Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.01.2019, Blaðsíða 8

8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.1. 2019
VETTVANGUR
Undir lok nýliðins árs fór fram íMarrakesh í Marokkómerkileg ráðstefna á vegum
Sameinuðu þjóðanna um fólksflutn-
inga – reyndar einnig fundahöld ým-
issa annarra stofnana og félaga-
samtaka sem nýttu tækifærið til að
þinga um tengd málefni með sérfæð-
inga og áhugafólk víðs vegar að úr
heiminum þarna samankomið.
Ástæðan fyrir því að ég var á
staðnum var einmitt sú að ég hafði
tekið að mér að stýra fundum á veg-
um alþjóða verkalýðssamtaka innan
almannaþjónustunnar, um málefni
farandverkafólks. Þar voru á meðal
annarra mættir á einum slíkum fundi
fulltrúar Alþjóðaheilbrigðisstofn-
unarinnar, WHO, rannsóknar-
fræðimenn svo og fulltrúar ríkis-
stjórna Þýskalands og Filippseyja
auk að sjáfsögðu fulltrúa verkalýðs-
félaga.
Hvers vegna fulltrúar Þýskalands
og Filippseyja? Það var vegna þess
að ríkisstjórnir þessara landa hafa
komist að samkomulagi um að reyna
að koma málefnum farandverkafólks
í skipulegri farveg en verið hefur.
Sérstaklega er horft til starfsfólks á
heilbrigðissviði sem á undanförnum
árum og áratugum hefur flust í
stórum hópum frá Filippseyjum til
Þýskalands sem og reyndar frá
mörgum öðrum þróunarríkjum til
ríkari hluta heimsins. Þetta hefur
haft í för með sér ýmis vandamál. Fil-
ippseyjar hafa þannig misst mikil-
vægt og verðmættt starfsfólk, sem
menntað hefur
verið með ærnum
tilkostnaði; réttar-
og réttindastaða
fólksins hefur iðu-
lega verið ótrygg
og skuldbindingar
móttökuríkisins
hafa að sama
skapi verið óljós-
ar.
Úr þessu vilja
menn greiða með
samkomulagi.
Þetta þykir til
fyrirmyndar og
vill verkalýðs-
hreyfingin styðja við þessa jákvæðu
viðleitni. Sem dæmi um vandann má
nefna að í Súdan eru starfandi um
níutíu starfsmannaleigur sem reyna
að ná til sín öllu tiltæku menntuðu
heilbrigðisstarfsfólki og ráða það til
starfa erlendis, einkum í olíu-
ríkjunum við Persaflóa. Það segir sig
sjálft hvaða afleiðingar þetta hefur á
sjúkrahúsum í Súdan.
Fyrrnefndri ríkjaráðstefnu í
Marrakesh var ætlað að staðfesta Al-
þjóðasáttmála um farendur (fólks-
flutninga) en samhliða var annar
samningur í burðarliðnum, Alþjóða-
sáttmáli um flóttamenn.
Ferli þessara tveggja sáttmála,
sem ekki eru lagalega skuldbindandi
– þótt að vísu sé um það deilt – er
mismunandi; sá fyrri hlaut staðfest-
ingu á ríkjaráðstefnunni í Marrakesh
og síðan endanlega á Allsherjarþingi
Sþ. Sá síðari fékk umfjöllun í hlutað-
eigandi nefnd Sþ og fór í kjölfarið fyr-
ir Allsherjarþingið til samþykktar.
Þessir samningar eiga það sameig-
inlegt að skapa grundvöll fyrir upp-
lýsta umræðu um stöðu flóttamanna
og síðan vonandi vettvang til aðgerða.
Þannig er eitt af tuttugu og þremur
markmiðum sem sett eru fram í sam-
komulaginu um fólksflutninga, að
unnið verði að því að greiða úr mjög
ruglingslegri umræðu um málefnið
sem oftar en ekki hefur byggst á til-
finningum en ekki staðreyndum.
Þannig verða fordómar til og er
ágætt að hugleiða þýðingu þess hug-
taks. Sem sagt allar upplýsingar upp
á borðið. Síðan komist menn að niður-
stöðu, ekki öfugt.
Mér þótti tvennt standa upp úr af
hálfu talsfólks fátækra ríkja á þeim
fundum sem ég sótti.
Í fyrsta lagi, að yfirleitt vill fólk alls
ekki flytjast frá heimahögum sínum.
Það hreinlega á ekki annarra kosta
völ. Þessa hlið
hefur að mínu
mati verið van-
rækt að ræða. Þar
þurfa arðræn-
ingjar og stríðs-
mangarar þessa
heims að íhuga
sína ábyrgð, ekki
síst gömul og ný
nýlenduveldi. Að
orsökum fólks-
flótta er vikið í
markmiði númer
tvö í framan-
greindum al-
þjóðasáttmála um
farendur. Markmið númer tvö mætti
ræða á næsta NATÓ-fundi.
Þegar samfélag leggur á flótta
veikist enn staða þeirra sem veikir
voru fyrir. Það er áhætta að vera ein-
sömul kona á flótta. Um stöðu mun-
aðarlausra barna þarf ekki að hafa
mörg orð. En okkur ber hins vegar
skylda til að hafa um þau orð mjög
mörg, til dæmis spyrja hvað hafi orð-
ið um tíu þúsund börn sem komu
fylgdarlaus til Evrópu í fyrra – og ár-
ið áður og þar áður líka, og eru nú
horfin?
Í markmiði númer átta í Alþjóða-
sáttmála Sþ um farendur segir að al-
þjóðasamfélaginu beri skylda til að
stórefla leit að týndu fólki. Undir
þennan lið flokkast því týnd börn.
Væri kannski ráð að efna til þjóðar-
atkvæðagreiðslu og spyrja hvort fólki
þætti peningum sem við látum nú
renna til að fjármagna hernaðar-
bandalag ef til vill betur varið í aðstoð
við munaðarlaus börn á flótta?
Markmið númer tvö og átta
’Um stöðu munaðar-lausra barna þarfekki að hafa mörg orð.En okkur ber hins vegar
skylda til að hafa um
þau orð mjög mörg, til
dæmis spyrja hvað hafi
orðið um tíu þúsund
börn sem komu fylgd-
arlaus til Evrópu í fyrra
– og árið áður og þar áð-
ur líka, og eru nú horfin?
Úr ólíkum
áttum
Ögmundur Jónasson
ogmundur@ogmundur.is
AFP
Ármúli 7, Reykjavík | Sími 568 0708 | www.fako.is
TILBOÐ
á fako.is
Klappstólar
(4 litir)
Áður 5.100 kr.
nú 3.570 kr.
atré með ljósum
Áður 11.400 kr.
Nú 1.990 kr.
l
Jólavörur
50%
afsláttur
Ármann Jakobsson tísti: „3.
janúar er ekkert annað að horfa
á en Hringadróttinssögu; eins vel
og Christopher Lee stendur sig
get ég ekki annað
en dáðst að Tolk-
ien sjálfum sem
sýnir okkur ekki
Sarúman sjálfan
fyrr en eftir tæp-
lega 800 blaðsíður. Hringadrótt-
inssaga er meistaraverk frestunar
og fjarlægðar.“
Jón Gnarr skrifaði á sama
miðli: „Eins og ég
er nú glaður að
taka kredit fyrir
það sem vel er
gert þá vil ég
benda á að ég
var bara einn af SEX höfundum
#skaup2018 og á þá um átta og
hálfa mínútu af þættinum. Yfir-
umsjón með handriti og leik-
stjórn var í höndum @arnor-
palmi“
Viktoría
Hermanns-
dóttir var
ánægð með
skaupið: „Djöfull
var þetta gott
skaup! Sprellikerlingin og eru
hommar kannski menn. Takk fyr-
ir mig og gleðilegt ár.“
Gerður Kristný skrifaði á
Facbook um bókmenntir: „Árið
2018 las ég 71 bók. Þær sem
standa upp úr eru m.a. Begynnel-
ser eftir Carl Frode Tiller, Den
der lever stille eftir Leonoru
Christinu Skov, The Unwomanly
Face of War eftir
Svetlönu Alexi-
evich, Gulag – A
History eftir
Anne Apple-
baum, De eftir
Helle Helle, Kinderwhore eftir
Mariu Kjos Fonn og Byens spor
eftir mitt uppáhald Lars Saabye
Christensen.
AF NETINU