Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.2019, Blaðsíða 44

44 PRESSAN 26. apríl 2019
Í
kjölfar hryðjuverksins í
Christchurch þann 15. mars
síðastliðinn, þar sem 50 manns
voru myrtir af áströlskum, hvít-
um, öfgasinnuðum hægrimanni,
og vegna margra árása skoðana-
bræðra hans í Bandaríkjunum,
beinast sjónir margra nú að hvít-
um öfgahægrimönnum og þeirri
hryðjuverkaógn sem stafar af
þeim. Ekki eru allir sammála um
umfang þess vanda sem þessir
menn óneitanlega eru né hversu
hratt þessi hópur stækkar.
Einn þessara manna er
fimmtugur Bandaríkjamaður,
Christopher Hasson. Hann býr
í Langley Park sem er úthverfi
Wash ington D.C.
„Mig dreymir um aðferð sem
ég gæti notað til að drepa næst-
um hverja einustu manneskju á
jörðinni. Ég held að faraldur gæti
verið árangursríkastur en hvernig
kemst ég yfir það nauðsynlegasta
– spænsku veikina, bótúlín eða
miltisbrand? Ég veit það ekki enn,
en ég ætla að finna eitthvað,“ skrif-
aði hann, samkvæmt því sem segir
í dómskjölum sem voru lögð fyrir
dóm í Maryland í febrúar. Hasson
var liðsforingi í strandgæslunni
og vann í höfuðstöðvum hennar í
Washington. Hann á einnig að baki
feril innan bandaríska sjóhersins.
Til allrar hamingju var hann ekki
kominn langt áleiðis í tilraunum
sínum með vopn á borð við þau
sem fyrr eru nefnd. En hann hafði
komið sér upp álitlegu vopnabúri
sem vekur óneitanlega áhyggjur.
Hann lýsir sjálfum sér sem „hvít-
um þjóðernissinna“ með 30 ára
„félagsaðild“ og hann er aðdá-
andi norska hryðjuverkamanns-
ins Anders Behrings Breivik. Þegar
Hasson var handtekinn fann lög-
reglan vopnabúr hans. Í því voru
15 skotvopn, þar á meðal mörg
hálfsjálfvirk. Megnið af vopnunum
og skotfærunum hafði hann keypt
á undanförnum tveimur árum.
Talið er að hann hafi ætlað að
nota vopnin til að myrða ákveðna
stjórnmálamenn og fjölmiðla-
fólk. Á Excel-skjali, sem Hasson
hafði gert, var að finna það sem
má ætla að sé listi hans yfir þá sem
hann hugðist ráða af dögum. Þar
er meðal annars að finna Nancy
Pelosi, sem er forseti fulltrúadeild-
ar Bandaríkjaþings, og nöfn fleiri
Demókrata sem eru áberandi í
þjóðmálaumræðunni. Auk þess
eru á listanum nöfn margra áber-
andi og frjálslyndra fréttamanna
hjá sjónvarpsstöðvum á borð við
CNN og MSNBC. En sem betur fer
náði Hasson ekki að hrinda ráða-
gerðum sínum í framkvæmd en
hann situr nú bak við lás og slá í
Maryland og verður þar væntan-
lega næstu árin eða áratugina.
En Hasson er ekki eini banda-
ríski öfgahægrimaðurinn sem hef-
ur komið fram í sviðsljósið því
margir slíkir hafa framið hryðju-
verk í Bandaríkjunum og myrt
fólk á undanförnum árum. Ný-
lega játaði James Alex Fields, sem
er yfirlýstur nýnasisti, að hafa vilj-
andi ekið bíl sínum inn í hóp mót-
mælenda í Virginíu í ágúst 2017.
Einn mótmælendanna lést. Þess
er vænst að Fields verði dæmdur
í ævilangt fangelsi. Fleiri álíka mál
eru til meðferðar hjá bandarískum
dómstólum þessa dagana. Í mars
játaði Cesar Sayoc sök varðandi 65
ákæruatriði. Hann er ákærður fyrir
að hafa í október á síðasta ári sent
bréfasprengjur til nokkurra lykil-
manna innan Demókrataflokksins,
þar á meðal Baracks Obama, fyrr-
verandi forseta, og milljarðamær-
ingsins Georges Soros. Í Pittsburgh
hefur Robert Bowers verið ákærður
fyrir 11 morð en þau framdi hann
í samkomuhúsi gyðinga þar í borg
í október á síðasta ári. Hann var
gripinn glóðvolgur við ódæðið.
„Ég get ekki setið rólegur og
horft á þegar fólkinu mínu er
slátrað,“ skrifaði hann á vefsíðu,
sem er mikið notuð af öfgahægri-
mönnum, áður en hann réðst inn
í samkomuhúsið. En öfgahægri-
menn láta víðar að sér kveða en
í Bandaríkjunum og er skemmst
að minnast Ástralans sem myrti
50 manns í Christchurch á Nýja-
Sjálandi þann 15. mars síðast-
liðinn. Í kjölfar þess hryðjuverks
hafa sjónir manna beinst meira en
áður að þeim hættulega hópi sem
öfgahægrimenn eru. Í kjölfar voða-
verksins í Christchurch urðu mikl-
ar umræður á mörgum samfélags-
miðlum sem öfgahægrimenn nota.
Þar á meðal á 8chan sem er vinsæll
samfélagsmiðill hjá bandarískum
öfgamönnum.
„Ég hef aldrei verið eins glaður,“
skrifaði einn notandinn og annar
spurði: „Hvern á ég að drepa?“
Ekki nýtt vandamál
Í nýlegri úttekt New York Times á
hryðjuverkum á Vesturlöndum, á
árunum 2011 til 2017, kom fram
að hryðjuverkum öfgahægri-
manna fór að fjölga 2015. Úttekt-
in er unnin upp úr gagnagrunni
University of Maryland. Um 80
prósent hryðjuverka öfgahægri-
manna á Vesturlöndum (Norður-
-Ameríku, Evrópu og Eyjaálfu) á
þessum tíma voru framin frá 2015
og síðar. En ef horft er enn lengra
aftur í tímann er aukningin ekki
svo greinileg.
„Þetta er ekki vaxandi vanda-
mál. Það hefur aldrei minnkað,“ er
mat Wall Street Journal á vandan-
um og miðar blaðið þá við fjölda
árása öfgahægrimanna frá ár-
inu 1970. Blóðugasta hryðjuverk-
ið átti sér stað þann 19. apríl 1995
þegar Timothy McVeigh, sem var
öfgahægrimaður, sprengdi öfl-
uga sprengju í Alfred P. Murrah-
stjórnarbyggingunni í Oklahoma,
168 létust og um 500 særðust. Þetta
var mannskæðasta hryðjuverkið á
bandarískri grund þar til íslamskir
öfgamenn réðust á landið í sept-
ember 2001. Wall Street Journal
segir að hryðjuverk íslamskra
öfgamanna hafi almennt séð orðið
fleirum að bana í Bandaríkjunum
en hryðjuverk öfgahægrimanna
en þau hafi einnig verið dreifðari.
Í umræðunni um hryðjuverk
í Bandaríkjunum eru internetið
og samfélagsmiðlar og hlutverk
þeirra í kastljósinu en á þessum
vettvangi fer skipulagning og
áróður öfgamanna fram að stór-
um hluta. Áður fyrr var erfitt fyrir
fólk með öfgaskoðanir og fyrirætl-
anir að komast í samband við aðra
sama sinnis en nú er öldin önnur
því internetið og samfélagsmiðl-
ar hafa gert fólki kleift að finna
hvert annað á auðveldan og ódýr-
an hátt. n
GERlf> GJEf>A- OG VERf>SAMANBURf>
Nattsloppar og saengurfot
MikiO urval - Flottar fermingargjafir
� .... �--...... - -
' �.: ' . ., J • .;-
Baldursnesi 6 - Akureyri
Listhusinu Laugardal- Simi 581 2233
Baldursnesi 6, Akureyri - Simi 461 1150
OpiO virka daga kl. 10:00 - 18:00
Laugardaga 12:00 - 16:00
Umboclsallilar: I Husgagnaval - Hiifn f Hornafirlli I Bara snilld ehf. - Egilsstoclum Umboðsaðilar: Húsgagnaval - Höfn / B ra s illd ehf. - Egi sstöðum
GJÖF
FYLGIR
FERMINGAR-
RÚMUM
Mikil ógn er talin
stafa af hvítum
öfgahægrimönnum
í Bandaríkjunum
Ein stærsta hryðjuverkaógn samtímans
„Mig dreymir um
aðferð sem ég
gæti notað til að drepa
næstum hverja einustu
manneskju á jörðinni
Kristján Kristjánsson
ritstjorn@dv.is
Christopher
Hasson
Liðsforingi í
strandgæslunni.
James Alex Fields
Yfirlýstur nýnasisti.