Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.05.2019, Blaðsíða 11

5.5. 2019 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11
muna ágætlega eftir þeim viðureignum. „Best
man ég eftir leiknum 1973. Hann fór 5:0,“ rifjar
hann upp og bætir svo sposkur við: „Fyrir okk-
ur!“
Þjóðirnar léku raunar annan leik þetta sama
sumar og honum lauk með 8:1-sigri Hollend-
inga. Við erum ekkert að rifja það upp úr því
Neeskens er svo almennilegur að muna ekki
eftir þeim leik.
Töpuðu „aðeins“ 5:0
„Þetta var auðvitað ójafn slagur. Getustig okk-
ar í hámarki á þessum tíma en íslenska liðið
nær alfarið skipað áhugamönnum. Við mynd-
um aldrei sjá úrslit af þessu tagi í dag,“ segir
hann, eins og til að biðjast velvirðingar á
glæpnum.
Ekki svo að skilja að Íslendingum hafi verið
brugðið, þvert á móti. „Það er segin saga að
þegar sízt er búizt við góðum árangri hjá ís-
lenzkum knattspyrnumönnum, þá standa þeir
sig með mestum sóma,“ skrifaði Ágúst I. Jóns-
son blaðamaður frá Amsterdam í Morg-
unblaðið daginn eftir 5:0-tapið. „Þannig var það
í viðureign Íslendinga við Hollendinga í gær-
kvöldi, en íslenzku leikmennirnir léku þar yf-
irleitt eins og þeir bezt gera og sluppu vel frá
leiknum. Hann endaði að vísu með hollenzkum
sigri, en „aðeins“ 5:0.“
Spurður hvort hann muni eftir einhverjum
íslenskum leikmönnum frá áttunda áratugnum
veltir Neeskens rétt sem snöggvast vöngum.
„Það kemur einn upp í hugann; hann lék bæði í
Belgíu og Þýskalandi.“
– Ásgeir Sigurvinsson?
„Já. Einmitt. Sigurvinsson. Hann var magn-
aður miðvellingur.“
Neeskens lék sinn 49. og síðasta landsleik ár-
ið 1981. Í þeim skoraði
hann 17 mörk sem er dá-
gott fyrir miðvelling. „Í
dag þættu 49 landsleikir
ekki merkilegt á tíu árum
en var ágætt á þeim tíma
enda mun minna um
landsleiki. Félagsliðin
þurftu til dæmis ekki að
losa okkur í vináttuleiki.
Ég á bjartar minningar
frá landsliðsferli mínum
og get kinnroðalaust sagt
að ég hafi alltaf fyrst og síðast verið liðsmaður.
Mér var slétt sama hver skoraði og fékk mesta
lofið svo fremi sem við unnum.“
Gúdí er drengur góður
Eftir að hann yfirgaf Barcelona árið 1979 lék
Neeskens um fimm ára skeið með New York
Cosmos í Bandaríkjunum og ferlinum lauk
formlega í Sviss árið 1991, þegar hann var að
verða fertugur. Þá sneri Neeskens sér að þjálf-
un og var meðal annars aðstoðarþjálfari hol-
lenska landsliðsins um tíma, auk þess að stýra
hollenska liðinu NEC í Nijmegen um fjögurra
ára skeið.
Árið 2006 gerði Frank Rijkaard Neeskens að
aðstoðarmanni sínum hjá Barcelona. „Það var
dásamlegt að koma aftur til Barcelona,“ rifjar
hann upp. „Ég gjörþekkti félagið auðvitað og
komst að því mér til mikillar gleði að hug-
myndafræðin hafði ekkert breyst. Það sem
hafði hins vegar breyst var að liðið naut mun
meiri velgengni en þegar ég lék með því; hafði
til að mynda unnið Evrópubikarinn þá um vor-
ið. Ég var þarna í tvö ár og fékk tækifæri til að
vinna með sumum af bestu knattspyrnumönn-
um í heimi; Lionel Messi; Ronaldinho, Xavi,
Andrés Iniesta og Thierry Henry. Algjört
draumastarf.“
– Og svo var íslenskur leikmaður hjá Barce-
lona á þessum tíma?
„Já, Eiður Guðjohnsen kom til félagsins á
sama tíma og ég; frábær leikmaður og drengur
góður. Ábyggilega sá besti sem þið hafið átt.
Auk mikilla hæfileika er Gúdí fagmaður fram í
fingurgóma og féll strax vel inn í hópinn. Hann
spilaði töluvert, sérstaklega fyrsta árið sem
hann var hjá Barcelona, en hefði átt skilið að
spila ennþá meira. Hafa ber þó í huga að hann
var ekki að keppa við neina aumingja um stöðu
í liðinu; Iniesta, Deco og þessa kappa.“
Þolinmæði þrautir vinnur allar
Árangur íslenska landsliðsins á umliðnum ár-
um hefur ekki farið framhjá Neeskens, frekar
en öðrum sparkspekingum í heiminum. „Ísland
hefur unnið sér inn mikla virðingu fyrir vaska
framgöngu, bæði á EM og HM. Við erum
að tala um 350 þúsund
manna þjóð. Í því
ljósi er um fáheyrt
afrek að ræða. Það
gleður mig líka að
nokkrir af þessum
leikmönnum hafa skólast til í Hollandi. Nú er
þessi gullkynslóð ykkar að eldast og fyrir vikið
eru úrslitin ekki alveg eins góð núna og fyrir
tveimur til þremur árum. Þetta er alveg það
sama og gerðist hjá hollenska landsliðinu, þeg-
ar síðasta gullkynslóð, Robben, van Persie og
þeir, fór yfir hæðina. Nú er næsta kynslóð hins
vegar að hasla sér völl og eins og við þá þurfið
þið Íslendingar að bíða þolinmóðir. Í knatt-
spyrnunni gengur þetta allt í bylgjum; oft þarf
að fara niður á við til að komast upp aftur.“
Spurður hvort hann þekki einhverja íslenska
leikmenn með nafni dæsir Neeskens. „Þarna
ferðu illa með mig. Fyrst-
ur kemur upp í hugann
síðhærði kantmaðurinn
sem lék með Basel [Birk-
ir Bjarnason]. Svo eigið
þið þrælgóðan leikmann í
Everton á Englandi
[Gylfa Þór Sigurðsson] og
svo er einn bráðefnilegur
hjá AZ Alkmaar [Albert
Guðmundsson]. Er þetta
ekki nóg?“
Hann skellir upp úr.
Spurður hvort hann sjái Hollendinga hampa
heimsbikarnum í nánustu framtíð grettir Nee-
skens sig. „Það verður erfitt. Þessi nýja kyn-
slóð okkar hefur að vísu heilmikla burði en
sama máli gegnir um margar aðrar þjóðir. Við
komumst að því á áttunda áratugnum að það er
enginn hægðarleikur að verða heimsmeistari í
knattspyrnu og það hefur ekkert breyst.“
Meira en bara þjálfari
Neeskens þjálfaði síðast í Suður-Afríku en frá
árinu 2012 hefur hann verið heimsþjálfari;
ferðast vítt og breitt til að breiða út erindið.
Hægt er að hugsa sér verri menn í verkið. Nee-
skens gerir út frá Sviss, þar sem hann hefur
búið seinustu árin.
„Þetta hefur verið ofboðslega gefandi og
ánægjulegt; ég er búinn að koma til 29 landa á
þessum tíma. Starfið felst ekki aðeins í því að
hlúa að ungum leikmönnum innan vallar, held-
ur ekki síður utan hans. Félagslegi þátturinn
vegur þungt í okkar starfi og við leggjum mikla
áherslu á að vernda þetta unga fólk fyrir glæp-
um, fíkniefnum og slíku. Það getur verið svo
stutt á milli feigs og ófeigs í þessu lífi og mik-
ilvægt að allir hafi tækifæri til að fá útrás fyrir
hæfileika sína. Við erum stöðugt að greina
vanda og leita úrræða, þannig að þetta er miklu
meira en þjálfun.“
Hugmyndafræðin inni á vellinum er alltaf sú
sama, alsparkið. „Ég legg áherslu á sömu
grunnatriði og ég lærði hjá Ajax fyrir bráðum
hálfri öld; pressum hátt, verum hreyfanlegir,
spilum út frá aftasta manni og stjórnum leikn-
um. Komist andstæðingurinn ekki í boltann
vinnur hann þér ekki tjón. Ég legg líka mikið
upp úr leikgreiningu; hvað fór úrskeiðis, hve-
nær og hvers vegna? Hvar liggur ábyrgðin? Til
þess að bæta sig þurfa allir knattspyrnumenn
að læra að axla ábyrgð.“
Ajax er mitt lið!
Ekki er hægt að sleppa Johan Neeskens án
þess að spyrja hann út í undanúrslit Meist-
aradeildar Evrópu enda gæti farið svo að liðin
hans tvö, Ajax og Barcelona, mættust í úrslita-
leiknum 1. júní næstkomandi.
„Það yrði auðvitað geggjaður úrslitaleikur;
tvö frábær fótboltalið sem byggja á sömu hug-
myndafræðinni. Liverpool og Tottenham eru
hins vegar bæði mjög sterk lið og ómögulegt að
segja fyrir um niðurstöðuna í undanúrslit-
unum. Smáatriðin munu ráða úrslitum og tvö
bestu liðin fara áfram,“ svarar Neeskens en
tekið skal fram að hvorug viðureignin í fyrri
umferðinni hafði farið fram þegar ummælin
féllu.
– En fari svo að Ajax og Barca glími, með
hvoru liðinu muntu halda?
„Ajax,“ svarar Neeskens strax og horfir
beint í augun á mér. „Ég hef auðvitað sterkar
taugar til Barcelona en hjá Ajax hófst þetta
ævintýri mitt fyrir alvöru og Ajax verður
alltaf mitt lið. Þess utan hefur Barcelona
verið mjög duglegt að safna titlum á umliðn-
um árum og er ekki röðin bara komin að Ajax
núna?“
Það skyldi þó aldrei vera!
Neeskens á fleygiferð með knöttinn í úrslitaleik HM gegn Argentínu sumarið 1978.
Neeskens þjálfaði Eið Smára Guð-
johnsen hjá Barcelona fyrir rúmum
áratug og ber honum afar vel söguna.
Reuters
Morgunblaðið/RAX
’Holland og Ísland mætt-ust nokkrum sinnum ááttunda áratugnum og Nee-skens kveðst muna ágætlega
eftir þeim viðureignum.
„Best man ég eftir leiknum
1973. Hann fór 5:0,“ rifjar
hann upp og bætir svo
sposkur við: „Fyrir okkur!“
Johan Neeskens og nafni
hans Cruyff á Ajax-árunum.
Neeskens segir nafna sinn
hafa verið besta leikmann
heims á þessum tíma.