Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.05.2019, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12.5. 2019
Þ
að er ónotalegt að sjá hvernig sumir
þeir, sem maður síst vildi, hafa hag-
að sinni umræðu um hinn svokallaða
orkupakka. Og það bætir ekki úr að
erfitt er að sjá af málflutningi þeirra
hver sé ástæðan.
Þeir fullyrða að málið sé smátt í sniðum, það hafi
nánast enga þýðingu og snúist í rauninni ekki um
neitt. Og að því leyti sem það snúist um eitthvað þá
sé í rauninni fyrir löngu búið að afgreiða þau atriði!
Hvað gengur mönnum til
En samt berjast þeir á hæl og hnakka og veitast
jafnvel að gömlum vinum sínum við að koma þessum
„orkupakka“ í gegn, og vísa ekki í aðra skýringu en
sinn eigin ótta.
Og þeim þykir ekkert að því að gefa tilefnislaust til
kynna að einmitt þeir sem báru mesta pólitíska
ábyrgð á að EES-samningur var samþykktur á sinni
tíð séu í rauninni ekkert á móti þessu tiltekna máli.
Það vaki það eitt fyrir þeim að eyðileggja EES-
samninginn! Og því er bætt við að þeir geti varla haft
áhyggjur af stjórnarskrárbrotum, því í fyrsta lagi sé
alls ekki víst að verið sé að brjóta hana og þó svo
væri, þá hafi verið búið að brjóta stjórnarskrána í
smááföngum með afgreiðslu fyrri pakkanna og með
því hafi sennilega skapast „lagaleg stjórnskipunar-
venja“. Með því þykjast þeir í alvöru að vera að halda
því fram að með vísun til slíkra kenninga megi fram-
vegis gera hvaða breytingar sem menn vilji, með til-
skipunum í nafni EES, sem lúsiðin vélmenni í Bruss-
el unga út, hvað sem okkar eigin stjórnarskrá segi.
Þeir hika varla við að gera sig að kjánum með því
að skilgreina ESB sem „alþjóðastofnun“ í þessari
ólánlegu leikfimi sinni. Seinast keypti utanríkis-
ráðherrann sér erlendan ráðgjafa, ýmsum kostum
búinn, sem leyfði sér þó að halda því fram, í boði ráð-
herrans, að fyrst embættismenn héðan hefðu sam-
þykkt meint afsal fullveldis með leynd á nefndar-
fundi í Brussel árið 2017, þá hefði þjóðin í heild misst
af þeim strætisvagni sem taka verður ætli menn að
verja fullveldi lands síns.
Þyngra en tárum taki
Kannanir sýna nú að Sjálfstæðisflokkurinn er kom-
inn niður undir 20 prósenta fylgi þótt hið ytra póli-
tíska umhverfi ætti að vera hagstætt. Þótt hálfur
áratugur sé liðinn frá óvæntri og óútskýrðri kúvend-
ingu í Icesave, sem feykti burt fylginu, hefur það
ekki skilað sér aftur. Hefur flokkurinn þó verið í
ýmsum samsteypustjórnum síðan. Því er hampað að
pakkamálið sé of flókið fyrir almenning og þess
vegna sé áhuginn á því minni en látið sé í veðri vaka.
Ekki vantaði að Icesave væri uppfullt af flóknum
orðum og kynningin og offors yfirvalda var ámóta
ógeðfellt og núna. Jóhanna lagði samninginn fyrir
ríkisstjórn og þingflokka til samþykktar án þess að
þýða hann. Það var ekki fyrir nema þaulvana að átta
sig á um hvað var að ræða.
Þingflokkur sjálfstæðismanna kyngdi þessu óláns-
máli nú í krafti fyrirvara sem nú er ljóst að eru ekki
til sem slíkir.
Ekki vantaði þá að beitt væri ósvífnum fullyrð-
ingum við Icesave-svikin þótt enginn hefði verið svo
frumlegur þá að fagna þeim sem „lofsverðum blekk-
ingum“. En almenningur reyndist ekki jafn vitlaus
og stjórnmálamennirnir stóluðu á og virðast stóla á
nú, eins og nýleg ummæli um að þeir sem (að eigin
sögn í könnunum) hafi kynnt sér pakkamálið best
séu jákvæðastir fyrir því! Þetta þótti fagnaðarefni
þótt í þessum hópi vitringanna hafi meirihlutinn
einnig verið á móti málinu eins og í hópi hinna sem
minna vissu (deplorable kenningin).
En kannski fólst það helst í því að sá hópur sem gaf
sjálfum sér þá einkunn að vera vel upplýstur hafði
„keypt“ hinar „lofsverðu blekkingar“.
Innntómar hótanir
Nauðsynlegt er að fara rækilega yfir það, hvort
nokkur maður hafi sagt við umræður um EES-
samninginn, að vildu Íslendingar einhverju sinni
nota rétt sinn til að hafna innleiðingu tilskipana sem
þeim hentaði ekki, þá myndi sá samningur riða til
falls. Hér skal fullyrt að þessar hótanir og hræðslu-
áróður eru ósannindi. Og þó er þessi hótun eina af-
sökun ríkisstjórnarinnar fyrir því að keyra þetta
varasama mál í gegn. Undirbúningur þess er í skötu-
líki og engum til sóma sem að því kom.
Í heilt ár hafa staðið mjög afgerandi yfirlýsingar
formanns Sjálfstæðisflokksins á Alþingi um málið.
Fyrir tveimur vikum eða svo kom önnur yfirlýsing
eins og skrattinn úr sauðarleggnum án þess að út-
skýrt væri hvað hefði breyst.
Við svo búið getur ekki staðið. Varla hafa hinar
„lofsverðu blekkingar“ sveiflað flokknum í heilan
hring.
Sætir tíðindum
Í laugardagsblaðinu er birt grein eftir Sturlu Böðv-
arsson, fyrrum ráðherra og einn af helstu forystu-
mönnum flokksins í lands- og sveitarstjórnarmálum.
Sú grein er prúðmannleg, en þunginn leynir sér ekki.
Sturla segir í grein sinni: „Umræða á Alþingi og um
allt samfélagið síðustu vikur um svokallaðan þriðja
orkupakka hefur verið mögnuð. Þessi þriðji orku-
pakki leggur tilteknar skyldur á okkar herðar og
færir okkur vonandi einhver réttindi í samstarfi
þjóðanna. En þessi umfjöllun hefur magnað upp
óánægja sem ekki sér fyrir endann á. Það hefur ekki
auðveldað jákvæða afstöðu til málsins af minni hálfu
að verða þess var að forsvarsmenn Samfylkingar og
Viðreisnar leggja ofuráherslu á að samþykkja þriðja
orkupakkann án nokkurs fyrirvara. Þeir flokkar
stefna bæði leynt og ljóst að inngöngu í Evrópusam-
bandið gefist færi til þess. Það er því rík ástæða til
þess að fara að öllu með gát og tryggja hagsmuni
okkar svo sem var gert svo vel árið 1993 og þá ekki
síst hvað varðar fiskveiðar og sjávarauðlindina sem
við eigum og ráðum yfir.
Nýting orkulinda okkar hefur gefist vel og er okk-
ur mikilvæg. Orkupakkanum er ætlað að setja okkur
reglur hvað varðar vinnslu og dreifingu raforku og
þá væntanlega í þeim tilgangi að tryggja hagsmuni
neytenda á grundvelli hins frjálsa markaðar.
Ef okkur tekst að halda áfram að byggja upp orku-
fyrirtækin og þá einkum hjá Landsvirkjun, Rarik og
Orkubúi Vestfjarða með virkjun vatnsafls, virkjun
jarðvarma, virkjun vindorku og virkjun sjávarfalla
munu líkurnar aukast á því að það verði okkur hag-
fellt að selja raforkuna um sæstreng til nálægra
landa. Því er það mikilvægast fyrir okkur að tryggja
hagsmuni okkar þegar sæstrengur hefur verið lagð-
ur. Það er óforsvaranlegt að samþykkja þriðja orku-
pakkann án þess að það liggi fyrir hvað gerist á orku-
markaði á Íslandi þegar sæstrengur hefur verið
lagður og orkusalan hefst. Það hefur eitt og sér eng-
an tilgang að við ráðum því hvort sæstrengur verði
lagður ef orkumarkaðsmálin verða um leið tekin úr
okkar höndum þegar sala hefst um sæstreng. Þess-
ari spurningu verða ráðherrar að svara áður en
lengra verður haldið enda virðist Landsvirkjun gera
ráð fyrir lagningu sæstrengs svo sem sjá má á
heimasíðu félagsins.“
Seinni afmælisgjöfin
Á sama tíma og flokkurinn engist út af ónýtum mála-
tilbúnaði um orkupakka hefur hann óvænt stillt sér
upp undir kjörorðinu „fram nú allir í röð“ fyrir aftan
Svandísi Svavarsdóttur til að samþykkja að nú megi
af nokkurri léttúð fremja fóstureyðingar þótt barn sé
orðið 22 vikna gamalt í móðurkviði, sem er hið næsta
því að geta lifað og þroskast eftir að hafa öðlast líf, án
Það er ekki ókeypis
að ulla á fólk
Reykjavíkurbréf10.05.19