Morgunblaðið - 14.03.2019, Qupperneq 37

37
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MARS 2019
Tveir á spjalli Þessir félagar voru yfirvegaðir þar sem þeir stöldruðu við í Reykjanesbæ í gær og virtust nokkuð hugsi. Fuglar eru ekki skynlausar skepnur frekar en önnur dýr, þeir vita sínu viti.
Eggert
Innan stéttarfélaga og samtaka
launafólks er uppi skýr og vaxandi
krafa um bætt jafnvægi milli
vinnu og einkalífs. Fólk vill sinna
sínum störfum en jafnframt hafa
svigrúm til að rækta sjálft sig og
njóta samvista við sína nánustu.
Kallað er eftir því að á vinnustöð-
um sé tekið tillit til mismunandi
þarfa og aðstæðna starfsfólks.
Einnig er kallað eftir því að skilin
milli vinnu og frítíma verði gerð
skýrari. Margir eru stöðugt
tengdir við vinnu sína gegnum tölvur eða
snjalltæki. Vinnan er ekki lengur bundin við
afmarkaðan stað og stund, eins og áður var,
heldur fylgir hún starfsmönnum nánast við
hvert fótmál, jafnvel allan sólarhringinn. Slík
sítenging getur verið streituvaldandi, truflað
fjölskyldulífið og stuðlað að ýmsum kvillum
sem, sé ekkert að gert, geta leitt til kulnunar í
starfi.
Í lok þessa mánaðar losna kjarasamningar
21 aðildarfélags BHM við ríki og sveitarfélög.
Í ítarlegri kröfugerð félaganna er m.a. lögð
áhersla á breytingar sem miða að því að bæta
jafnvægi milli vinnu og einkalífs
og skapa fjölskylduvænan
vinnumarkað. Bæði er hér um að
ræða kröfur til viðsemjenda um
breytingar á ákvæðum kjara-
samninga og kröfur gagnvart
ríkisvaldinu um lagabreytingar
eða aðrar ráðstafanir:
 Stytting vinnuviku
Hóflegur vinnutími er lykil-
atriði í samspili fjölskyldulífs og
vinnumarkaðar. BHM telur mik-
ilvægt að í komandi kjara-
viðræðum verði tekin markviss
skref í átt að styttingu vinnuvik-
unnar.
 Réttur til launaðrar fjarveru vegna fjöl-
skylduaðstæðna
BHM leggur áherslu á að réttur fólks til
launaðrar fjarveru vegna veikinda barna verði
útvíkkaður þannig að hann nái einnig til veik-
inda eða umönnunar nákominna skyldmenna,
s.s. foreldra eða systkina. Samkvæmt gildandi
kjarasamningum BHM-félaga við ríki og sveit-
arfélög eiga félagsmenn rétt á að verja allt að
12 vinnudögum á ári til að annast um veik börn
yngri en 13 ára. BHM fer fram á að dögunum
verði fjölgað og rétturinn nái bæði til barna (til
18 ára aldurs) og nákominna skyldmenna. Þá
vill bandalagið að félagsmenn eigi rétt á laun-
aðri fjarveru vegna andláts barns, maka eða
náins skyldmennis en réttur til fjarveru á laun-
um vegna andláts nákomins ættingja eða að-
standanda er þegar fyrir hendi í kjarasamn-
ingum við Samband íslenskra sveitarfélaga.
 Dregið verði úr tekjutengingum barna-
og vaxtabóta
Stuðningur við ungt fólk og barna-
fjölskyldur er mikilvægur liður í því að skapa
fjölskylduvænan vinnumarkað. Tekjuteng-
ingar barna- og vaxtabóta koma illa við marga
félagsmenn aðildarfélaga BHM. Brýnt er að
draga úr þessum tengingum.
 Breytingar á orlofsrétti
BHM fer fram á að orlof lengist um þriðjung
þegar sumarorlof er tekið utan orlofstímabils
(sem er frá 1. apríl til 15. september), óháð því
hvort orlofið er tekið að beiðni yfirmanns eða
að frumkvæði starfsmanns.
 Heilbrigt vinnuumhverfi
Mikilvægt er að tryggja að vinnuaðstæður
séu með þeim hætti að þær ógni ekki heilsu
starfsmanna. Leggja þarf aukna áherslu á for-
varnir og heilsuvernd á vinnustöðum, m.a. til
að koma í veg fyrir óhóflegt álag og streitu.
Sérstaklega þarf að huga að því að móta skýr-
ar reglur um vinnutengd samskipti utan hefð-
bundins vinnutíma. Vel kemur til greina að af-
marka þann tíma skýrt sem starfsmaður hefur
rétt á að vera látinn í friði.
 Fæðingarorlof
BHM leggur áherslu á að fæðingarorlof
verði lengt í 12 mánuði. Jafnframt þarf að
hækka hámarksgreiðslur verulega. Hvort
tveggja er nauðsynlegt til að jafna möguleika
kvenna og karla til að samræma fjölskyldulíf
og þátttöku á vinnumarkaði.
BHM bindur vonir við að unnt verði að
semja um framangreindar breytingar í kom-
andi kjaraviðræðum við ríki og sveitarfélög.
Þátttaka á vinnumarkaði hér á landi er með
því mesta sem þekkist. Í því ljósi er afar brýnt
að skipulag vinnumarkaðarins og réttindi
launafólks á honum stuðli að jafnvægi á milli
atvinnu og einkalífs, óháð fjölskylduaðstæðum.
Eftir Þórunni
Sveinbjarnardóttur » BHM bindur vonir við að
unnt verði að semja um
framangreindar breytingar
í komandi kjaraviðræðum
við ríki og sveitarfélög.
Þórunn
Sveinbjarnardóttir
Höfundur er formaður BHM.
tsv@bhm.is
Alltaf í vinnunni?
Síðustu vikur hafa verið að
birtast fréttir af heilsuspillandi
rakaskemmdum í reykvískum
grunnskólum. Það eru alvarleg
tíðindi. En það vekur einnig
óhug að slíkum tilfellum hefur
fjölgað nokkuð að undaförnu –
rétt eins og einhvers konar
myglufaraldur sé í uppsiglingu
á þeim stöðum sem mygla ætti
einna síst að fá að grassera.
Frístundamiðstöðvar
Húsnæði þriggja frístundamiðstöðva
borgarinnar hefur verið ónothæft vegna
myglu. Börn í frístundamiðstöðinni Kringlu-
mýri og í frístundamiðstöðinni Miðbergi í
Gerðubergi, þurftu að flýja heilsuspillandi
húsnæði miðstöðvanna og starfsfólk frí-
stundamiðstöðvarinnar í Gufunesbæ hefur
þurft að hafast við í gámum. Auk þess er
húsnæði frístundamiðstöðvarinnar Ársels í
Árbænum nú til skoðunar og fastlega búist
við að þar á bæ sé ástandið engu skárra.
Þrátt fyrir ítrekaðar óskir frá fram-
kvæmdastjóra frístundamiðstöðvanna um
varanlegar lausnir á húsnæðisvanda þessara
miðstöðva, virðast borgaryfirvöld ekkert
hafa aðhafst.
Fossvogsskóli
Í gær var Fossvogsskóla lokað vegna
myglu en nemendur skólans munu sækja
nám sitt í húsnæði í Kópavogi.
Fulltrúi frá Heilbrigðiseftirliti
Reykjavíkur hafði farið í reglu-
bundið eftirlit í skólann í nóv-
ember sl., þar sem húsnæðið
var skoðað með tilliti til við-
halds og innivistar. Niður-
stöður þess eftirlits gáfu engan
veginn til kynna það alvarlega
ástand sem húsnæðið var þá í.
Nánast það sama er að segja
um úttekt sem gerð var af
Mannviti. Það var ekki fyrr en
með úttekt Verkís að heilsu-
spillandi ástand húsnæðisins
kom í ljós. Það er fyrst og fremst að þakka
árvekni og ábyrgð staðfasts foreldris að
ástandið varð uppvíst.
Breiðholtsskóli
Í fimm ár hefur borgaryfirvöldum verið
það fullljóst að fara þyrfti í mikið viðhald á
Breiðholtsskóla. Á borgarráðsfundi 7. febr-
úar 2013, var samþykkt tillaga borgarráðs-
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins um að gerð
yrði úttekt á ástandi Breiðholtsskóla, eink-
um með tilliti til hugsanlegra rakaskemmda.
Sérstaklega var óskað eftir könnun á því
hvort myglusveppur leyndist á rakasvæðum
og hvort myndast hefðu heilsuspillandi að-
stæður.
Í niðurstöðu úttektarkönnunarinnar frá
því í mars 2014 var hvergi getið um myglu-
svepp. En hún leiddi þó í ljós að fara þyrfti
yfir alla veggi utanhúss. klæða þyrfti barna-
álmu með loftræstri klæðningu og að asfalt
dúkur á þökum lak víða. Lagt var til að var-
ið yrði 260 milljónum, á þáverandi verðlagi,
í bráðnauðsynlegt viðhald og endurbætur. Á
fundi borgarráðs í mars 2014 var hins vegar
ákveðið að verja einungis 152 milljónum til
viðhalds á húsnæði skólans, lagfæringu lóð-
ar, raflagna og endurnýjun búnaðar.
Vanhirða – raki – sveppir
Þetta hálfunna verk er nú að koma í bakið
á borgarbúum með stórauknum kostnaði.
Aldrei var komist fyrir rætur vandans. Nú
er komið í ljós að rakaþétting hefur gefið
sig á steyptum útvegg við skólann, en það
leiðir til rakaskemmda sem eru kjör-
aðstæður fyrir myglusvepp. Ábyrgðin liggur
hjá borgaryfirvöldum, rask á skólastarfi og
önnur óþægindi hjá nemendum og starfs-
fólki en kostnaðurinn hjá borgarbúum.
Aðstæður við Breiðholtsskóla eru nú litlu
skárri en við Fossvogsskóla. Starfsfólki hef-
ur verið gert að gangast undir myglupróf,
færa hefur þurft bekki þvers og kruss milli
kennslustofa og hluta skólans hefur verið
lokað vegna heilsuspillandi aðstæðna. Enn
er óljóst hver heildarkostnaður verður við
sómasamlegar endurbætur. Loks á svo eftir
að koma í ljós hvort myglusveppur herjar á
Ártúnsskóla. Má mikið vera ef þar er ekki
enn ein mygluplágan.
Sama gamla ábyrgðarleysið
Hér er þörf markvissra og fumlausra við-
bragða. Endurskoða þarf alla verklagsþætti
er varða úttektir á skólahúsnæði borgar-
innar, gera ítarlega úttekt á öllu slíku hús-
næði og setja fram raunhæfa áætlun um
sómasamlegar endurbætur og viðhald. Sam-
kvæmt tölum um nemendafjölda skólaárið
2017 voru 374 nemendur í Fossvogsskóla,
390 nemendur í Breiðholtsskóla og 189 nem-
endur í Ártúnsskóla. Þetta eru samtals 953
nemendur. Sé nemendum frístundamið-
stöðva bætt við eru þetta á annað þúsund
nemendur í Reykjavík sem á einhvern hátt
hafa orðið fyrir þessari langvarandi van-
hirðu á skólahúsnæði reykvískra barna.
Einhvern tíma hefði nú einhverjum fundist
að það rask á skólastarfi í Reykjavík sem
hér um ræðir, þau alvarlegu mistök sem
gerð hafa verið af úttektaraðilum og sú van-
hirða sem borgaryfirvöld hafa sýnt, hlyti að
gefa tilefni til þess að sjálfur háttvirtur
borgarstjórinn komi fram í fjölmiðlum og
biðjist velvirðingar á þessu ófremdar-
ástandi. En hann er líklega ekki maður til
þess, frekar en fyrri daginn.
Vanhirða raki og sveppir herja á skólastarf
Eftir Mörtu Guðjónsdóttur »Ábyrgðin liggur hjá borgar-
yfirvöldum, rask á skóla-
starfi og önnur óþægindi hjá
nemendum og starfsfólki en
kostnaðurinn hjá borgarbúum.
Marta Guðjónsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.