Fréttablaðið - 12.06.2019, Blaðsíða 4

Strax þegar ég
byrjaði að vinna
við útfararstjórnun ákvað
ég að láta
brenna mig.
Sverrir Einarsson,
útfararstjóri
Meginmarkmið átaksins
Á móti straumnum er að
stækkun greinarinnar verði
stöðvuð þar til frekari
rannsóknir liggja fyrir um
umhverfisáhrif hennar.
– Frábær út í kaffið
FISKELDI Fjölmörg fyrirtæki hafa
opinberlega lýst yfir stuðningi við
átaksverkefnið Á móti straumnum –
samstarfsverkefni náttúruverndar-
samtaka, fyrirtækja og einstaklinga
á Íslandi. Átaksverkefnið var sett á
fót til að vernda íslenska náttúru
fyrir laxeldi í opnum sjókvíum, sem
aðstandendur verkefnisins segja að
sé bæði áhættusöm og skaðleg grein
fyrir íslenska náttúru.
Um 30 fyrirtæki og samtök, þar
af tæplega 20 íslensk, hafa lýst yfir
stuðningi við verkefnið en áður
höfðu aðstandendur þess safnað
yfir tíu þúsund undirskriftum þar
sem skorað er á stjórnvöld að stíga
varlega til jarðar við það að heim-
ila frekari uppbyggingu fiskeldis í
opnum sjókvíum.
Veitingamaðurinn Nuno Servo,
sem búið hefur í rúman aldar-
fjórðung hér á landi, er einn þeirra
sem styðja átakið. Nuno rekur veit-
ingastaðina Sushi Social, Apótekið,
Tapas barinn og Sæta svínið.
„Ísland hefur með réttu stært sig
af og gert út á hreinleika, meðal
annars í matvælaframleiðslu. Það
skýtur því skökku við ef við ætlum
að leyfa svo óumhverfisvæna mat-
vælaframleiðslu sem sjókvíaeldi er
enda mun það hafa slæm áhrif á það
góða orðspor sem við höfum búið
okkur til,“ segir Nuno.
„Erlendir viðskiptavinir vilja
vera vissir um að sá matur sem þeir
snæða sé framleiddur með faglegum
og náttúruvænum hætti og þar er
laxinn að sjálfsögðu ekki undan-
skilinn. Það skiptir viðskiptavini
okkar máli að vita hvaðan hráefnið
kemur.“
Meðal þeirra vandamála sem
tengjast sjókvíaeldi í Noregi eru
laxa lús og slysasleppingar sem
geta leitt til þess að eldislax blandist
villtum laxi. Hér á landi eru nokkur
dæmi um slysasleppingar og til-
vik þar sem eldislax hefur veiðst í
íslenskum veiðiám.
Fyrir Alþingi liggja nú tvö frum-
vörp sjávarútvegsráðherra sem
fjalla um fiskeldi. Nokkrar breyt-
ingar hafa verið gerðar á frumvörp-
unum í meðferð þingsins en óvíst
er hvort þau verði samþykkt enda
fjölmörg mál enn á dagskrá þingsins
nú þegar styttist í þinglok.
Nokkur umræða, og um leið átök,
hafa verið um fiskeldi hér á landi og
hafa náttúruverndarsamtök lagst
gegn auknum umsvifum fiskeldis
í opnum kvíum. Samtök á borð við
Náttúruverndarsamtök Íslands og
Landvernd eru meðal þeirra sem
hafa lýst yfir stuðningi við fyrr-
nefnt átak.
Þá vakti það athygli í fyrra þegar
íslenska kokkalandsliðið rifti
skyndilega styrktarsamningi við
Arnarlax þegar í ljós kom að samn-
ingurinn hafði ekki verið gerður
með vilja og vitund landsliðs-
manna. Aðstandendur landsliðs-
ins báðust þó afsökunar nokkrum
dögum síðar en það breytti ekki
afstöðu kokkanna um að nota ekki
hráefni frá fyrirtækinu í verkefnum
sínum. olof@frettabladid.is
Fleiri leggjast á árarnar gegn
fiskeldi í opnum sjókvíum
Fyrirtæki og umhverfissamtök lýsa yfir stuðningi við baráttuna gegn fiskeldi í opnum sjókvíum.
Veitingamaður sem rekur fjóra veitingastaði í miðborginni segir erlenda viðskiptavini vilja hreina
framleiðslu á matvælum og segir orðspor landsins í húfi. Það skipti máli hvaðan hráefnið kemur.
Forsvarsmenn Á móti straumnum vilja fara varlega í uppbyggingu fiskeldis í opnum sjókvíum. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
UMHVERFISMÁL „Þessi aukning gæti
vel haft með vitundarvakningu
fólks um umhverfismál að gera. Oft
talar fólk um að það vilji ekki vera
plássfrekt,“ segir Sverrir Einarsson,
útfararstjóri hjá Útfararstofu Íslands.
Í Bautasteini, málgagni Kirkju-
garðasambands Íslands, var á dög-
unum birt samantekt á hlutfalli
bálfara af heild útfara. Samantektin
tekur til tímabilsins 2013 til 2018. Í
ljós kom að hlutfallið var 28,6 pró-
sent árið 2013, hækkaði svo í 35,3
prósent árið 2017 og 2018 rauk hlut-
fall bálfara upp í 39,8 prósent, sem er
rétt tæplega tvær af hverjum fimm
manneskjum sem kjósa bálför í stað
hefðbundinnar útfarar.
Sverrir segir aukninguna stafa
fyrst og fremst af því að umfjöllun
um bálfarir er orðin meiri og betri.
„Þegar ég byrjaði í þessu fyrir rúmum
þrjátíu árum var miklu minni
umfjöllun um bálfarir. Nú hefur fólk
meiri aðgang að upplýsingum um
hvernig þær fara fram.“
Sverrir segir að lengi vel hafi hlut-
fallsprósenta bálfara hangið í kring
um 10-15 prósent.
„Mér hugnast tilfinningin betur að
verða brenndur en jarðsettur. Strax
þegar ég byrjaði að vinna við útfarar-
stjórnun ákvað ég að láta brenna
mig. Það er í rauninni það eina sem
ég hef farið fram á þegar ég fell frá,
að fólkið mitt sjái til þess að ég verði
brenndur.“ – pk
Útfararstjóri segir bálförum fjölga vegna umhverfissjónarmiða
HEILBRIGÐISMÁL Svandís Svavars-
dóttir heilbrigðisráðherra hefur
skrifað Sjúkratryggingum Íslands
bréf þar sem lögð er áhersla á að
tekið sé til við samninga um þá
f jármuni sem stjórnvöld hafa
lofað SÁÁ. Þetta kom fram í svari
ráðherra við f yrirspurn Ingu
Sæland, formanns Flokks fólksins,
á Alþingi í gær.
Af því 150 milljóna framlagi rík-
isins sem þingið samþykkti fyrir
áramót hafa 25 milljónir skilað
sér til SÁÁ. 125 milljónir eru inni
á reikningum Sjúkratrygginga.
„Nú vitum við að það er að fjölga
á biðlistanum inn á Vog. Nú bíða
650 manns eftir meðferð og aðstoð
á Sjúkrahúsinu Vogi. Þær tölur sem
ég hafði áður voru um 600,“ sagði
Inga. Góðu fréttirnar væru þó
að dregið hefði úr ótímabærum
dauða vegna ofneyslu ópíóða og
lyfjaeitrunar.
Svandís sagði að hún hefði
fundað með stjórn SÁÁ vegna
málsins, verkefnið væri þó á borði
Sjúkratrygginga. „Ég vænti þess
að þessir peningar komist f ljótt í
vinnu fyrir SÁÁ og þá góðu starf-
semi sem þar fer fram. Ég mun
beita mér í þá veru,“ sagði ráðherr-
ann. – ab
Hyggst beita sér svo féð skili sér til SÁÁ
Svandís Svavarsdóttir er heilbrigðisráðherra. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
25
milljónir hafa skilað sér til
SÁÁ af 150 sem var lofað.
L Ö G R E G L U M Á L L ög reg lu félag
Norðurlands vestra ætlar ekki að
kjósa nýjan fulltrúa í stjórn Lands-
sambands lögreglumanna vegna
deilunnar um fækkun sérsveitar-
manna á landsbyggðinni. Þetta er
niðurstaða félagsfundar sem fór
fram á lögreglustöðinni á Sauðár-
króki í gær.
Fram kemur í yfirlýsingu frá
félaginu að hagsmunir félagsins og
forystu stjórnar landssambandsins
fari ekki saman þegar kemur að
bílamálum, málefnum sérsveitar
ásamt fata- og tækjamálum.
Fyrir viku ályktaði félagið að
afar mikilvægt væri að sérsveit yrði
áfram starfrækt á Norðurlandi.
Var þá landssambandið hvatt til
að „standa í lappirnar“ gagnvart
ríkislögreglustjóra sem hefði leyft
vandamálum að margfaldast á síð-
ustu árum. – ab
Kjósa ekki
fulltrúa í stjórn
Lögreglustöðin á Sauðárkróki.
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Rétt tæplega tvær af
hverjum fimm manneskjum
kusu bálför í stað hefðbund-
innar útfarar í fyrra.
B A N D A R Í K I N D on a ld Tr u mp
Bandaríkjaforseti sagðist í gær
hafa fengið sent „fallegt“ bréf frá
norðurkóreska einræðisherranum
Kim Jong-un. Viðræður ríkjanna
tveggja um kjarnorkuafvopnun
Kóreuskaga hafa verið í lama-
sessi að undanförnu eftir að lítill
árangur náðist á leiðtogafundinum
í Hanoi í febrúar. Bréfið virðist hins
vegar hafa vakið bjartsýni hjá for-
setanum. „Ég held að eitthvað afar
jákvætt sé í vændum.“ – þea
Fékk fallegt bréf
frá Kim Jong-un
1 2 . J Ú N Í 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R4 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
2
-0
6
-2
0
1
9

0
7
:4
9
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
3
2
-D
D
7
C
2
3
3
2
-D
C
4
0
2
3
3
2
-D
B
0
4
2
3
3
2
-D
9
C
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
4
0
s
_
1
1
_
6
_
2
0
1
9
C
M
Y
K