kl. 19:30 13.sýn
Fim 17/1 kl. 19:30 7.sýn Fös 1/2 kl. 19:30 Auka
Siggi Sigurjóns mætir Charlie Chaplin!
Jónsmessunæturdraumur (Stóra sviðið)
Fös 22/2 kl. 19:30 Frums Fös 1/3 kl. 19:30 3.sýn Fös 15/3 kl. 19:30 5.sýn
Fim 28/2 kl. 19:30 2.sýn Fim 7/3 kl. 19:30 4.sýn Lau 16/3 kl. 19:30 6.sýn
Fyndinn og erótískur gamanleikur
Fly Me To The Moon (Kassinn)
Lau 19/1 kl. 19:30 23.sýn Lau 26/1 kl. 19:30 24.sýn
Nýtt verk eftir höfund hins geysivinsæla leikrits Með fulla vasa af grjóti
Þitt eigið leikrit (Kúlan)
Fös 25/1 kl. 18:00 Frums. Fim 14/2 kl. 18:00 6.sýn Lau 2/3 kl. 15:00 12.sýn
Fim 31/1 kl. 18:00 2.sýn Fös 15/2 kl. 18:00 7.sýn Fös 8/3 kl. 18:00 13.sýn
Lau 2/2 kl. 15:00 3.sýn Lau 16/2 kl. 15:00 8.sýn Lau 9/3 kl. 15:00 14.sýn
Fim 7/2 kl. 18:00 Aukas. Fim 21/2 kl. 18:00 9.sýn Lau 16/3 kl. 15:00 15.sýn
Fös 8/2 kl. 18:00 4.sýn Lau 23/2 kl. 15:00 10.sýn
Lau 9/2 kl. 15:00 5.sýn Fös 1/3 kl. 18:00 11.sýn
Það er þitt að ákveða hvað gerist næst!
Velkomin heim (Kassinn)
Fös 1/2 kl. 19:30 Lau 9/2 kl. 19:30 Fös 15/2 kl. 19:30
Lau 2/2 kl. 19:30 Sun 10/2 kl. 19:30
Insomnia (Kassinn)
Lau 12/1 kl. 19:30 7.sýn Fim 17/1 kl. 19:30 8.sýn Fös 18/1 kl. 19:30 9.sýn
Brandarinn sem aldrei deyr
Improv Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Sun 6/1 kl. 20:00 Mið 23/1 kl. 20:00 Mið 6/2 kl. 20:00
Mið 16/1 kl. 20:00 Mið 30/1 kl. 20:00 Mið 13/3 kl. 20:00
Spunasýningarnar vinsælu snúa aftur - engin sýning eins!
Mið-Ísland (Þjóðleikhúskjallarinn)
Fös 11/1 kl. 20:00 Fös 18/1 kl. 20:00 Fös 25/1 kl. 20:00
Fös 11/1 kl. 22:30 Fös 18/1 kl. 22:30 Fös 25/1 kl. 22:30
Lau 12/1 kl. 20:00 Lau 19/1 kl. 20:00 Lau 26/1 kl. 20:00
Lau 12/1 kl. 22:30 Lau 19/1 kl. 22:30 Lau 26/1 kl. 22:30
Fim 17/1 kl. 20:00 Fim 24/1 kl. 20:00
leikhusid.is | midasala@leikhusid.is | 551 1200