Morgunblaðið - 30.01.2019, Qupperneq 21

UMRÆÐAN 21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 2019
www.gilbert.is
VELDU ÚR MEÐ SÁL
Frisland Classic
Sálarrannsóknum er
ekki mikill gaumur gef-
inn í dag, eins og al-
gengt var á síðustu öld,
þegar miklar umræður
fóru fram um viðfangs-
efnið. En sá hluti sálar-
rannsókna, sem mig
langar til að vekja at-
hygli á hér er ekki sá
sem viðkemur látnu
fólki, heldur lifandi.
Fyrir mörgum árum heyrði ég af
konu sem legið hafði meðvitundar-
laus á sjúkrahúsi í einhvern tíma, en
hafði á meðan sést á gangi í hverfinu
sínu. Fór hún sálförum, eins og það
kallast, þótt líkaminn lægi í dái, eins
og hún sjálf staðfesti síðar.
Frásögn þessi rifjaðist upp fyrir
mér, þegar mér barst stutt frásögn
nýlega að norðan. Hún er af
mæðgum. Móðirin býr á efri árum í
Reykjavík en dóttirin úti á landi til
margra áratuga.
Einn daginn bar svo við að ná-
grannavinkona dótturinnar sér hvar
móðirin kemur í hlaðið hjá dóttur
sinni, skoðar blómin við dyrnar og
gengur svo inn í húsið. Síðar kom í
ljós, að á þeirri stundu sat gamla kon-
an heima og hugsaði stíft heim í hlað-
ið til dóttur sinnar.
Slík fyrirbæri eru að gerast á okk-
ar dögum, þó svo að flestir menn
verði þeirra ekki meðvitað varir,
kannski vegna daglegra anna og ann-
ars konar áreita, sem fanga skynjun
og athygli. Menn eru tengdir ósýni-
legum böndum og máttur hugans
sannast margsinnis. Margar sögur
fara af fyrirbærum sem þessum í
daglegu lífi, á raunastund, í sambandi
við huglækningar eða hugskeyti á
milli ástvina. Nýlegt ofangreint tilfelli
minnti mig á, að menn
hafa birst í öðrum lönd-
um og heimsálfum,
þ.e.a.s. farið þangað í
draumi eða í huganum.
Ofangreindar frásagnir
virðast styðja það.
Í bókinni: Kirkjan og
skýjakljúfurinn, eftir
séra Jón Auðuns, stend-
ur á bls. 56: „...að sof-
andi manna hafi beinlín-
is orðið vart á fjar-
lægum stöðum, sem
þeim var að dreyma til.“ Merkilegt
það.
Kannski má leiða hugann að því, þó
ekki sé annars en til gamans, hvaðan
allt það fólk, sem ber fyrir augu okk-
ar á hverjum degi sé komið. Gæti ver-
ið að sumir á götum stórborganna séu
sálir eða hugir dreymandi manna, eða
fólk, sem hefur skroppið í bæinn í
huganum? Hvað um alla þá, sem við
venjulega ekki sjáum, gesti úr öðrum
heimi eða engla af himnum ofan?
Sálarrannsóknir eru sjaldgæft við-
fangsefni á okkar tímum frá því sem
áður var og fáir menn, sem fást við
þær, enda liðin meir en öld frá því
deilt var hart um málefnið.
En það er enn nokkrum gleðiefni,
þegar minnt er á fjölbreytileika til-
verunnar og hina dulrænu veröld í fá-
brotinni og tilbreytingarlausri efn-
ishyggju nútímans.
Þankar um
dulsálarfræði
Eftir Einar Ingva
Magnússon
Einar Ingvi Magnússon
»Menn eru tengdir
ósýnilegum böndum
og máttur hugans
sannast margsinnis.
Höfundur er áhugamaður
um samfélagsmál.
einar_ingvi@hotmail.com
Vaðlaheiðargöng
hafa mikið komið við
sögu á Alþingi, bæði í
umræðu auk þess sem
háum fjárhæðum hefur
verið varið í undirbún-
ing. Áður var talið
heppilegra að ráðast í
þessa gangagerð á und-
an Héðinsfjarðar-
göngum, sem 93%
Norðlendinga snerust
gegn á þeim forsendum
að þau myndu engu breyta fyrir fjar-
lægar byggðir. Hugmyndin um
Vaðlaheiðargöng, sem fyrrverandi
flugmaður og stofnandi Norðurflugs
á Akureyri, Tryggvi Helgason,
kynnti fyrstur manna í fjölmiðlum
fyrir meira en fjórum áratugum, féll
strax í grýttan jarðveg hjá heima-
mönnum í Eyjafirði og Þingeyjar-
sýslum. Vorið 2005 ítrekaði Stein-
grímur J. andstöðu sína þegar
þáverandi þingmaður og bæjarstjóri
Kópavogs, Gunnar Ingi Birgisson,
flutti tillögu um að flýta jarðganga-
gerðinni undir Vaðlaheiði á undan
Héðinsfjarðargöngum. Tillögunni
andmælti jarðfræðingurinn úr Þistil-
firði ásamt skoðanabræðrum sínum
þegar fyrrverandi þingmaður
Reykjaneskjördæmis lagði til að fyrst
yrði komið í veg fyrir einangrun
Fjallabyggðar við landsbyggðina með
enn styttri göngum undir Siglu-
fjarðarskarð, og 2 km norðan Dalvík-
ur vegna slysahættunnar sunnan ein-
breiðu Múlaganganna, sem standast
aldrei hertar öryggiskröfur. Svo
hættulegt er ástandið á svæðinu
norðan Dalvíkur og í Fljótum að yfir-
menn Vegagerðarinnar hafa talið
óhjákvæmilegt að
stöðva umferðina, alla
leið að Múlagöngum og
Strákagöngum. Fréttir
af snjóflóðum beggja
vegna Fjallabyggðar
vekja spurningar um
hvort Steingrímur J.
hefði árið 2012 frekar
átt að snúa sér að þessu
vandamáli í stað þess að
blekkja Alþingi til að
samþykkja innheimtu
vegtolla á hvert öku-
tæki, sem stendur
aldrei undir rekstri og fjármögnun
Vaðlaheiðarganga.
Öll skilaboð um að of fáir bílar séu í
umferð á Norðurlandi eystra til að
2.000 króna veggjald standi undir
fjármögnun ganganna, sem talið var
að kostuðu á bilinu 8-10 milljarða
króna, voru að engu höfð. Þá svöruðu
andstæðingar Norðfjarðar- og Dýra-
fjarðarganga öllum athugasemdum
með útúrsnúningi og hnútuköstum.
Í Þingeyjarsýslum og á Eyja-
fjarðarsvæðinu tekst aldrei að ná
þeim heildarfjölda ökutækja sem eru
í umferð beggja vegna Hvalfjarðar og
á Suðurlandi. Til þess er 2.000 króna
vegtollur á hvern bíl í Vaðlaheiðar-
göngum vonlaus fjármögnun. Öllum
landsbyggðarþingmönnum mætti
vera ljóst að göngin undir Vaðlaheiði
tengja aldrei saman tvö jafnstór
svæði líkt og Hvalfjarðargöng. Til
þess þarf önnur veggöng milli Hjalta-
dals og Hörgárdals sem gætu stytt
vegalengdina milli Eyjafjarðar og
Skagafjarðar um 60-70 km. Norðan
Akureyrarflugvallar hefði átt að taka
Vaðlaheiðargöng í beinu framhaldi af
Leiruveginum, inn í Fnjóskadal, og
þaðan önnur göng sem hefðu stytt
vegalengdina til og frá Akureyri um
25 km. Þessi leið var til umræðu fyrir
16 árum þegar hugmyndir um vatns-
aflsvirkjun í Fnjóská voru skoðaðar.
Þá taldi Steingrímur Vaðlaheiðar-
göng óþörf hvort sem þau yrðu tekin
undir heiðina í beinu framhaldi af
Leiruveginum eða fyrir norðan Hal-
landsnes í 60 m hæð gegnt Akureyri.
Gegn þessari gangagerð talaði Stein-
grímur 2005 með þeim falsrökum að í
Víkurskarði væri svo góður heils-
ársvegur sem lokaðist aðeins í 1-2
daga á ári. Áður tók jarðfræðingur-
inn úr Þistilfirði hin umdeildu
Héðinsfjarðargöng fram yfir þessi
jarðgöng sem stytta vegalengdina
milli Eyjafjarðar og Fnjóskadals um
14 km. Engar áhyggjur hefur Stein-
grímur þegar snjóflóð lokar veginum
um Dalsmynni hvað eftir annað.
Ég spyr: Ætlar þessi sami lands-
byggðarþingmaður að flytja á Alþingi
tillögu um að loka þessum vegi og í
Víkurskarði til að tryggja rekstur
Vaðlaheiðarganga þegar 2.000 króna
veggjald á hvern bíl stendur aldrei
undir rekstri og fjármögnun svika-
myllunnar? Vill jarðfræðingurinn þá
skrifa það á reikning skattgreiðend-
anna þegar útreikningarnir sýna að
meðalumferð á sólarhring í Vaðla-
heiðargöngum nær aldrei þeim
heildarfjölda sem fer daglega í gegn-
um Hvalfjarðargöngin? Fljótlega sjá
landsmenn á forsíðum dagblaðanna
fyrirsögnina „Gjaldþrot ríkissjóðs að
undirlagi Steingríms J.“ þegar stað-
reyndirnar um að alltof fáir bílar eru í
umferð á Eyjafjarðarsvæðinu og í
sveitunum austan Vaðlaheiðar kom-
ast í fréttirnar.
Steingrímur talaði gegn
Vaðlaheiðargöngum 2005
Eftir Guðmund
Karl Jónsson
» Í Þingeyjarsýslum
og á Eyjafjarðar-
svæðinu tekst aldrei að
ná þeim heildarfjölda
ökutækja sem eru í um-
ferð beggja vegna Hval-
fjarðar og á Suðurlandi.
Guðmundur
Karl Jónsson
Höfundur er farandverkamaður.