Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.08.2019, Blaðsíða 10

VIÐTAL
10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.8. 2019
V
ið Bríetartún í Reykjavík stendur bygging sem
fljótt á litið sker sig ekki frá öðrum í götumynd-
inni. Þegar betur er að gáð sést að hún er skreytt
táknum sem alla jafna sjást ekki á byggingum hér
á landi. Ofan við gríðarmiklar eikardyr ber rauðan
Georgskross fyrir augu og ofar bregður fyrir hornmáti og sirkli
sem fæstir hafa handleikið frá því að formlegri skólaskyldu
sleppti.
Margir velta vöngum yfir því hvað í raun fer fram að baki
hinum luktu og voldugum dyrum en þangað flykkjast flest
kvöld vikunnar yfir vetrartímann kjólfataklæddir karlmenn.
Þarna eru höfuðstöðvar Frímúrarareglunnar á Íslandi sem
löngum hefur verið sveipuð dulúð og þögn, jafnvel þegar hart
hefur verið sótt að henni á opinberum vettvangi.
Innan þessara veggja hefur blaðamaður mælt sér mót við Val
Valsson, fyrrverandi bankastjóra. Hann hefur frá árinu 2007
verið æðsti stjórnandi Frímúrarareglunnar sem stórmeistari
hennar. Þótt það hafi ekki verið neitt leyndarmál hefur lítið
borið á því starfi hans á opinberum vettvangi og það helgast af
eðli Reglunnar. Nú hefur hann fallist á að veita Morgunblaðinu
viðtal. Tilefnið er ærið, ekki aðeins það að í október næstkom-
andi mun nýr stórmeistari taka við stjórn Reglunnar heldur
einnig sú staðreynd að á þessu ári fagna frímúrarar með ýms-
um hætti þeim tímamótum að öld er liðin frá því að starf frí-
múrara tók á sig formfasta mynd á Íslandi.
Á þriðju hæð byggingarinnar hittumst við. Léttur í spori
kemur Valur út um einar af fjölmörgum dyrum sem liggja að
stórum sal sem þakinn er málverkum af fyrrverandi stórmeist-
urum Reglunnar. Hann býður mér inn á skrifstofu og á miðju
gólfinu er virðulegt skrifborð og á þremur hornum þess kerta-
stjakar. Í einu horni skrifstofunnar stendur fallegur silkiofinn
fáni með skjaldarmerki. En viðtalið fer fram í hliðarherbergi,
þar sem stjórnendur Reglunnar koma saman til funda með
reglubundnum hætti.
Verið í Reglunni í 45 ár
Þegar við höfum komið okkur fyrir lægi eflaust beinast við að
spyrja beint út í Frímúrararegluna sem slíka. En mér leikur
ekki síður forvitni á að vita hvað varð til þess að Valur gekk til
liðs við hana. Hvað rekur mann til þess að knýja dyra á þessum
vettvangi?
„Í ár eru 45 ár frá því ég gekk í Frímúrararegluna þannig að
ég hef verið hér mjög lengi. Faðir minn, Valur Gíslason leikari,
var frímúrari og ég man enn eftir því þegar hann gekk inn, þá
var ég átta eða níu ára gamall. Það var mikil hátíðarstund á
heimilinu. Svo fór ég með honum á jólaböllin sem Reglan stend-
ur fyrir. Þannig hafði ég alltaf vissa tengingu við þetta starf
þótt ég hafi ekki vitað hvað hér fór fram á fundum. Svo voru
fleiri fjölskyldumeðlimir í Reglunni og þannig lá í raun alltaf í
loftinu að ég myndi stíga þetta skref.“
Og þú hefur þá farið sömu leið og aðrir sem leitast eftir inn-
göngu, fengið tvo meðmælendur innan Reglunnar til þess að
greiða götu þína?
„Ég hafði áhuga á því en faðir minn dró lengi vel úr mér með
þetta og sagði: þér liggur ekkert á. Og ég var orðinn þrítugur
þegar ég loksins gekk inn. Það þykir fremur ungt í dag því allt
hefur elst en í þá daga var algengt að menn kæmu yngri inn.
Þetta helst í hendur við aðra þróun í samfélaginu, t.d. þá stað-
reynd að menn fara nú að heiman síðar og festa ráð sitt síðar,
eignast börnin jafnvel síðar en áður tíðkaðist.“
Stóra daginn bar upp á 18. nóvember 1974 og meðmælendur
Vals voru faðir hans og Ingimundur B. Sigfússon, mágur hans.
Og þegar ég spyr hann út í það hvort hann hafi órað fyrir því á
þessum tímapunkti að hann myndi rúmum þremur áratugum
síðar taka við embætti stórmeistara Reglunnar stendur ekki á
svari:
„Nei, það datt mér ekki í hug og örugglega engum.“
Þeir sem standa utan veggja Frímúrarareglunnar hljóta að
spyrja sig í hverju hlutverk stórmeistara hennar felst. Er það
eins og hvert annað stjórnunarstarf?
„Mitt hlutverk er öðru fremur það að opna mönnum dyr.
Formlega hefur stórmeistari Frímúrarareglunnar mikil völd á
vettvangi hennar en hann hefur sér til ráðuneytis marga góða
menn. Í því skyni starfa ýmis ráð innan hennar sem hvert hefur
sitt tiltekna hlutverk. Öflugir og traustir menn veita þeim for-
ystu og því lít ég á mig á svipaðan hátt og stjórnarformann. Ég
veit að flestir þættir starfsins eru í góðum höndum en svo eru
það ákveðin verkefni sem ég einn sinni, það á við um stjórn
ákveðinna funda og annað af þeim toga. Því geta fylgt miklar
annir, ásamt skyldum við starfið úti um landið og á erlendum
vettvangi.“
Þegar litið er yfir farinn veg og þessa löngu samfylgd hlýtur
þú að hafa varið gríðarlegum tíma í þetta starf, bæði áður en
ekki síður eftir að þú tókst við stjórn Reglunnar. Hefur honum
verið vel varið?
„Ég held að honum hafi verið mjög vel varið fyrir mig per-
sónulega. Hér hef ég átt góðar stundir. Lengst af hef ég verið í
einhverjum embættum í stúkunum sem hér starfa. Það vill
verða þannig að sömu mennirnir ganga milli embætta og gegna
þeim lengi. Það er hentugt að mörgu leyti því menn kunna þá
Valur Valsson er tíundi maðurinn til að
gegna embætti stórmeistara Frímúrara-
reglunnar á Íslandi og hefur gegnt því frá
árinu 2007. Fyrsti stórmeistari hennar
var Sveinn Björnsson, forseti Íslands.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
„Mitt hlutverk er öðru fremur
það að opna mönnum dyr“
Valur Valsson er stórmeistari Frímúrarareglunnar á Íslandi. Á ári hverju bætast um 100 nýir félagar í Regluna og
hún telur í dag um 3.600 bræður. Valur segir starfið gefa mönnum tækifæri til að horfast í augu við sjálfa sig.
Stefán E. Stefánsson ses@mbl.is